Ανοίγοντας παράθυρο στον κόσμο

Ανοίγοντας παράθυρο στον κόσμο

4' 14" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μια σειρά ξένης λογοτεχνίας, μια τηλεοπτική εκπομπή με ταξίδια στα πέρατα του κόσμου και συναντήσεις με τους σημαντικότερους σήμερα ξένους λογοτέχνες, δύο βιβλία – απόσταγμα αυτής της διαδρομής. «Δράστης» όλων, ο δημοσιογράφος και μεταφραστής Ανταίος Χρυσοστομίδης, που στη σειρά ξένης λογοτεχνίας των εκδόσεων «Καστανιώτης» φιλοξενεί όχι μόνο τα περισσότερα Νομπέλ Λογοτεχνίας, αλλά και πολύ σημαντικούς συγγραφείς που ακόμα δεν άγγιξαν την ύψιστη τιμή στη λογοτεχνία. Με τη δημοσιογράφο Μικέλλα Χαρτουλάρη, έφεραν στα σπίτια μας μεγάλους ξένους συγγραφείς, μέσα από την τηλεοπτική σειρά «Οι κεραίες της εποχής μας». Και τα «απομεινάρια» αυτών των συναντήσεων συγκέντρωσε ο Ανταίος Χρυσοστομίδης σε δύο τόμους (μέχρι στιγμής), φιλοτεχνημένα σε εξαιρετικά πορτρέτα αυτών των συγγραφέων.

Τίτλος τους «Οι κεραίες της εποχής μου» και ο Ανταίος γράφει, από μνήμης όπως επισημαίνει, όλα όσα κράτησε στο μυαλό και στην ψυχή του από τις συναντήσεις με ανθρώπους των οποίων τη γραφή θαύμαζε, αλλά δεν γνώριζε, ή άλλων που ήδη γνώριζε, και κάποιων που φανταζόταν αλλιώς και αποδείχτηκαν διαφορετικοί. Για όλο αυτό το σύμπαν συνομιλήσαμε ένα μεσημέρι του Φεβρουαρίου με τον Ανταίο Χρυσοστομίδη.

«Οταν κλήθηκα να αναλάβω τη σειρά της ξένης λογοτεχνίας συζητήσαμε πολλά με τον Θανάση (Καστανιώτη) και συμφωνήσαμε ότι θέλουμε μία σειρά που θα προωθεί καλή λογοτεχνία, να μη βασίζεται αποκλειστικά στους αγγλόφωνους συγγραφείς και να κάνουμε γνωστά κλασικά έργα του 20ού αιώνα, που δεν είχαν βγει ποτέ. Το κριτήριό μου ήταν όχι μόνο όσα μου άρεσαν αλλά και όσα είχαν ενδιαφέρον να προτείνω. Η άποψή μου για την ξένη λογοτεχνία ήταν και είναι ότι ανοίγει παράθυρα στον κόσμο. Αυτό ήταν η πυξίδα μου».

Ο Ανταίος Χρυσοστομίδης διάβαζε ξένη λογοτεχνία από πολύ μικρός. «Δεν πέρασα ποτέ από τη φάση της εφηβικής λογοτεχνίας. Από τον Μενέλαο Λουντέμη πέρασα κατευθείαν στον Τσέχωφ. Στα 13 μου είχα διαβάσει όλα τα διηγήματα του Τσέχωφ και τα περισσότερα θεατρικά του. Στα 15 μου διάβαζα Ντοστογιέφσκι. Πάντα ο κινηματογράφος και η λογοτεχνία ήταν οι μεγάλες μου αγάπες. Βεβαίως, στην προκειμένη περίπτωση χρειαζόταν μια εκδοτική τόλμη. Ο Θανάσης Καστανιώτης μου επέτρεψε να βγάλω όλα αυτά τα βιβλία, πολλές φορές ξέροντας εκ των προτέρων ότι δεν θα είναι εμπορικά».

