Η χαμένη τιμή του βιβλίου

5' 20" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Αναδείχθηκε σε «μητέρα όλων των μαχών» στον χώρο του βιβλίου. Για να υπερασπιστούν τη διατήρηση ύπαρξης της ενιαίας τιμής του βιβλίου συστρατεύτηκαν όλοι: εκδότες, βιβλιοπώλες, συγγραφείς, συνδικαλιστικά σωματεία του χώρου. Υπογράφτηκαν κείμενα διαμαρτυρίας, έγιναν παραστάσεις σε υπουργούς, διοργανώθηκαν εκδηλώσεις, γράφτηκαν δεκάδες κείμενα. Η «Κ» είχε πάρει από νωρίς μέρος σ’ αυτόν τον δημόσιο διάλογο (στις 19/1/2014) με (αντιθετικά) κείμενα των αρθρογράφων της Τάκη Θεοδωρόπουλου και Πάσχου Μανδραβέλη.

Τι είναι λοιπόν αυτή η ενιαία τιμή; Είναι ο νόμος που καθιερώθηκε και στην Ελλάδα το 1997, όταν υπουργός Πολιτισμού ήταν ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, και όριζε ότι τη λιανική τιμή του κάθε βιβλίου, της κάθε νέας έκδοσης, την ορίζει ο εκδότης. Τα σημεία πώλησης βιβλίων (βιβλιοπωλεία ή άλλα [σούπερ μάρκετ, πολυκαταστήματα κ.λπ.]) είχαν δικαίωμα έκπτωσης μόνο 10% για τα δύο πρώτα χρόνια από την έκδοση του κάθε τίτλου. Ετσι, επιμένουν οι υπερασπιστές της ενιαίας τιμής, το κάθε βιβλίο είχε την ίδια τιμή σε οποιοδήποτε σημείο πώλησης, μικρό ή μεγάλο, σε όλη τη χώρα. Και συμπλήρωναν ότι η κατάργησή της θα θίξει ανεπανόρθωτα τα μικρά βιβλιοπωλεία που δεν θα έχουν τις δυνατότητες εκπτώσεων που έχουν οι μεγάλες αλυσίδες, καθώς και ότι, σταδιακά, θα παραγκωνιστεί το καλό και ποιοτικό βιβλίο και θα επικρατήσει το μπεστ σέλερ. Υπήρχε και η πλευρά, ευάριθμη είναι αλήθεια, που υποστήριζε και υποστηρίζει ότι το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η δημιουργία νέων αναγνωστών, αλλά και η υψηλή τιμή του βιβλίου εξαρχής.

Τελικά, με το πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε τον περασμένο Μάρτιο διατηρήθηκε η ενιαία τιμή μόνο για τα λογοτεχνικά βιβλία και μόνο έως ότου εξαντληθεί η πρώτη έκδοσή τους. Στο ίδιο νομοσχέδιο, λογοτεχνικό έργο θεωρούνται τα είδη «διήγημα, νουβέλα, μυθιστόρημα, ποίημα, δοκίμιο, κριτικό δοκίμιο, θεατρικό έργο, ταξιδιωτικό έργο, βιογραφία, παιδικό έργο ή μετάφραση στην ελληνική γλώσσα αντίστοιχων έργων…». Μεγάλη βεντάλια, δηλαδή.

Παρ’ όλα αυτά, ο διάλογος και οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται. Η «Κ» απευθύνθηκε, ενδεικτικά, σε δύο βιβλιοπώλες μικρών, ποιοτικών και ανεξάρτητων βιβλιοπωλείων, στην Αθήνα και στην περιφέρεια, και ζήτησε τις απόψεις τους. Είναι διαφορετικές και έχουν πολύ ενδιαφέρον, βάζουν ερωτήματα και απαντούν σε απορίες που ήδη έχουν διατυπωθεί.

Να μειώσουν την έκπτωση προς τις μεγάλες αλυσίδες

Του Σπυρου Αθανασιου *

Η ελευθερία αύξησης του περιθωρίου έκπτωσης για τις μεγάλες αλυσίδες βιβλιοπωλείων και για τα μεγάλα βιβλιοπωλεία περιορίζει την προσπάθεια επιβίωσης των μικρών βιβλιοπωλείων της επαρχίας, όπως το δικό μας, που βρίσκεται μέσα στην πόλη της Ναυπάκτου.

Η στήριξη της καλής λογοτεχνίας, του καλού δοκιμίου, η επαφή με παλιούς και νέους συγγραφείς (επαφή η οποία επιβαρύνει το κόστος λειτουργίας μας πολύ περισσότερο, σε σχέση με τα βιβλιοπωλεία του κέντρου) –εν ολίγοις η παρουσία του βιβλιοπωλείου στην πολιτιστική ζωή της περιοχής του– συναντά τον αθέμιτο ανταγωνισμό των μεγάλων πωλητών του βιβλίου λόγω του πρόσφατου μέτρου σχετικά με την κατάργηση της ενιαίας τιμής.

Εχω την εντύπωση ότι η κατάργηση της ενιαίας τιμής του βιβλίου δεν υποσκάπτει μόνο τη βιωσιμότητα όλων όσοι διαθέτουμε μικρά βιβλιοπωλεία, αλλά κυρίως τη στήριξη και την προώθηση του καλού, του απαιτητικού βιβλίου. Τα λεγόμενα ευπώλητα, τα μπεστ σέλερ, μπορούν να πουληθούν εύκολα και στο σούπερ μάρκετ, δίπλα στα καλλυντικά, στα παιχνίδια και στα τρόφιμα. Το ποιοτικό βιβλίο όμως μπορεί να επιβιώσει και να διατίθεται σε χώρους που έχουν δημιουργηθεί από ανθρώπους που προσπαθούν να συναντήσουν το περιορισμένο αναγνωστικό κοινό που ενδιαφέρεται για το συγκεκριμένο είδος βιβλίου.

