ΧΑΡΗΣ ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ
Η εύθραυστη επικράτεια των λέξεων
Ποιήματα, σχεδιάσματα,
μεταγραφές: 1991-2003
εκδ. Νεφέλη, σελ. 282
Στον υπό συζήτηση τόμο με τον πολύσημο τίτλο «Η εύθραυστη επικράτεια των λέξεων», ο Χάρης Βλαβιανός (γενν. 1957) συγκεντρώνει τις τέσσερις εξαντλημένες πλέον συλλογές του, που είχαν εκδοθεί από τη «Νεφέλη» της εποχής του αλησμόνητου Γιάννη Δουβίτσα, στον οποίο δίκαια, αυτονόητα, αφιερώνεται η συγκεντρωτική έκδοση. Αν η πρώτη συλλογή του τόμου, η «Νοσταλγία των Ουρανών», και εν μέρει το «Adieu» ορίζουν την είσοδο του Βλαβιανού στο στάδιο της ωρίμανσης, ο «Αγγελος της Ιστορίας» και το «Μετά το τέλος της ομορφιάς» αποτελούν κατασταλαγμένες επιλογές, όπου ο ποιητής σταθεροποιεί τη δική του, ιδιαίτερη φωνή.
Διακόσια σαράντα τρία ποιήματα είναι μια μάλλον πληθωρική παραγωγή σε έναν ορίζοντα δωδεκαετίας (1991-2003). Αν, ωστόσο, λογαριάσει κανείς ότι, όπως δηλώνεται και στον υπότιτλο («ποιήματα, σχεδιάσματα, μεταγραφές»), ανάμεσά τους περιλαμβάνεται πλήθος δηλωμένες μεταγραφές και διασκευές σημαντικών ποιητών, ενώ, επιπλέον, πολλά ποιήματα διαθέτουν πλούσια αυτοβιογραφική-αφηγηματική θεματολογία και δεν λείπουν ούτε τα χαρακτηριστικά για τον Βλαβιανό ποιήματα-δοκίμια με φιλοσοφική, ιστορική αλλά και ποιητολογική προβληματική, τότε ο αριθμός που αρχικά φαντάζει μεγάλος αποκτά μιαν άλλη διάσταση.
Με τις ποιητικές μεταγραφές, διασκευές και συνομιλίες του, ο Βλαβιανός ολοκληρώνει μιαν εκτεταμένη εκ μέρους του διαμεσολάβηση σύγχρονων ιδίως ποιητών όπως οι Σίμικ, Λόγκλεϊ, Ασμπερι, Κάρσον, αλλά και παλαιότερων (Σέξτον, Κάμιγκς, Στίβενς κ.ά.) για χάρη της σημερινής ελληνικής γλώσσας. Την ίδια διαμεσολάβηση υπηρετεί συστηματικά και σε βάθος χρόνου τόσο ως μεταφραστής όσο και ως εκδότης του σημαντικότερου ίσως ποιητικού περιοδικού των τελευταίων δεκαετιών, της «Ποιητικής» (παλαιότερα «Ποίηση»).
Η σύνοψη της ποίησής του της περιόδου 1991-2003 στον φροντισμένο αυτό τόμο καθιστά ευκρινέστερη την πρόταση που υπηρετεί ο συγκεκριμένος ποιητής επί σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα. Κύρια γνωρίσματά της, η απλή γλώσσα, από την οποία δεν απουσιάζουν λόγιες εκφράσεις σε τόνους μάλλον συγκρατημένους, χωρίς εκζήτηση· ο ελεύθερος στίχος που εδώ κι εκεί ξεσπά με ανάλαφρη διάθεση σε μιαν ομοιοκαταληξία, μια παρήχηση, μια ρυθμική επιτάχυνση· μια διάθεση κριτικού στοχασμού πάνω σε θέματα άλλοτε υψηλά, άλλοτε τετριμμένα (από τα προβλήματα της σύγχρονης ποίησης μέχρι το lifestyle και τον νεοπλουτισμό της εποχής που καλείται, πλέον, αναδρομικά, «της αστακομακαρονάδας…»).
Εγγεγραμμένος σε παράδοση πολύγλωσση, κοσμοπολίτικη, ο Βλαβιανός, μολονότι επιλέγει ως γλώσσα συγγραφής των ποιημάτων του την ελληνική, μοιάζει να συνομιλεί ελάχιστα και μάλλον με διάθεση λίαν εριστική με την ελληνική παράδοση. Οι ορίζοντές του, όταν δεν ανάγονται στη σφαίρα του ιδιωτικού βιώματος, είναι κυρίως ακαδημαϊκοί: ανάμεσά τους η πεζή, εξωτερική πραγματικότητα (π.χ. εκείνη του lifestyle τής περί το μιλένιουμ περιόδου) υπεισέρχεται μονάχα για να αποδομηθεί με χιούμορ και (αυτο)σαρκασμό.