Πτηνά και σκέψεις που απειλούνται με εξαφάνιση

Πτηνά και σκέψεις που απειλούνται με εξαφάνιση

Τα δοκίμια του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέα Τζόναθαν Φράνζεν σε έναν τόμο με «αισιόδοξο» τίτλο

3' 38" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΤΖΟΝΑΘΑΝ ΦΡΑΝΖΕΝ
Το τέλος του τέλους της Γης
μτφρ. Γιώργος – Ικαρος Μπαμπασάκης
εκδ. Ψυχογιός

«Ζούμε τις μικρές μας ιστορίες, στο κέντρο και τις συνοικίες, όνειρα μεθυσμένα, σχέδια ματαιωμένα». Oχι, αυτό τον στίχο δεν τον περιέχει στα βιβλία του ο Τζόναθαν Φράνζεν. Είναι ένας στίχος των Χάρη και Πάνου Κατσιμίχα. Oμως ο Φράνζεν είναι ένας συγγραφέας που στα βιβλία του πραγματεύεται τη μικρή ιστορία, την ιστορία της οικογένειας που γίνεται μια ολόκληρη γενιά, και πώς αυτή εμπεριέχει τον κόσμο που μας περιβάλλει. Eχει το ταλέντο να αναζητά το μικρό και να το κεντάει μεγαλοπρεπώς. Να στοχάζεται, αλλά κυρίως να ανήκει. Μερικοί συγγραφείς έχουν ανεπτυγμένη την τέχνη να μιλούν για τις ματαιώσεις των σχεδίων, ανοίγοντας σε μας ένα μεγαλύτερο παράθυρο συμπόρευσης και πένθησης. Και αν δεν φαίνεται αυτό στα λογοτεχνικά τους έργα, σίγουρα φαίνεται στον δοκιμιακό λόγο.

Στοχάζεται με συμπάθεια τον σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος συντρίβεται την ώρα που ποζάρει για μια τελευταία αυτο-φωτογράφιση.

Θα σκεφτεί κάποιος ότι ίσως μιλάμε για την αξία του νοιαξίματος. Στις εποχές που ζούμε θεωρώ ότι είναι ζητούμενο και στη γραφή. Το αποδεικνύει ο Τζόναθαν Φράνζεν στα δοκίμιά του, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Να ορκίζεσαι ότι αγαπάς τη γυναίκα σου, αλλά να περνάς καλύτερα με την ερωμένη σου. Και αν αυτό σκανδαλίζει την πραγματική ζωή, σίγουρα εξάπτει τη ζωή της φαντασίας. Πολλώ δε μάλλον εάν η γυναίκα σου είναι η λογοτεχνία και η ερωμένη το δοκίμιο. Τον τελευταίο καιρό πολύ συνειδητά απατώ το ένα είδος με το άλλο. Και μάλιστα επιλέγω να στοχεύσω σε συγγραφείς που έχουν καταπιαστεί εξίσου επιτυχημένα και με τα δύο είδη. Είναι μία από τις δικές μου μικρές έξεις να τους συναντώ κάθε φορά με άλλο είδος, να αναμετρηθώ με την ελευθερία τους αλλά και με όσα και οι ίδιοι αναμετρώνται στον «πεζό» τους κόσμο.

Ο Τζόναθαν Φράνζεν είναι από τους πιο σημαντικούς Αμερικανούς συγγραφείς. Eχει βραβευτεί για τα λογοτεχνικά του βιβλία, ζει και αναπνέει μέσα στις ιστορίες των ηρώων του. Ανήκει στο σπουδαίο είδος της αμερικανικής γραφής, αφοσιωμένος στη μυθοπλασία. Eχει όμως και ο ίδιος εμμονές. Η αφοσίωσή του στη λογοτεχνία δοκιμάζεται κατά καιρούς και τη θρέφει. Ζει παρατηρώντας τη φύση, αγωνιά για το κλίμα. Αγαπά τα πουλιά και συντηρεί έναν από τους πιο ενημερωμένους καταλόγους σπάνιων πτηνών στον κόσμο, είναι ο άνθρωπος που θα παρατηρήσει ποιο πτηνό κινδυνεύει πρώτο με εξαφάνιση, σε έναν κόσμο που δεν υπόσχεται και πολλά για το μέλλον.

Πτηνά και σκέψεις που απειλούνται με εξαφάνιση-1

Παραμένει πιστός φίλος την ώρα που πενθεί για τις στιγμές που δεν μοιράστηκε με τον αυτόχειρα Φόστερ Γουάλας. Μιλάει με αγάπη για τις αποτυχημένες σχέσεις του, την αδυναμία του να μείνει πιστός όχι επειδή τον ελκύουν τα πάθη (μπορεί και για αυτά), κυρίως όμως γιατί τα χρόνια πέρασαν για να μπορεί να συντηρεί αυταπάτες. Αποδίδει εύφημο μνείαν σε γυναίκες συγγραφείς που υπήρξαν αντιπαθητικές στο σύνολο της ζωής τους αλλά και τόσο γοητευτικές στα γραπτά τους. Την ίδια στιγμή στοχάζεται με συμπάθεια τον σύγχρονο άνθρωπο που συντρίβεται την ώρα που ποζάρει για μια τελευταία αυτο-φωτογράφιση. Παραμένει περισσότερο πιστός στα πτηνά παρά στον άνθρωπο, ενώ η ανθρώπινη διάσταση των ψυχικών συγκρούσεων, η ανάδυση της κανονικότητας σε έναν κόσμο που έχει πάψει να είναι προ πολλού κανονικός τον κρατάει ζωντανό.

Το βιβλίο του με τον «αισιόδοξο» τίτλο «Το τέλος του τέλους της γης» κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2020, στην πρώτη φάση της καραντίνας. Οπως ήταν αναμενόμενο πέρασε στα ψιλά γράμματα, όπως και πολλά άλλα βιβλία, με κλειστά τα βιβλιοπωλεία. Είναι ένα επίκαιρο βιβλίο, σε μια περίοδο όπου πολλά από αυτά που πραγματεύεται ο Φράνζεν δοκιμάζονται ακόμα. Ενα από αυτά είναι ο ορθός λόγος. Η σκέψη που στέκεται αγέρωχη παρά τον λίβα που αλλοιώνει την οπτική των πραγμάτων. Ο Τζόναθαν Φράνζεν μιλάει ανοιχτά για την απειλή της κλιματικής αλλαγής. Ταξιδεύοντας μέχρι την Ανταρκτική συνειδητοποιεί ότι οι άνθρωποι φτάνουν μέχρις εκεί για να φωτογραφηθούν, αδιαφορώντας για την ουσία του πράγματος. Επιπλέον στοχάζεται πάνω στη λογοτεχνία διατηρώντας γειωμένες τις εξιδανικεύσεις.

Μακριά από στερεότυπα εκθέτει και εκτίθεται μιλώντας για το παρελθόν του, τις αδυναμίες του, τα πρόσωπα που τον στοίχειωσαν και όσα έκαναν τον ίδιο αυτό που είναι. Ο Φράνζεν μιλάει για το δοκίμιο ως το είδος που επιτρέπει στον συγγραφέα να μιλήσει κατοικώντας το σώμα του. Να αφηγηθεί μια ιστορία υπακούοντας τους κανόνες της δραματουργίας. Ενα καλό δοκίμιο για τον Φράνζεν συγγενεύει με το ποίημα και με το διήγημα. Η δύναμή του έγκειται στο ότι είναι ένα είδος σκέψης υπό απειλή, άρα και υπό εξαφάνιση. Οπως και τα πτηνά που τόσο αγαπάει.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή