ΕΥΓΕΝΙΑ ΜΠΟΓΙΑΝΟΥ
Αυτές
εκδ. Πόλις, σελ. 96
Οι γυναίκες του βιβλίου βρίσκονται στην ακμή του θυμού τους. Τις διεγείρει η προσμονή της βίας. Στην κατακλείδα των διηγημάτων σαρώνουν με μια τελεσίδικη χειρονομία κάθε συγκατάβαση που τις ταπείνωνε. Επείγονται να τσακίσουν την ησυχία της ζωής τους με μια διαπεραστική, πελώρια κραυγή. Αυτές που ήταν πάντοτε υποταγμένες, αμίλητες και προσηνείς, βρίσκουν το θάρρος στις τελευταίες φράσεις να κάνουν εκκωφαντικό θόρυβο. Μία νοσοκόμα φεύγει από τη βραδινή βάρδια, διασχίζοντας έναν διάδρομο με κλειστές πόρτες, πίσω από τις οποίες σοβούν αδυσώπητες εκκλήσεις. Πατώντας τέρμα το γκάζι, φεύγει διά παντός από τον χρόνο, σμπαραλιάζοντας την ακινησία του. Μια φοιτήτρια, προχωρώντας σε έναν επιθετικό διάδρομο της Σχολής της, νιώθει να την περιγελούν οι φοιτητικές αφίσες, που της απευθύνουν λέξεις ακατάληπτες. Αυτή την περιγελαστική ακαταληψία περιλούζει με τον καφέ της. Μια μητέρα, απηυδισμένη με την «έφηβη βεβαιότητα» της κόρης της, την ταΐζει τα απομεινάρια του ομφάλιου λώρου, μπουκώνοντάς την μητρικό θυμό.
Οι ηρωίδες της Ευγενίας Μπογιάνου είναι αχνές, αδιόρατες, σβησμένες από την πλήξη. Είναι πλάσματα της συνήθειας και της ανίας. Τα σπίτια τους τα χνουδιάζει ένα πέπλο πάχνης, σωρευμένης από παλιοκαιρίσιες αναμονές για κάτι σπουδαιότερο από το τίποτα. Στις γωνίες κουρνιάζει μια νυσταλέα ησυχία. Είναι ασυντρόφευτες. Το μόνο που η Λ. βλέπει από τον εραστή της είναι ένα «ο» πάνω στα χείλη του. Η γλίσχρα ηδονή τη βύθιζε στο μηδέν. Στις μοναχικές γυναίκες κάνουν παρέα ενοχλητικά συναισθήματα, προσωποποιημένα σε δυναστικές οντότητες. Στριμωγμένη στο «λεωφορείο της υπακοής», η Θ. αισθάνεται να την περισφίγγει «η πρωινή δυσαρέσκεια» που περιφέρεται σκυθρωπή ανάμεσα στους επιβάτες. Επιστρέφοντας στο σπίτι, μια γυναίκα με πονεμένα γόνατα κάθεται δίπλα στην οχληρή συγκάτοικό της, την επανάληψη, απλωμένη στον καναπέ σαν στρώμα σκόνης, ένα πάλλευκο αν και βρώμικο πλάσμα, που ήθελε να το αφανίσει. Γερμένη στον πάγκο ενός μπαρ, η Δ. βουτάει μέσα στο άπατο ποτήρι της, κάνοντας θρύψαλα τη φλύαρη αυτοσυντήρηση, που επέμενε να τη σώσει. Μια φίλη είχε η Π., τη βραδύτητα, και «την έκανε χαλκομανία στο χώμα με το παπούτσι». Ο χρόνος βιαζόταν.
Η βία ενεδρεύει και στην ανηλικότητα. Eνα κορίτσι, που ονειρεύεται λουλούδια, γεμίζει τις τσέπες του με τις πέτρες στη φωνή της μητέρας του. Oταν το βάρος τη λυγίζει, ξεχνάει τα ολάνθιστα λιβάδια για να παραδοθεί σε ένα άγριο πετροβόλημα. Eνα άλλο κορίτσι ξύνει με λύσσα την πληγή στο γρατζουνισμένο της γόνατο και βλέπει το αίμα να αντανακλά ένα φως «αδιανόητο, ιδιοφυές». Μια άλλη γδέρνεται περιπαθώς με αγκάθια, θέλοντας να αποσπάσει με τη ματωμένη της όψη δάκρυα αφιερωμένα μόνο σε εκείνη.
Στα διηγήματα της Μπογιάνου πνέει μια φεμινιστική αύρα, που το ράπισμά της ακούγεται σαν επαναστατικό σάλπισμα. Οι άντρες αναφέρονται με το όνομά τους, ενώ οι γυναίκες με το αρχικό τους, σχηματίζοντας το στερεοτυπικό δίπολο καταπιεστή και θύματος. Oπως ο πόνος που καταλαμβάνει την Υ., ενσαρκωμένος σε στυγνό εραστή. Η εξέγερση των αδικημένων γυναικών, δεν είναι παρά ένα ξέσπασμα της φαντασίας τους, μια αιματοβαμμένη ψευδαίσθηση. Περισσότερο ενδιαφέρον από την πολεμική οπτική, έχει η γραφή. Οι σύντομες φράσεις παρατάσσουν στιγμιότυπα χαμηλότονων στιγμών που κατατείνουν στην έκρηξη. Ο παρατακτικός ρυθμός της γραφής, συντονίζεται με την κυρίαρχη συνθήκη των ηρωίδων, την πλήξη. Oμως, από ένα σημείο και πέρα, το αφηγηματικό μοτίβο καταντάει κουραστικό και στάσιμο. Μόνο χάρη στη φαντασιωτική δριμύτητα των καταληκτικών φράσεων, η Μπογιάνου κατορθώνει να εγκαταστήσει το απροσδόκητο και το ανεπανόρθωτο μέσα σε έναν χρόνο ακυρωμένο από τη μονοτονία.