Αυτός που επιχειρεί να ανοίξει βιβλιοπωλείο στην επαρχία θα μπορούσε σίγουρα να ασκήσει κάποια άλλη εμπορική δραστηριότητα, πιο επικερδή. Αυτός λοιπόν που επιχειρεί στον χώρο του βιβλίου έχει κάποια ιδιαίτερη σχέση με το βιβλίο, με την ανάγνωση, με τις ιδέες. Δεν ασκεί μια απλή εμπορική δραστηριότητα σαν όλες τις άλλες.

Οι εκδότες, για να βοηθήσουν τους μικρούς βιβλιοπώλες της επαρχίας, θα μπορούσαν να μειώσουν την έκπτωση προς τις μεγάλες αλυσίδες. Αυτή τη στιγμή ενδεχομένως να είναι οι μοναδικοί που μπορούν να διαφυλάξουν τον υγιή ανταγωνισμό. Δεν είναι δυνατόν να μην τους ενδιαφέρει η διατήρηση των υπαρχόντων σημείων πώλησης. Ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος και γι’ αυτούς να πιεστούν από την αγορά των ευπώλητων και να αναγκαστούν να αλλάξουν το εκδοτικό τους προφίλ. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να ισχύει στην Ελλάδα ό,τι ισχύει και στον σκληρό πυρήνα των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή η ενιαία τιμή του βιβλίου.

* Ο κ. Σπύρος Αθανασίου είναι ιδιοκτήτης του βιβλιοπωλείου «Adagio II» στην οδό Μπότσαρη 10, στην πόλη της Ναυπάκτου.

Το διάβασμα δεν πρόκειται να αυξηθεί με μανιφέστα

Της Αρετης Γεωργιλη*

Η Ελλάδα είναι από τις χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά ανάγνωσης, σύμφωνα με έρευνες του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. To ποσοστό αυτών που δεν διαβάζουν κανένα βιβλίο παραμένει στο τραγικό 40,7% των ερωτηθέντων! Αντί να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα αναζητώντας λιγότερο τετριμμένες ιδέες, αναλωνόμαστε σε συντεχνιακού τύπου εκστρατείες. Εντούτοις, επειδή το επιχείρημα για τη διατήρηση της ενιαίας τιμής αναφέρεται στην «προστασία» των μικρών βιβλιοπωλείων, οφείλουμε, ως μικρό βιβλιοπωλείο, να καταθέσουμε την άποψή μας.

H παγκόσμια τάση θέλει τα μικρά βιβλιοπωλεία κυψέλες πολιτισμού (community based bookshops), όχι απλώς εμπορικά καταστήματα. Η ύπαρξη ενιαίας τιμής περιορίζει τον ανταγωνισμό μόνο στην τιμή και μετατρέπει το βιβλίο σε απλό εμπορικό προϊόν και όχι σε πολιτιστικό αγαθό.

Τα καινούργια, μικρά βιβλιοπωλεία που είναι «εντάσεως μάρκετινγκ» δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν όπως θέλουν τα τέσσερα «p» του αγγλικού αλφάβητου, που αποτελούν το βασικό μείγμα του marketing (product, price, promotion, place – προϊόν, τιμή, προώθηση, τοποθέτηση) όσο το ένα «p» (της τιμής) παραμένει κλειστό! Για παράδειγμα, μικρός και μερακλής βιβλιοπώλης διοργανώνει εκδήλωση και προσφέρει έκπτωση 50% για εκείνη την ημέρα με την ελπίδα να προσελκύσει στο μέλλον και άλλους πελάτες. Τα μικρά βιβλιοπωλεία μπορούν επομένως να βρουν τη θέση τους σε μια ελεύθερη αγορά, όπως συμβαίνει στη Μ. Βρετανία ή τις ΗΠΑ, όπου δεν υπάρχει η ενιαία τιμή, προσφέροντας καινοτομικές υπηρεσίες και υψηλής ποιότητας εξυπηρέτηση.

Καταλαβαίνω ότι δεν έχουν όλα τα μικρά βιβλιοπωλεία τη δυνατότητα να επιχειρούν με όρους σύγχρονου marketing. Ομως και ο μικρός βιβλιοπώλης πρέπει καθημερινά να «παλεύει» με τους ανταγωνιστές του. Αυτοί που δεν θα τα καταφέρουν δυστυχώς δεν θα προστατευθούν ούτε με την ύπαρξη της ενιαίας τιμής. Γι’ αυτό άλλωστε τα μικρά βιβλιοπωλεία κλείνουν το ένα μετά το άλλο –προ και μετά κρίσης– παρά το γεγονός ότι ισχύει η ενιαία τιμή.

Τέλος, ο ανταγωνισμός καθορίζεται σημαντικά από τις τιμές χονδρικής, στις οποίες ΔΕΝ υπάρχει περιορισμός. Αν μία αλυσίδα αγοράζει το βιβλίο 4 ευρώ και ένα μικρό βιβλιοπωλείο 7 αλλά και οι δύο πρέπει να το πουλήσουν 10 ευρώ, ας μας πουν οι αναγνώστες σας ποιος από τους δύο κερδίζει και πώς εξασφαλίζεται ο υγιής ανταγωνισμός.

* Η κ. Αρετή Γεωργιλή είναι ιδιοκτήτρια του βιβλιοπωλείου «Free Thinking Zone» στην Αθήνα, στην οδό Σκουφά.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή