Λόγω της οικονομικής κρίσης, πολλά τμήματα Νεοελληνικών Σπουδών σε πανεπιστήμια του εξωτερικού δεν βρίσκουν εύκολα χρηματοδοτήσεις, με αποτέλεσμα να συρρικνώνονται. Παρ’ όλες τις αντιξοότητες, ωστόσο, ορισμένα από αυτά, και χάρις στις προσπάθειες των μελών του διδακτικού προσωπικού, αλλά και των ίδιων των φοιτητών που επιμένουν, εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται. Μία τέτοια περίπτωση είναι και το
Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών στο πανεπιστήμιο Μασάρικ της πόλης Μπρνο, στην Τσεχική Δημοκρατία.
Το Μπρνο, πρωτεύουσα της Μοραβίας, διατηρεί έντονα ακόμη τα σημάδια, κυρίως στην αρχιτεκτονική του, της περιόδου κατά την οποία ήταν τμήμα της Αυστροουγγαρίας. Παντού υπάρχουν επιβλητικά μεσαιωνικά κτίρια, έργα τέχνης με γοτθικά στοιχεία, μέγαρα που συνδυάζουν τη νεομπαρόκ, νεοκλασική, νεοαναγεννησιακή, φονξιοναλιστική αρχιτεκτονική τεχνοτροπία. Εντυπωσιακή είναι η αισθητική των πανεπιστημιακών κτηρίων, νεοκλασικού ρυθμού, με τις εσωτερικές αυλές και τα ανθισμένα δέντρα, τις καθαρές, φωτεινές και εξοπλισμένες με τα απαραίτητα τεχνολογικά μέσα αίθουσες.
Στο πανεπιστήμιο Μασάρικ, το οποίο ιδρύθηκε το 1919 και πήρε το όνομά του από τον πρώτο πρόεδρο της Τσεχοσλοβακικής Δημοκρατίας, τον Τόμας Μασάρικ, από το 1993 λειτουργεί το Τμήμα Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στη Φιλοσοφική Σχολή, χάρις στις προσπάθειες και στην επιμονή της ιστορικού τέχνης κ. Αικατερίνης Φρανκ-Σγουρδαίου και της καθηγήτριας της Ελληνικής Φιλολογίας κ. Ρούζενα Ντοστάλοβα, οι οποίες ενθαρρύνθηκαν από τον κ. Τίτο Γιοχάλα, διευθυντή, έως το 2012, του Ελληνικού Κέντρου Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην Αθήνα. Το τμήμα είχε τη στήριξη Τσέχων ελληνιστών από την Πράγα, όπως και αυτήν του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη, αλλά και του τσεχικού κράτους. Το τμήμα αυτό, έως το 2007, οπότε και ιδρύθηκε το αντίστοιχο τμήμα στο Πανεπιστήμιο Καρόλου στην Πράγα, ήταν το μοναδικό στην πρώην Τσεχοσλοβακία. Σήμερα σ’ αυτό διδάσκουν τρεις επίκουροι καθηγητές και τρεις λέκτορες, ενώ πολύ συχνά το επισκέπτονται καθηγητές από ξένα πανεπιστήμια. Μαθήματα του τμήματος παρακολουθούν φοιτητές και από άλλους κλάδους, όπως αυτοί των Μεσογειακών Σπουδών, των Αρχαίων Ελληνικών, της Κλασικής Αρχαιολογίας και του Ιστορικού Τμήματος. Οι φοιτητές που ενδιαφέρονται για τις Νεοελληνικές Σπουδές είναι Ελληνες τρίτης γενιάς, αλλά και Τσέχοι, όπως και Σλοβάκοι, οι οποίοι έρχονται στο Μπρνο καθώς στο πανεπιστήμιο Κομένσκι στην Μπρατισλάβα διδάσκονται τα Νέα Ελληνικά μόνο στο πλαίσιο των Αρχαίων Ελληνικών, χωρίς να αποτελούν πλήρη κλάδο.
Δυναμικά στην ακαδημαϊκή ζωή μπήκε και η βιβλιοθήκη, η οποία εμπλουτίστηκε από δωρεές του Ιδρύματος Ουράνη, του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης κ.ά. Εντονη είναι και η παρουσία καθώς και η συνεισφορά της Τσεχικής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών, η οποία σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κλασικών Σπουδών, στο κτίριο του οποίου φιλοξενείται, διοργανώνει αρκετές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους, ενώ εκδίδει από το 2001 και το ετήσιο περιοδικό Neograeca Bohemica.
Είχα την τύχη, με αφορμή ένα άρθρο μου για κάποιο μυθιστόρημα του Πέτρου Μάρκαρη, να γνωρίσω την καθηγήτρια Ελληνικών Σπουδών, την κ. Μαρκέτα Κουλχάνκοβα, η οποία με προσκάλεσε να μιλήσω στους φοιτητές του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών για το σύγχρονο ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα, καθώς και να παρουσιάσω μεταπολεμικούς ποιητές. Παράλληλα, το μάθημα της δημιουργικής γραφής, που έγινε στην αίθουσα του Ινστιτούτου Κλασικών Σπουδών, μας έδωσε την ευκαιρία να εργαστούμε και να ανταλλάξουμε απόψεις σχετικά με ζητήματα της σύγχρονης γραφής. Εκεί διαπίστωσα ότι στυλοβάτες στη συνέχιση της λειτουργίας του τμήματος, εκτός από την κ. Κουλχάνκοβα, είναι και οι καθηγήτριες Νεοελληνικής Φιλολογίας, κ. Νικόλ και Σιμόν Σουμελίδου, οι οποίες παραδίδουν, επίσης, στους φοιτητές μαθήματα ελληνικής γλώσσας.
Ηταν συγκινητικό να γνωρίσω φοιτητές, από κάθε άκρο της Τσεχίας, που μαθαίνουν ελληνικά και ασχολούνται στις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές τους εργασίες με θέματα που αφορούν την περίοδο των Κομνηνών, των Παλαιολόγων, αλλά και με έργα του Πέτρου Μάρκαρη και του Παναγιώτη Αγαπητού. Και επιμένουν, αυτοί οι λίγοι, περίπου εξήντα ελληνιστές, μολονότι οι προοπτικές για επαγγελματική αποκατάσταση είναι περιορισμένες, να μελετούν και να ερμηνεύουν βυζαντινά και νεοελληνικά κείμενα.
Αξίζει να ενισχυθεί με κάθε μέσο και τρόπο αυτό το Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών, όπως και οι δεσμοί του με τα ελληνικά πανεπιστήμια και την ελληνική πραγματικότητα, για πολλούς λόγους, αλλά και γιατί, αν συνεχίσει να μειώνεται ο αριθμός των φοιτητών, υπάρχει κίνδυνος να σταματήσει η λειτουργία του.