Τα διηγήματα της μεταπολίτευσης

Τα διηγήματα της μεταπολίτευσης

2' 41" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΦΟΠΟΥΛΟΣ

Καρρέ – Καρρέ και άλλα διηγήματα (2012-1980)

εκδ. Αγρα, σελ. 168

​​Οπαδός της μικρής φόρμας ο Κώστας Καλφόπουλος, και στα μυθιστορήματα και στα δοκίμιά του, επιστρέφει σήμερα με διηγήματα μιας τριακονταετίας. Αρχίζει από τα νεότερα, του 2012 και του 2011, και καταλήγει στα παλαιότερα, της δεκαετίας του 1980, φτιάχνοντας ένα δίχτυ που συγκρατεί – παγιδεύει τα πρόσωπα, αλλά και τις ερμηνείες για τη μεταπολίτευση: η αρχή καλύπτεται από μια ομίχλη που αναιρεί τις όποιες βεβαιότητες, τα αισθήματα μετεωρίζονται μαζί με τους καπνούς από τα τσιγάρα, το τραύμα παραμένει ανοιχτό και χαίνον, οι καθρέφτες δείχνουν τον εαυτό ως άλλον, οι πόλεις αναδιαμορφώνονται διαρκώς ανάμεσα στην περιπλάνηση και την εξορία…

Περιπλανώμενοι και πλανώμενοι, οι ήρωες του Καλφόπουλου σχηματίζονται στα κομματάκια του καθρέφτη που μέσα του πέρασε ένας από αυτούς, σκίζοντας το σακάκι και το παντελόνι που τον στενεύουν όσο και το σύστημα και η οικογένειά του. Είναι σπασμένοι και γι’ αυτό ολόκληροι, κολλημένοι, επίμονοι, ανυποχώρητοι, ανοιχτοί στο καινούργιο ενόσω οι μνήμες τους κατακλύζουν και τους ορίζουν, μαζί και οι φίλοι που χάθηκαν και τα κείμενα που είναι πάντα εδώ. Στα διηγήματα της δεκαετίας του ’80, κυρίαρχη η πολιτική, οι αριστερές έριδες και διαμάχες στους συλλόγους των ξένων φοιτητών, η επανάσταση και όσα την υπονόμευαν, ο έρωτας. Η περιπλάνηση είναι κυριολεκτική, σε χώρες και σε πόλεις, αλλά και σε λόγια που γίνονται πράξεις και αναποδογυρίζουν τις ζωές των ανθρώπων κι αυτοί αποφασίζουν να ανοίξουν την πόρτα και να χαθούν μες στην απέραντη μοναξιά των δρόμων που κανείς τελικά δεν θα μάθει αν κάηκαν. Στα τρία νεότερα διηγήματα, η περιπλάνηση εσωτερικεύεται, γίνεται εσωτερικός μονόλογος με αφορμή ένα γκολ, την εμμονή ενός αστυνομικού με τον Γιάννη Μαρή, μια όμορφη Τουρκάλα που παρακολουθεί τον αγώνα Τουρκία – Γερμανία και αιχμαλωτίζει τον αφηγητή.

Θραύσματα αυτοβιογραφίας αλλά και φρέσκο μιας εποχής, τα διηγήματα του Καλφόπουλου, εύρυθμα και ποιητικά, χαρακτηρίζονται από μια θλίψη που αρνείται τον συμβιβασμό και μετατοπίζει την περιπλάνηση στο βλέμμα και στη φράση, στη λέξη που αναδημιουργεί την πραγματικότητα, την φτιάχνει άλλη, την ζωντανεύει, την αγκιστρώνει στα λόγια των άλλων: του Βασιλικού και του Νόλλα, του Κούρτοβικ και του Κοροβέση, του Μπένγιαμιν πάντα, και των Γερμανών ρομαντικών πίσω από αυτόν, στους οποίους η περιπλάνηση σημαίνει ανακάλυψη της σχέσης που η ίδια η συνείδηση διατηρεί με τον κόσμο. Ο Καλφόπουλος συγκροτεί ένα υποκείμενο που πλανάται στις ατραπούς των αισθημάτων, των σκέψεων, των διλημμάτων, αληθινών και ψεύτικων, μακριά από το πραγματικό και τόσο μέσα σ’ αυτό, όπως ο ήρωας του «Καρρέ – Καρρέ», του ποδοσφαιρικού διηγήματος που μιλάει εντέλει με άλλο τρόπο για τον φόβο του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι. Τρυφερότητα, ειρωνεία, αυτή η αίσθηση της ασημαντότητας που κρεμιέται στις λέξεις, στις στάλες της βροχής στο τέλος, που κλείνει το δράμα του γηπεδικού καβγά.

Χαμηλόφωνα, σύντομα, ανοιχτά, τα διηγήματα του Καλφόπουλου έχουν ελάχιστη πλοκή κι ανοίγουν εικόνες κινηματογραφικές, διπλοτυπωμένες, φλουταρισμένες ή διαυγείς, ανάλογα με την οπτική γωνία, για να μιλήσουν όχι απλώς για την πολιτική, το ποδόσφαιρο και τον έρωτα, αλλά για την Ιστορία, την ύπαρξη, τον θάνατο σε δόσεις μέσα στην καθημερινότητα, την ομορφιά που επιμένει. Ανάμεσα στο 1980 και το 2011-2, ένα ποτάμι, αυτό της μεταπολίτευσης που μας στοιχειώνει, της νιότης που νόμιζε πως θα γινόταν άλλη, ενός λόγου απελπισμένα εξεγερμένου που καταλήγει στην επίγνωση της ωριμότητας. Μιας ωριμότητας εντέλει λογοτεχνικής.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή