Περισσότερα από 1.000 ελληνικά βιβλία, 900 συγγραφείς και 100 εκδότες συμμετέχουν στα βραβεία βιβλίου Public 2014 για την ανάδειξη των ελληνικών τίτλων που αγάπησαν περισσότερο οι αναγνώστες μέσα στο 2013. Οι «υποψηφιότητες» υποβλήθηκαν από τους ανά την Ελλάδα εκδοτικούς οίκους έπειτα από ειδική πρόσκληση που έλαβαν από τα Public. Κάθε εκδότης είχε τη δυνατότητα να καταθέσει σε κάθε κατηγορία μέχρι 50 βιβλία, ώστε να υπάρχει ποικιλία και πολυφωνία. Απαραίτητη προϋπόθεση ήταν οι τίτλοι να κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά μέσα στο 2013 (από 1/1 έως 31/12).
Γέλιο ή δάκρυ;
Οι κατηγορίες είναι επτά: Μυθιστόρημα της χρονιάς (περιλαμβάνει μυθιστόρημα, διήγημα και νουβέλα), non-fiction (περιλαμβάνει δοκίμιο, έρευνα, βιογραφία ή μαρτυρία), ποίηση, παιδική λογοτεχνία, εφηβική λογοτεχνία, μαγειρική και μεγάλες συγκινήσεις (ή αλλιώς το βιβλίο που σε έκανε να κλάψεις με μαύρο δάκρυ ή να γελάσεις μέχρι… δακρύων).
Η ψηφοφορία θα γίνει σε δύο φάσεις: Στην πρώτη, που θα διαρκέσει έως τις 20 Απριλίου, οι αναγνώστες θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τον αγαπημένο τους τίτλο ψηφίζοντας μόνο ένα βιβλίο σε μία ή και περισσότερες κατηγορίες. Στο τέλος της διαδικασίας θα ανακοινωθούν τα δέκα δημοφιλέστερα κάθε κατηγορίας, τα οποία θα ενταχθούν σε νέα ψηφοφορία που θα αναδείξει τους επτά νικητές. Τα αποτελέσματα θα δημοσιοποιηθούν στα μέσα Μαΐου, σε ειδική εκδήλωση.
Εκτός από τα βραβεία που απονέμονται από τους αναγνώστες, υπάρχουν και τρία εκτός ψηφοφορίας κοινού. Τα δύο αφορούν σε βράβευση εκδοτών, ενώ το τρίτο θα δοθεί με βάση τις προτιμήσεις των πωλητών των βιβλιοπωλείων Public.
Στόχος του θεσμού είναι η προώθηση της φιλαναγνωσίας και εντάσσεται σε μια γενικότερη στρατηγική των Public, στην οποία δίνεται βαρύτητα στην επαναξιολόγηση της θέσης του βιβλίου στην καθημερινή ζωή, μεταδίδοντας το μήνυμα ότι δεν είναι μόνο ένα εργαλείο της εκπαίδευσης, κάτι που αφορά τους επιστημονικούς και ακαδημαϊκούς κύκλους, αλλά μέσο ψυχαγωγίας, στο οποίο μπορεί να έχει πρόσβαση ο καθένας, οποιαδήποτε ημέρα και ώρα και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.
Τα βραβεία κάνουν καλό
Τα βραβεία λειτουργούν ως κίνητρο και ενθαρρύνουν τον ανταγωνισμό, θεωρεί η μυθιστοριογράφος Πέτρα Κουμούτση. Ο μόνος της ενδοιασμός είναι ότι «στις περιπτώσεις που επιλέγει το κοινό, μπορεί να υπάρχει ο κίνδυνος να επιλεγούν τίτλοι πιο εμπορικοί, αλλά αυτό είναι θεμιτό. Θεωρώ, πάντως, ότι τα τελευταία χρόνια το κοινό επιλέγει πιο σωστά και περισσότερο αντικειμενικά από ό,τι πριν από μία δεκαετία, και αυτό οφείλεται εν μέρει και στις απονομές βραβείων».
Ψήφο εμπιστοσύνης στο θεσμό δίνει και ο Αλέξης Σταμάτης, ο οποίος επιχειρηματολογεί ότι «οποιαδήποτε κίνηση φέρνει στην επικαιρότητα με οποιονδήποτε τρόπο το βιβλίο είναι θετική, γιατί πλέον δεν υπάρχει κανενός είδους πρόνοια από το κράτος. Υπάρχει πλήρης απαξίωση του βιβλίου».
Τολμηρή και θετική κίνηση θεωρεί την πρωτοβουλία της αλυσίδας βιβλιοπωλείων ο Δημήτρης Στεφανάκης, ο οποίος πιστεύει ότι «μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματική όσον αφορά τη φιλαναγνωσία και την προώθηση νέων συγγραφέων». Αλλωστε, διαπιστώνει πως «από τότε που σταμάτησαν τα βραβεία κοινού του ΕΚΕΒΙ, υπάρχει ένα κενό. Ολες οι άλλες διακρίσεις δίνονται με τη διαμεσολάβηση κριτικής επιτροπής και πολλές φορές υπάρχουν αμφιβολίες για το αν είναι αδιάβλητες. Η κρίση του αναγνώστη διασφαλίζει, αν μη τι άλλο, μια γνήσια αποτύπωση σχετικά με το τι θέλει η αγορά και αυτά είναι τα βραβεία που με πείθουν περισσότερο για την αξιοπιστία τους».
Φυσικά, η αύξηση του ελληνικού αναγνωστικού κοινού -που είναι λιγότεροι από τους μισούς Ελληνες- χρειάζεται συντονισμένη προσπάθεια και συνεργασία όλων των κρίκων της αλυσίδας του βιβλίου· και αυτό το στοίχημα καλούνται να κερδίσουν οι εκδότες. «Στην Ελλάδα, το κοινό που διαβάζει είναι πολύ μικρό. Δεν έχουμε την κουλτούρα του αναγνώστη, όπως σε άλλες χώρες όπου ο κόσμος διαβάζει ανελλιπώς από μικρή ηλικία», διαπιστώνει ο εκ των ιδιοκτητών των εκδόσεων Ικαρος, Νίκος Αργύρης. Παράλληλα, αναγνωρίζει, βέβαια, την ευθύνη του ιδίου και των συναδέλφων του στο να ανακαλύψουν νέες φωνές, νέους συγγραφείς και να τους συστήσουν στους αναγνώστες. Απλή, αλλά εύστοχη είναι και η πρόταση του Δημήτρη Στεφανάκη: «Η σχέση του αναγνωστικού κοινού με τα ελληνικά βιβλία θα βελτιωθεί από τη στιγμή που οι συγγραφείς θα γράφουν καλύτερα μυθιστορήματα».
Πού ψηφίζουμε
Στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.publicbookawards.gr, αλλά και σε ειδικά διαμορφωμένα σημεία των καταστημάτων Public.