Καταδίωξη στη Γιοκναπατάουφα

Καταδίωξη στη Γιοκναπατάουφα

Ενα συμβολικό διήγημα με δουλοκτήτες ερυθροδέρμους, οι οποίοι συμπεριφέρονται ταπεινωτικά στους μαύρους σκλάβους τους

3' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΟΥΙΛΛΙΑΜ ΦΩΚΝΕΡ
Κόκκινα φύλλα
Μετάφραση – επίµετρο:
Γιάννης Παλαβός
εκδ. Κίχλη, 2021, σελ. 152

Συγγραφέας µακράς πνοής ο Ουίλλιαμ Φώκνερ, θαυμάζεται κυρίως για τα εμβληματικά έπη του, που διατηρούν αναλλοίωτους τους μυστηριακούς ήχους του αμερικανικού Νότου, αλλά ταυτόχρονα, ως πανανθρώπινα δράματα, διαπερνούν εποχές, τόπους και κουλτούρες. Και όμως, τα διηγήματά του (κάποια μικρότερα και κάποια άλλα σε μορφή νουβέλας) συνιστούν ένα παράλληλο, άκρως σημαντικό, μέρος του λογοτεχνικού του κόσμου. Χαρακτηριστικότερο όλων τα «Κόκκινα φύλλα», που γράφτηκαν το 1930 σε μια εποχή που ο Φώκνερ βίωνε οικονομικές δυσκολίες. Δημοσιεύτηκε στο λογοτεχνικό περιοδικό Saturday Evening Post, αφού πρώτα είχε απορριφθεί από το Scribner’s. Στη συνέχεια ο Φώκνερ το επεξεργάστηκε, το ανέπτυξε περαιτέρω και το ενέταξε στη συλλογή διηγημάτων του υπό τον τίτλο «Αυτά τα δεκατρία».

Πολύ νωρίς έγινε αντικείμενο έρευνας και αποθεωτικής κριτικής το εν λόγω διήγημα και σήμερα έχει καταδειχθεί πλήρως η αξία του, τοποθετώντας το στη χορεία των σημαντικότερων διηγημάτων της αμερικανικής λογοτεχνίας. Ομως, και για τον Φώκνερ αποτελούν τα «Κόκκινα φύλλα» ένα σημαντικό ορόσημο.

Ο Φώκνερ δεν μπορούσε να ασκήσει ευθεία κριτική στον ρατσισμό και στη σκληρότητα του Νότου· έτσι, μεταφέρει τις καταδικαστέες πρακτικές των λευκών στους Ινδιάνους.

Εδειξε πως είναι πλασμένος για τα συναρθρώνει ιστορίες που κουβαλούν τη χθόνια πλευρά των λαϊκών μύθων με την υπερβατική δύναμη των σπουδαίων δραμάτων. Ο Φώκνερ εκείνης της περιόδου περνάει από το στάδιο της αρχικής εξερεύνησης σε εκείνο της βαθιάς τομής. Ακολουθώντας τα νήματα του μοντερνισμού, αλλά και την ιδιοσυγκρασιακή φύση του Νότου, θα καρποφορήσει με έργα όπως «Η βουή και η μανία» και «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!».

Τα «Κόκκινα φύλλα» τοποθετούνται χωρικά στην επινοημένη κομητεία της Γιοκναπατάουφα (όπως και τα περισσότερα έργα του) και μάλιστα σε μια ανεξερεύνητη γωνιά της. Πρόκειται για μια ιστορία καταδίωξης ανάμεσα σε Ινδιάνους και μαύρους σκλάβους με φόντο τη δουλοκτησία, κατάσταση που ο Φώκνερ τη γνώριζε πολύ καλά όντας γεννημένος το 1897 στο Νιου Ολμπανι του Μισισίπι. Το παράδοξο, όμως, σε τούτο το διήγημα είναι ότι οι δουλοκτήτες δεν είναι οι λευκοί, αλλά οι Ινδιάνοι, οι οποίοι συμπεριφέρονται στους μαύρους με τον ίδιο ταπεινωτικό τρόπο. Πρόκειται για μια εκφυλισμένη εκδοχή των Ινδιάνων αυτή που μας παρουσιάζει ο Φώκνερ, εντελώς διαφορετική από εκείνη που τους έχει καταυγάσει ο μύθος της Αγριας Δύσης. Οι δικοί του ερυθρόδερμοι είναι μαλθακοί, τροφαντοί, έχουν οικειοποιηθεί τις συμπεριφορές των Ευρωπαίων, ενδιαφέρονται για πλουμιστά αντικείμενα, ζουν σε φυτείες και όχι σε πρόχειρους καταυλισμούς, ενώ δεν διστάζουν να γίνουν ακόμη και ανθρωποφάγοι.

Η ιστορία ξεκινάει με τον θάνατο του αρχηγού, ο οποίος σύμφωνα με το έθιμο πρέπει να ταφεί μαζί με το άλογο, το σκυλί και τον μαύρο σκλάβο του για να ησυχάσει η ψυχή του και να μπορέσει να αποκτήσει χροιά νομιμότητας ο διάδοχος αρχηγός.

Καταδίωξη στη Γιοκναπατάουφα-1

Η φυγή

Μόνο που ο μαύρος σκλάβος, διαβλέποντας τον επερχόμενο θάνατό του, το σκάει διαρρηγνύοντας έτσι τη σχέση υποτελείας που οφείλει να έχει με τον αφέντη του στη ζωή και στον θάνατο. Ξοπίσω του τρέχουν δύο Ινδιάνοι, ο Τρία Μπάσκετ και ο Λούι Μπέρυ, που έχουν επιφορτιστεί με το καθήκον να τον πιάσουν.

Ωστόσο, δεν έχουμε να κάνουμε με ένα περιπετειώδες ανάγνωσμα που θαυμάζεται για τις σκηνές δράσης, κυνηγητού και απόκρυψης που μπορεί να προσφέρει. Ο Φώκνερ βυθομετρεί την ανθρώπινη κατάσταση, το αναπόδραστο του πεπρωμένου, τη θέληση για ζωή –κόντρα σε όλους και σε όλα– του ατόμου και τις φυλετικές επιμειξίες που αποτελούν τη μηχανή ανάπτυξης των κοινωνιών. Ο Φώκνερ χρησιμοποιεί τους Ινδιάνους με τη λογική του αντεστραμμένου ειδώλου ή του αντιπερισπασμού. Γνωρίζοντας πως θα ήταν δύσκολο να γίνει αποδεκτό ένα διήγημα που θα ασκούσε ευθεία κριτική στον ρατσισμό και στη σκληρότητα του Νότου (καίτοι είχε ηττηθεί στον αμερικανικό εμφύλιο), μεταφέρει τις καταδικαστέες πρακτικές των λευκών στους Ινδιάνους καταφέρνοντας, όμως, έτσι να προσδώσει στους συμβολισμούς του έντονη χροιά.  Το διήγημα αποκτάει ακόμη μεγαλύτερη λογοτεχνία αξία διότι, παράλληλα με το τραγικό στοιχείο, ο Φώκνερ υφαίνει –κι ενίοτε ξηλώνει– το δράμα με έντονες ριπές καυστικής ειρωνείας. Ουσιαστικά παρωδεί τον αξιακό κώδικα του Νότου και δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει το γκροτέσκο για να γίνει ακόμη πιο εμφανής η παρακμή στην οποία έχει περιέλθει. Μπορεί εδώ τα κόκκινα φύλλα να είναι οι Ινδιάνοι, αλλά έτσι ακριβώς μπορούν να σκορπίσουν και οι Νότιοι, καθώς θα τους παρασέρνει η Ιστορία.  

Τα «Κόκκινα φύλλα« ευτύχησαν μεταφραστικά, καθώς ο Γιάννης Παλαβός (όπως είχε πράξει και με το διήγημα «Ο αχυρώνας φλέγεται», εκδ. Κίχλη) κινείται με επιδεξιότητα ακολουθώντας το πυκνό ύφος του Φώκνερ δίχως να χάνει στην πορεία τις αυξομειώσεις στο ύφος του κείμενου, την ειρωνική διάθεση, αλλά και τις αλλαγές στα πρόσωπα που προωθούν την ιστορία. Επιπλέον, συνέγραψε το εκτενές και κατατοπιστικό επίμετρο που συμπληρώνει την παρούσα έκδοση.

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή