Λεοναρντ Κοεν
Το βιβλίο του ελέους
μετ.: Διονύσης Μαρσέλλος
εκδ. Περισπωμένη, σελ. 96
Το 1984, ο Λέοναρντ Κοέν, ακριβώς δέκα χρόνια πριν αποσυρθεί ως μοναχός σε βουδιστικό μοναστήρι Ζεν, κοντά στο Λος Αντζελες (1994), εκδίδει την έβδομη ποιητική συλλογή του: πενήντα ποιητικά κείμενα – σύγχρονοι ψαλμοί.
Είναι η χρονιά, κατά την οποία θα κυκλοφορήσει συγχρόνως το άλμπουμ του Various Positions (περιέχοντας το διάσημο τραγούδι του «Dance me to the end of love») που θα τον φέρει σε επαφή με ένα ευρύτερο κοινό και η φήμη του θα φτάσει στα ύψη.
Το βιβλίο του ελέους είναι ασφαλώς καρπός της θρησκευτικότητας, της αγωνίας και της πίστης του ποιητή. Ο Εβραίος Κοέν, έχοντας ασπαστεί τον Βουδισμό, εκφράζει εκ βαθέων την υπαρξιακή κατάφασή του στο Ονομα του Κυρίου και στη Διαθήκη του ελέους. Ενας πνευματικός αγώνας χωρίς τέλος, φανερώνεται στη λεπτοδουλεμένη ποίηση ακριβείας του Λέοναρντ Κοέν, όπου κάθε στιγμή κορυφώνεται η επίκληση του ελέους του Κυρίου.
Χρησιμοποιώντας ενίοτε αφηγηματικά στοιχεία, ο Κοέν περνάει μέσα από την καθημερινή εμπειρία, την ήρεμη παρατήρηση και τα γεγονότα, για να βυθιστεί στα μύχια του εαυτού, ανασύροντας γλυκείς ψαλμούς για την πίστη, την ελπίδα, την αλήθεια, την πτώση, τη συγγνώμη, την ενότητα των πάντων, την αγάπη και τη σωτηρία της ψυχής.
«Ευλογημένος είσαι που έδωσες στον κάθε άνθρωπο μια ασπίδα μοναξιάς για να μην μπορεί να σε ξεχάσει. Είσαι η αλήθεια της μοναξιάς, και το όνομά σου είναι η μόνη αντιμετώπισή της. Δυνάμωσε τη μοναξιά μου για να μπορέσω να γιατρευτώ στο όνομά σου, που είναι πάνω από όλες τις παρηγορίες που έχουν ακουστεί πάνω στη γη.
Μόνο στο όνομά σου μπορώ να αντέξω τη σπουδή του χρόνου, μόνο όταν η μοναξιά αυτή είναι η δική σου μπορώ να σηκώσω τις αμαρτίες μου προς το έλεός σου».
Τα κείμενα είναι μικρά ποιητικά αριστουργήματα. Η καθαρότητα της γραφής και της φόρμας, η ακρίβεια της διατύπωσης, η διαύγεια των εικόνων, το ποιητικό βάθος, η διάσταση του άχρονου, ο λατρευτικός χαρακτήρας, συνθέτουν ένα έργο πνοής και ενόρασης.
Ο Κοέν είναι σπουδαίος ποιητής, και είναι πραγματικά κρίμα που η απήχηση της μουσικής και των τραγουδιών του επισκίασε το ποιητικό έργο και την πρόζα του.
Η μετάφραση του Διονύση Μαρσέλλου, έξοχη από κάθε άποψη, αποδίδει με λεπτότητα, γνώση και εκφραστικό εύρος το ύφος της ψαλμωδίας, την πνευματικότητα και την ακρίβεια της ποίησης του Λέοναρντ Κοέν.
«Ετσι καλούμε ο ένας τον άλλο, αλλά δεν καλείται έτσι το Ονομα. Κουρελήδες στέκουμε, ικετεύουμε δάκρυα που να λιώνουν τα αμετακίνητα ορόσημα του μίσους.
Ομορφη που είναι η κληρονομιά μας, να μπορούμε να μιλάμε έτσι με την αιωνιότητα, γενναιόδωρη πόσο η μοναξιά αυτή, όπως την περιβάλλει, την πληροί και την εξουσιάζει το Ονομα, που από μέσα του όλα ορθώνονται δοξασμένα, εξαρτημένα το ένα από το άλλο».