Η Θεσσαλονίκη των «Αλλων»

2' 17" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οικεία αλλά άγνωστη, ποικιλόμορφη, εντυπωσιακή και ελκυστική η Θεσσαλονίκη της μνήμης και του παρόντος απλώνεται στις σελίδες μιας ακόμη φρέσκιας έκδοσης. Εμπειρος ιστοριοδίφης ο Χρίστος Ζαφείρης σκύβει για άλλη μια φορά στο σώμα της πόλης και μ’ έναν ιστορικό οδηγό, μας ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη των «Αλλων» που συμβίωσαν με τους Ελληνες.

Στο νέο του βιβλίο «Θεσσαλονίκη, η παρουσία των απόντων» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Επίκεντρο, ταξινομεί τον αρχιτεκτονικό πολιτισμικό πλούτο των «απόντων». Οι διαδρομές-ενότητες του βιβλίου, όπως δηλώνει και ο υπότιτλός του,περιδιαβάζουν στην κληρονομιά των Ρωμαίων, των Μουσουλμάνων, των Εβραίων, των Ντονμέδων, των Φράγκων, των Αρμενίων και των Σλάβων, των κατοίκων της που πέρασαν «ως κατακτητές και ειρηνικοί συγκάτοικοι των Ελλήνων» αφήνοντας τα ίχνη τους.

Κείμενα και φωτογραφίες θεματοποιούν το εθνοτικό και κοινοτικό μωσαϊκό της Θεσσαλονίκης, αυτό που έχει διαμορφώσει και τη σημερινή ταυτότητα της πόλης. Εκεί βρίσκεται και η συγγραφική του πρωτοτυπία: στη διαρκή παρουσία των απόντων μέσα από τα πολιτιστικά και τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που προσπερνάμε καθημερινά.

Ο Χρ. Ζαφείρης, ως γνώστης της τοπιογραφίας, της ιστορίας και της προσωπογραφίας της πόλης, συνδυάζοντας τρεις ιδιότητες «του ιστορικού ερευνητή, του συγγραφέα (ιστορικών, ταξιδιωτικών, λογοτεχνικών κειμένων) και του δημοσιογράφου, εκλαϊκεύει την ιστορία χωρίς να υποκύπτει σε απλουστεύσεις» – όπως σημειώνει στον πρόλογο του ο καθηγητής Ιστορίας Ιωάννης Χασιώτης. Ψάχνει σε βάθος την ιστορία κάθε μνημείου, από τα θεμέλιά του ώς τη σημερινή του μορφή, και, χωρίς νοσταλγίες και μεμψιμοιρίες για την αλλοίωση της πόλης, καταγράφει ό,τι έχει απομείνει από τον πολυεθνικό, πολύγλωσσο και πολυθρησκευτικό καμβά της κοινής πολιτισμικής κληρονομιάς που συνδημιούργησαν οι σύνοικοί της. Διεισδύει σε αρχοντικά και σχολεία, σε νοσοκομεία και τράπεζες, σε εμπορικά κέντρα και στοές, σε ναούς και κοιμητήρια, σε κρήνες και σε χαμάμ, στους δρόμους, στις αγορές και στις πλατείες όπου τους δύο τελευταίους αιώνες της τουρκοκρατίας, για κάθε εθνοτική ομάδα η πόλη είχε το δικό της όνομα: Θεσσαλονίκη και Σαλονίκη (για τους Ελληνες) Σελανίκ (για τους Τούρκους), Σαλονίκο (για τους Εβραίους), Σολούν (για τους Σλάβους), Σαλονίκ και Σαλόνικα (για τους Φράγκους – Ευρωπαίους).

Η έρευνα εστιάζει στις οικογένειες που έζησαν στα διατηρητέα κτίριά της, στους πρώτους κτήτορες, σε προσωπικότητες, σε ιστορικά γεγονότα με τα οποία ταυτίστηκαν, στις ιδιοκτησίες που άλλαξαν κατά τη διάρκεια του αιώνα μετά την απελευθέρωση της πόλης, στις ονομασίες που επικράτησαν και στη σημερινή τους χρήση. Χρήσιμος και κατατοπιστικός ο οδηγός των «απόντων» όχι μόνο για ξένους επισκέπτες αλλά και για τους ίδιους τους Θεσσαλονικείς. Ενα οδοιπορικό μνήμης μέσα από το οποίο πηγάζει η τοπιογραφία, η ανθρωπογεωγραφία, ιστορία των κοινοτήτων, τα ίχνη του κοσμοπολιτισμού όπως διασώζονται πια μέσα από τα κτίσματα και τις ονομασίες της σύγχρονης μεγαλούπολης.

Το βιβλίο παρουσιάζουν σήμερα στην 11 η Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (18.00-19.00, αίθουσα Ιουλία Ιατρίδη, περίπτερο 13), ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας Ι. Χασιώτης, ο φιλόλογος Λέων Ναρ, ο εκδότης Πέτρος Παπασαραντόπουλος και ο συγγραφέας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή