Γκυ ντε Μωπασσάν,
Ο φιλαράκος
Μετάφραση Αρης Αλεξάνδρου
Εκδόσεις Γκοβόστη
σελ. 381
Απόλαυση να διαβάζει κανείς τα κλασικά έργα της λογοτεχνίας και να διαπιστώνει κάθε φορά, πόσο φρέσκα είναι, πόσο πλήρη, πόσο ανυψωτικά του πνεύματος. Ο «Φιλαράκος» του Γκυ ντε Μωπασσάν, από τα πολυδιαβασμένα μυθιστορήματα της γαλλικής λογοτεχνίας, βγήκε και πάλι στα βιβλιοπωλεία χάρη στην επανέκδοση της μετάφρασης του Αρη Αλεξάνδρου από τις εκδόσεις Γκοβόστη. Ο εκδοτικός οίκος εντάσσει τον «Φιλαράκο» στη σειρά «Βιβλιοθήκη Αρη Αλεξάνδρου» προτάσσοντας ως ενοποιητικό το γεγονός της μεταφραστικής δεινότητας. Ο Αλεξάνδρου μας έχει δώσει κορυφαίες μεταφράσεις Ρώσων συγγραφέων (στη σειρά του Γκοβόστη υπάρχει ο «Θάλαμος αρ. 6» του Τσέχωφ και «Η Μάνα» του Γκόρκι, ενώ η δική του μετάφραση της «Αννας Καρένινα» κυκλοφόρησε από την «Αγρα»). Η επίδοσή του όμως και στη γαλλική λογοτεχνία υπήρξε μεγάλη και ο «Φιλαράκος», βιβλίο του 1885, σπαρταράει με τα χυμώδη ελληνικά του Αρη Αλεξάνδρου.
Ο Μωπασσάν υπήρξε μετρ στο διήγημα αλλά και τα μυθιστορήματά του είναι κορυφαία. Στον «Φιλαράκο» πιάνει τον παλμό της παριζιάνικης κοινωνίας της δεκαετίας του 1880 κατά τρόπο απόλυτο, δηλαδή με ίσες δόσεις ρεαλισμού και αισθησιασμού. Μοναδικές οι περιγραφές της παρισινής καθημερινότητας: οι κοινωνικές σχέσεις, το σεξ, η δημιοσιογραφία, η ατμόσφαιρα δρόμου, τα Φολί Μπερζέρ, οι κοσμικές δεξιώσεις, οι λαϊκές ταβέρνες, οι άμαξες κα τα μπιλιετάκια, τα γραφεία στην εφημερίδα, τα παρισινά διαμερίσματα της μεσοαστικής τάξης και οι θύελλες στις ψυχές των ηρώων συμβάλλουν σε ένα μυθιστόρημα απολύτως κλασικό, που διαβάζεται και σήμερα με τεράστιο ενδιαφέρον και απόλαυση.
Ο Γκυ ντε Μωπασσάν, που υπήρξε ερωτύλος όπως και ο ήρωάς του στον «Φιλαράκο», ο Ζωρζ Ντυρουά, έγραψε ένα πολύ μεγάλο αριθμό βιβλίων αν σκεφτεί κανείς ότι πέθανε στα 43 του, μόλις, χρόνια. Στο αίμα του ρέει (και παφλάζει) το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, αφού το έζησε σχεδόν όλο, το κατάλαβε, το στράγγισε, το πέρασε και στο δικό μας αιμοφόρο σύστημα. Οι δεκαετίες 1870 και 1880 έχουν ζωντανέψει μοναδικά από την πένα του. Ο Μωπασσάν εκφράζει αυτήν ακριβώς την απογείωση του υλικού πολιτισμού εκείνα τα χρόνια, μετά την ήττα της Γαλλίας από τους Πρώσσους, μετά την κατάλυση της Αυτοκρατορίας, τότε που το Παρίσι είχε παραδοθεί στη γενιά του από τον Ναπολέοντα Γ΄ ως η πιο μοντέρνα και ελκυστική πόλη του κόσμου.
Αλλά οι αποστάσεις που κρατάει, το μοναδικό του ταλέντο στην παρατήρηση και στον σαρκασμό, η καλαισθησία του και η ζωώδης, σχεδόν, ορμή του, τον κάνουν μοναδικό στην αφήγηση.
Διαβάζοντας, πάλι, τον «Φιλαράκο», γέμισα από αισθήματα θαυμασμού. Η μετάφραση του Αλεξάνδρου εξαίρετη αλλά ευτυχώς τα έργα του Μωπασσάν έχουν καλομεταφραστεί στα ελληνικά καθώς πρέπει να μνημονεύσει κανείς τις μεταφράσεις του Φοίβου Πιομπίνου (από τις πιο πρόσφατες, τα «Επίλεκτα Διηγήματα» και οι «Δύο νουβέλες» από τις εκδ. Ικαρος), του Βασίλη Πουλάκου (στις εκδόσεις Ροές), της Εφης Κορομηλά («Μια ζωή», εκδ. Ωκεανίδα), του Στρατή Πασχάλη (εκδ. Ικαρος), κ.ά.