Μικρές εκπλήξεις

Ρωτάω αν υπήρχαν εκπλήξεις υποδοχής από το ελληνικό κοινό. «Μικρές εκπλήξεις υπάρχουν. Οταν διάβασα το βιβλίο του Παδούρα “Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα σκυλιά” ξετρελάθηκα. Είπα ότι αν αυτό το βιβλίο δεν πουλήσει στην Ελλάδα, θα είμαστε άξιοι της μοίρας μας. Ομως, ευτυχώς, έγινε όχι μόνο μπεστ σέλερ, αλλά λονγκ σέλερ. Μεγάλη επιτυχία της σειράς ήταν η “Ιστορία αγάπης και σκότους” του Αμος Οζ. Η λογική μου ήταν ότι όταν παίρνεις έναν συγγραφέα, τον συνεχίζεις. Ακόμα κι όταν κάνει μια αποτυχία. Ετσι καλλιεργούνται οι σχέσεις. Δεν λειτουργούμε σαν το Χόλιγουντ που η τελευταία αποτυχία θάβει τον καλλιτέχνη. Εμείς συνεχίζουμε μαζί του. Και πάντα πίστευα ότι το χειρότερο βιβλίο ενός καλού συγγραφέα είναι καλύτερο από το καλύτερο βιβλίο ενός κακού συγγραφέα. Το ότι περιβάλλεις με αγάπη το έργο τους, άρα και τους ίδιους –γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις οι συγγραφείς είναι πολύ ευαίσθητοι άνθρωποι– σου το ανταποδίδουν. Και πρέπει να πω ότι σε εποχές κρίσης, που περάσαμε μεγάλες δυσκολίες ως εκδοτικός οίκος, υπήρξαν πολλοί ξένοι συγγραφείς –όπως και Ελληνες– που μας στήριξαν. Δεν ζητούσαν δικαιώματα, και έλεγαν ότι “το σημαντικότερο είναι να εκδοθεί στη χειμαζόμενη Ελλάδα το βιβλίο μας”».

Τα δύο βιβλία, «Οι κεραίες της εποχής μου», δεν είναι απλώς συνεντεύξεις με μεγάλους συγγραφείς του καιρού μας. Είναι προσεγγίσεις ανθρώπων ευαίσθητων, που έχουν να πουν πολλά όχι μόνο για τη γραφή τους, αλλά και για ό,τι συμβαίνει γύρω τους. «Αποφάσισα να κάνω αυτά τα βιβλία γιατί, μερικές φορές, χίλιες εικόνες δεν αξίζουν όσο μία λέξη. Γιατί ήθελα να διασώσω ορισμένα πράγματα πολύ σημαντικά που λένε αυτοί οι άνθρωποι, και επίσης να δώσω τη δική μου οπτική γωνία. Αυτά τα βιβλία λειτουργούν και ως προτροπή για διάβασμα. Από τη δική μου πλευρά είναι σαν μυθιστόρημα της δικής μου ζωής. Υπάρχει και κάτι ακόμα: ήταν μια ωραία ευκαιρία να δοκιμάσω πολλές διαφορετικές γραφές μέσα στο ίδιο βιβλίο. Και το έκανα».

«Με απογοήτευσε ο Κιουρέισι»

Τι εκπλήξεις είχε όταν είδε από κοντά κάποιους μεγάλους συγγραφείς; «Σε γενικές γραμμές ήταν πάντα θετική η γνωριμία μαζί τους. Ακόμα και μ’ αυτούς που με απογοήτευσαν, όπως ο Κιουρέισι, συνειδητοποίησα ότι υπήρχε ένα βάσανο. Είναι ένας κλειστός, εσωστρεφής άνθρωπος, δεν σε κοιτάει ποτέ στα μάτια όταν μιλάει, και έχει προκατασκευασμένες απαντήσεις για κάποια θέματα. Παρ’ όλα αυτά, κατάλαβα ότι είναι ένας βαθύτατα δυστυχισμένος άνθρωπος. Η πιο ευχάριστη έκπληξη ήταν ο Τζον Λε Καρέ. Ποτέ δεν περίμενα έναν τέτοιο άνθρωπο. Στις εκπομπές με τους συγγραφείς μιλούσαμε και για τα ζητήματα του καιρού μας. Με τον Σαραμάγκου μιλούσαμε για την κρίση της Αριστεράς. Με τον Χόλινγκχερστ, για την ομοφυλοφιλία. Με την Ατγουντ, γιατί δεν υπάρχουν μεγάλα ονόματα γυναικών συγγραφέων. Με την Γκόρντιμερ, για τον ρατσισμό. Κι επειδή όλοι αυτοί είναι και καλοί αφηγητές, συχνά βγαίνουν πολύ ωραίες ιστορίες. Νομίζω ότι είναι καλό να γνωρίζουμε από κοντά τους συγγραφείς, γιατί μπορεί να διαβάζεις το έργο τους και με ένα άλλο κλειδί. Π.χ., οι περισσότεροι είχαν δύσκολα παιδικά χρόνια. Μερικοί ξεπέρασαν τις οικογένειές τους. Ο Ράνκιν ήταν ο μόνος που όχι μόνο πήγε στο Γυμνάσιο, αλλά και στο πανεπιστήμιο. Ο Μακ Γιούαν το ίδιο».

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή