DAVID IGNATIUS
The Director
εκδ. Norton, σελ. 386
Ο David Ignatius έχει αποκτήσει φήμη όχι μόνο ως διπλωματικός αρθρογράφος της Washington Post με μεγάλη επιρροή, αλλά και ως δημοφιλής συγγραφέας μυθιστορημάτων κατασκοπείας, μερικά από τα οποία έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο ή αποτελούν απαραίτητο ανάγνωσμα για τους νέους υπαλλήλους των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών.
Στο τελευταίο βιβλίο του, το ένατο της συγγραφικής σταδιοδρομίας του, η βαθιά γνώση της διπλωματίας και των μυστικών υπηρεσιών τον βοηθάει να στήσει το σκηνικό μιας συναρπαστικής αφήγησης. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο νέος αρχηγός της CIA, που μετά μία επιτυχημένη επιχειρηματική καριέρα καλείται να ανασυγκροτήσει την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών, που κλυδωνίζεται από ένα σκάνδαλο διαφθοράς με πρωταγωνιστή τον προηγούμενο διευθυντή της. Γρήγορα όμως διαπιστώνει ότι στην εποχή του Σνόουντεν και των WikiLeaks οι κυβερνοεπιθέσεις αποτελούν τη νέα μεγάλη απειλή ασφαλείας, όταν νεαροί χάκερ, με τα τζιν, τα μαύρα μπλουζάκια και τις κουκούλες, μολύνουν υπολογιστές με κακόβουλα λογισμικά και αποκτούν πρόσβαση σε απόρρητα προσωπικά δεδομένα και κρατικά μυστικά. Στη νέα ψηφιακή πραγματικότητα οι μυστικές υπηρεσίες καλούνται να εξουδετερώσουν έναν αόρατο εχθρό, που αφήνει ελάχιστα ίχνη στο διάβα του.
Η υπόθεση
Ο Γκράχαμ Γουέμπερ έχει αναλάβει τα ηνία της CIA μόλις μία εβδομάδα, όταν αντιμετωπίζει ένα εφιάλτη. Ενας νεαρός Ελβετός από τη Ζυρίχη εμφανίζεται στο αμερικανικό προξενείο του Αμβούργου με την πληροφορία ότι η CIA έχει «διαβρωθεί». Δολοφονείται όμως προτού αποκαλύψει τη συνωμοσία και τότε αρχίζει ένα ξέφρενο παιγνίδι εντοπισμού και εξουδετέρωσης του «εχθρού» στην Αμερική και την Ευρώπη. Σε ένα περιβάλλον σκευωριών και καχυποψίας, ο Γουέμπερ, αρχάριος στον κυβερνοπόλεμο, αναθέτει την αποστολή εξιχνίασης του μυστηρίου στον Τζέιμς Μόρις, αρχιχάκερ της υπηρεσίας του, προϊστάμενο του Κέντρου Διαδικτυακών Επιχειρήσεων, έναν ιδιοφυή, ιδιόρρυθμο και μοναχικό τύπο. Η μία έκπληξη διαδέχεται την άλλη, οι μηχανορραφίες δίνουν και παίρνουν, οι ύποπτοι εναλλάσσονται, τα κίνητρα παραμένουν θολά. Η υπόθεση όμως περιπλέκεται αναπάντεχα όταν ο εικονοκλάστης Μόρις περνάει στην άλλη όχθη και με σατανικό σχέδιο οργανώνει μια γιγαντιαία κυβερνοεπίθεση στην καρδιά του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος, όταν μολύνει την «κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών», την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών στη Βασιλεία. Στρατολογώντας μια ομάδα αφοσιωμένων χάκερ, μεταφέρει μεγάλα ποσά από τους λογαριασμούς πλούσιων χωρών στα θησαυροφυλάκια φτωχών χωρών, πετυχαίνοντας έτσι μια δικαιότερη διανομή του πλούτου και αποδεικνύοντας πόσο ευάλωτο είναι το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις.
Η κουλτούρα των χάκερ
Στην πλοκή αναδεικνύεται η κουλτούρα των χάκερ, με τις ιδιορρυθμίες τους, την προσήλωση στην προστασία της ιδιωτικότητας και την πίστη στην αξία ενός ανοιχτού κόσμου, στον οποίο τίποτε δεν μπορεί να μείνει κρυφό για πολύ καιρό. Αποκαλύπτεται επίσης ο κόσμος των μυστικών υπηρεσιών, που στο όνομα της εθνικής ασφάλειας επιδίδονται, πολλές φορές μάταια, σε έναν αγώνα διαφύλαξης κρατικών απορρήτων και απόκρυψης παράνομων πρακτικών. Στον κόσμο αυτόν κυριαρχούν οι δολοπλοκίες, η ζήλια, οι εκβιασμοί, οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και οι θεσμικές αντιπαλότητες, ο συντηρητισμός, που υπονομεύει κάθε προσπάθεια μεταρρύθμισης, όπως διαπιστώνει και ο ίδιος ο Γουέμπερ. Στο παρανοϊκό και κυνικό αυτό περιβάλλον όλοι κουβαλούν τα δικά τους μυστικά, που όμως κάποια στιγμή θα αποκαλυφθούν, όλοι παρακολουθούν τους πάντες, κανείς δεν εμπιστεύεται κανέναν, όλοι δεν διστάζουν να πουλήσουν τον διπλανό τους για να σώσουν το τομάρι τους.
Από μια υπόθεση διεθνούς κατασκοπείας δεν θα έλειπαν βέβαια οι μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας με τα δικά τους δίκτυα των χάκερ. Παρά τα προσχήματα πάντως, οι αντίπαλες μυστικές υπηρεσίες βρίσκουν πεδίο συνεργασίας, μερικές φορές με το αζημίωτο.
Εχοντας καλύψει για τρεις δεκαετίες τον κόσμο της διπλωματίας και των μυστικών υπηρεσιών, ο συγγραφέας περιγράφει με αρκετή αληθοφάνεια ένα εφιαλτικό σενάριο, που δεν ανήκει πλέον στον χώρο της φαντασίας, αλλά μια μέρα μπορεί να γίνει επώδυνη πραγματικότητα.
* Ο κ. Αχιλλέας Παπαρσένος υπηρέτησε στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον ως προϊστάμενος του γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας.