Μόλις δύο μήνες πριν δεν γνωρίζαμε αν θα πραγματοποιηθεί. Η 11η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ) τελικά πραγματοποιήθηκε και εν πολλοίς «ήταν ηρωικό επίτευγμα των παιδιών του ΕΚΕΒΙ», όπως τόνισε πολλές φορές ο πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού (ΕΙΠ), Χριστόδουλος Γιαλλουρίδης. Ηταν όμως και βούληση όσων ανέλαβαν να συνεχίσουν μερικές από τις σημαντικές δράσεις του ΕΚΕΒΙ, μέσω του ΕΙΠ πλέον.
Ετσι, από την περασμένη Πέμπτη ώς την Κυριακή, στις εγκαταστάσεις της HELEXPO στη Θεσσαλονίκη, στήθηκαν περίπτερα, θεματικά ή εκδοτών, γέμισαν οι πάγκοι με βιβλία, διαμορφώθηκαν μικρότερα ή μεγαλύτερα αμφιθέατρα εκδηλώσεων και χώρος για τους μικρούς αναγνώστες και η 11η ΔΕΒΘ περίμενε το κοινό της.
Τιμώμενη χώρα, φέτος, το Ισραήλ, που έστησε ένα από τα καλύτερα περίπτερα τιμώμενης χώρας (το σχεδίασε έπειτα από διαγωνισμό ο καθηγητής στην Αρχιτεκτονική του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιώργος Πανέτσος). Οσο για το πρόγραμμα της τιμώμενης χώρας, αιφνιδίασε ευχάριστα. Γιατί θέλησε να δείξει το σύγχρονο πρόσωπο αυτής της χώρας και παραδοσιακά μοτίβα. Γι’ αυτό έφερε και μας γνώρισε όχι τις λογοτεχνικές φίρμες της, αλλά ανθρώπους που διαπρέπουν σε άλλους χώρους της σκέψης και της κουλτούρας.
Φέτος, λοιπόν, είδαμε μια πιο χαμηλών τόνων, αλλά πιο ζεστή σαν ατμόσφαιρα έκθεση. Σαν να έλειπε ένας μεγαλοϊδεατισμός, σαν να υπήρχε η αποδοχή των διαστάσεων και των δυνατοτήτων μας. Κι ας έλειπαν κάποιοι από τους λεγόμενους μεγάλους εκδότες (Ψυχογιός, Λιβάνης και κάποιοι μικρότεροι αλλά δραστήριοι, όπως οι εκδόσεις «Πόλις», «Μίνωας» και «Παπαδόπουλος»). Πολύ ωραία η ιδέα με τα αυτοκόλλητα σε όλους τους διαδρόμους της ΔΕΒΘ. Ζωντανό και με πολύ κόσμο το Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης που διοργάνωσε η δραστήρια Εταιρεία Συγγραφέων. Κατώτερο των περιστάσεων το αφιέρωμα στα κόμικς που σχεδόν δεν μπορούσαμε να το βρούμε. Μία από τις φετινές καινοτομίες της ΔΕΒΘ το αφιέρωμα στο επίκαιρο θέμα «Ευρώπη: Ταυτότητα και Ετερότητα», που ακούμπησε στην αναγκαιότητα να συνδέεται η ΔΕΒΘ με θέματα της επικαιρότητας.
Οσο για αναγνωστικό κοινό, αγκάλιασε πολύ θερμά τις περισσότερες από τις 230 εκδηλώσεις που έγιναν στους έξι χώρους εκδηλώσεων εντός της έκθεσης. Ακουγε, συμμετείχε, σημείωνε. Επισκέφθηκε τα περίπτερα, ξεφύλλισε βιβλία, αλλά αγόρασε λίγο. Σε γενικές γραμμές ο κόσμος ήταν λιγότερος από τα δύο τελευταία χρόνια. Να έφταιγε ο καλός καιρός; Οι πολλές εκδηλώσεις των πολλών υποψηφίων; Ή μήπως το ότι η μεγάλη μερίδα του ευκαιριακού κοινού έχει «εθιστεί» στα παζάρια; Ηταν η συζήτηση που απασχολούσε τους εκδότες. Που επισήμαιναν ότι μεγάλη μερίδα του κοινού έχει συνηθίσει με 10 ευρώ να παίρνει δύο ή τρία βιβλία και αφήνει ξανά στον πάγκο τη νέα έκδοση που κοστίζει 10 ή 15 ευρώ.
Εκτός από το παρόν της φετινής ΔΕΒΘ, οι υπεύθυνοι του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού έπρεπε να φροντίσουν και για το μέλλον της. Γιατί το ΕΣΠΑ, που καλύπτει τα έξοδά της, λήγει φέτος. Ο κ. Γιαλλουρίδης στην ενημέρωση που έκανε την Κυριακή το πρωί στους δημοσιογράφους ανακοίνωσε ότι «πάση θυσία θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια. Η 12η ΔΕΒΘ είναι ήδη εξασφαλισμένη με εθνικά κονδύλια και ΕΣΠΑ». Και μας είπε μερικές από τις σκέψεις του: «Θέλουμε να γίνει το γεγονός της Βόρειας Ελλάδας με χαρακτήρα πολιτισμού και ποιότητα». Και αποκάλυψε ότι εισηγείται την καθιέρωση ενός πολιτιστικού 10ημέρου με άξονα τη ΔΕΒΘ. Δήλωσε εμφατικά ότι «συνεχίζουμε το ΕΚΕΒΙ με αγάπη και δύναμη, γιατί ο πολιτισμός είναι το μόνο που μας απέμεινε». Στα σχέδιά του είναι να συνδεθούν οι δράσεις περισσότερο με την εκπαίδευση, το πανεπιστήμιο και την τοπική κοινωνία. Μακάρι…