ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Αόρατα μέλη
εκδ. Πηγή, σελ. 186
Aνθρωποι τρελαμένοι από την αγωνία της ασφυξίας, αργοσαλεύουν ναυαγισμένοι σε ενδότατους, υποθαλάσσιους χώρους, όπου τους στραγγαλίζουν ανείπωτοι, λερναίοι τρόμοι. Είναι πλάσματα της αβύσσου, ζουν τυφλωμένα στον πυθμένα, στο σκοτάδι του βυθού, έχουν προ πολλού χάσει τη δυνατότητα να συρθούν στην επιφάνεια και να ανασάνουν. Μια νεαρή γιατρός περιδινείται σε ένα θαλάσσιο σπήλαιο με πρασινωπά τοιχώματα, σε ένα νοσοκομείο πνιγμένο στα τέρατα και στις τερατωδίες, νιώθοντας μέσα της την παλίρροια να ανεβαίνει, ενόσω εκείνη βυθίζεται «στα φωτερά σκοτάδια των πρασινωπών διαδρόμων». Eνας συγγραφέας πεθαίνει από καρδιακή εμβολή, όταν ένας χαρτοπολτός με πράσινο μελάνι τού φράζει το στόμα. Ενας καθρέφτης οξειδώνεται με τα χρόνια από την υγρασία του γυαλιού, το οποίο μοιάζει να απορροφά την αδάκρυτη απελπισία και την εσώτερη σκουριά της εικονιζόμενης Γεωργίας. Το πρώτο βιβλίο του Χριστόφορου Νικολάου (γεν. 1978) είναι μια συλλογή δώδεκα διηγημάτων, όπου πρόσωπα διαταραγμένα από νευρώσεις και ψυχικά τραύματα οδηγούνται στον αφανισμό, ενώ ελάχιστα διασώζονται χάρη σε απρόσμενες χείρες βοηθείας. Στη συλλογή δεν διακρίνεται κάποια προεξάρχουσα θεματική ούτε γλωσσική και μορφική ομοιογένεια. Ο Νικολάου δοκιμάζει στις αφηγήσεις του πολύτροπες υφολογικές και συνθετικές προσεγγίσεις. Ωστόσο, οι λογοτεχνικοί πειραματισμοί δεν μαρτυρούν αμφιρρέπεια και αβεβαιότητα, αντιθέτως, απορρέουν από ευρυμάθεια και καλλιέργεια. Προφανώς ο συγγραφέας έχει διαβάσει πολύ προτού γράψει, κάτι διόλου αυτονόητο. Εντυπωσιάζουν οι πολυπρισματικές, εμβριθέστατες προσωπογραφίες, τα ενδελεχή ψυχογραφήματα, ιδωμένα από πολλαπλές γωνίες. Ξεχωρίζω το διήγημα «Η Δάφνη στο δωμάτιό της». Μια μητέρα, εγκαταλελειμμένη από τον άντρα της, ψάχνει μανιωδώς τη βέρα της σε κουτιά και συρτάρια, αποφεύγοντας την πιο σκοτεινή γωνιά του σπιτιού, το δωμάτιο όπου η κόρη της Δάφνη κλαίει με αναφιλητά· «η σχέση της βέρας και της κόρης της ήταν τόσο σύνθετη που οι προθέσεις μπορούσαν να είναι μόνο πολλαπλές». Συγκλονίζουν επίσης οι τελευταίες ημέρες ενός συγγραφέα, έτσι όπως καταγράφηκαν στο ύστατο γραπτό του, ένα σχιζοφρενικό, ψυχοκτόνο ημερολόγιο που τον συντρίβει. Το ψυχομαχητό σκηνογραφεί ένας ερεβώδης τόπος, εγκατεσπαρμένος με γοτθικά μοτίβα. Τρομώδη όνειρα, θροΐσματα και ψίθυροι φαντασμάτων, το φλοίσβισμα ενός απειλητικού νερού, σωροί σελίδων νουάρ φαντασίας και ένας αλλόφρων συγγραφέας χαμένος σε έναν «νοσηρό δαίδαλο», έγκλειστος σε ένα σπίτι που έμοιαζε με «λαβυρινθώδες καρκίνωμα», ένα σύμφυρμα «αρχιτεκτονικών νεοπλασιών». Το σημαντικότερο πεζό είναι το εναρκτήριο, όπου η ανθρωπότητα συνταράζεται από μια τρομακτική επιφάνεια. Το μέλος μιας σκιώδους οργάνωσης, με αδιευκρίνιστα καθήκοντα και στόχους, συνειδητοποιεί περιδεές πως οι ενέργειες, οι αποφάσεις και οι σχεδιασμοί τους, ήταν εξαρχής αθύρματα ενός δαιμόνιου ιθύνοντος νου. Κάθε τους λογισμός τελούσε «υπό τη διαρκή επιρροή ενός πανίσχυρου υποβολέα». Ενας παντεπόπτης, παντοδύναμος ηγέτης τούς καθοδηγούσε, δίχως ειρμό και λογική, επιβάλλοντας τις άλογες βουλές του άρρωστου μυαλού του, φανερώνοντάς τους σαδιστικά το μέγεθος της άγνοιάς τους. Στη ρίζα της οργάνωσης έχαινε ένα λάθος, «η εσφαλμένη εντύπωση ότι υπάρχει μια αιτία πίσω από τα πάντα κι ότι αυτή η αιτία μπορεί να γίνει κατανοητή». Ο Νικολάου είναι αναμφίβολα ώριμος συγγραφικά. Οι μυθοπλασίες του αποπνέουν μια αόριστη απειλή, που το ξέσπασμά της αντηχεί υπόκωφα. Η επιδέξια χρήση των εκφραστικών μέσων επιτρέπει στον συγγραφέα να αναδεικνύει τον δραματουργικό αντίκτυπο του υπαινιγμού και της συγκάλυψης. Τα ομορφότερα πορτρέτα του βιβλίου, όπως αυτά της Δάφνης και της Γεωργίας, είναι φτιαγμένα από σιωπές και σκιές. Μολονότι εξαιρετικά καλογραμμένο και στις λεπτομέρειές του προσεγμένο, το βιβλίο του Νικολάου θα επωφελούνταν από μια ελαφρά επιμέλεια, ιδίως στα διαφυγόντα σημεία στίξης, που θα έβρισκε σε έναν πιο επιμελή εκδοτικό οίκο.