Είναι μεγαλύτερος από τον Ντον Ντελίλο κατά έντεκα χρόνια. Τον Φίλιπ Ροθ τον περνάει οκτώ χρόνια, τον Ε. Λ. Ντόκτοροου έξι. Οσο για τον Πολ Οστερ, είναι κατά είκοσι δύο χρόνια μεγαλύτερός του. Ο Τζέιμς Σόλτερ, που φέτος κλείνει τα ενενήντα (γεννήθηκε το 1925), είναι μία από τις πιο ιδιαίτερες λογοτεχνικές φωνές της σύγχρονης Αμερικής και όμως είναι ελάχιστα γνωστός, συγκριτικά με τα προαναφερθέντα ονόματα συμπατριωτών και συναδέλφων του.
«Το πραγματικό του όνομα είναι Χόροβιτς, το άλλαξε σε Σόλτερ (Salter), διότι εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο όταν ακόμη ήταν μάχιμος πιλότος καταδιωκτικών», λέει ο κύριος Γκρι. «Το πρώτο του μυθιστόρημα, “Οι κυνηγοί”, βασίζεται στις εμπειρίες του ως χειριστή αεριωθουμένων στον πόλεμο της Κορέας», προσθέτει ο κύριος Γκρι και μου κλείνει το μάτι. «Εκατό πολεμικές αποστολές, κατάρριψη κινεζικού Μινγκ. Οι “Κυνηγοί” έγιναν ταινία με τον αγαπημένο μας Ρόμπερτ Μίτσαμ».
Ο κύριος Γκρι ανακάλυψε τον Σόλτερ μέσα από το «Θέλω μόνο να σου ανήκω» (Μεταίχμιο, 2001). Ο,τι πιο ερωτικό έχει γραφεί στα αγγλικά τον περασμένο αιώνα, αντανακλά τη «γαλλική» περίοδο του Σόλτερ. Οταν αποστρατεύθηκε, με δική του αίτηση για να αφοσιωθεί στο γράψιμο, ο Σόλτερ εγκαταστάθηκε στη Γαλλία για χρόνια. «Στο “Θέλω να σου ανήκω” το στακάτο, κοφτερό story-telling των “Κυνηγών” συνδυάζεται με την ποιητική της σελίδας, με τον στοχασμό της ευρωπαϊκής γραφίδας και τον πυκνό αισθησιασμό του καλοκαιρινού γαλλικού νότου. Και ώς το τέλος του βιβλίου δεν ξέρεις αν αυτό το αχαλίνωτο πάθος ανάμεσα σε έναν Αμερικανό και μια Γαλλίδα, το οποίο ξοδεύεται σε αγροτικούς δρόμους και πανδοχεία της γαλλικής επαρχίας, αν υπήρξε στ’ αλήθεια ή αν ήταν δημιούργημα της φαντασίας του αφηγητή. Προερχόμενος από έναν ασφυκτικά ανδρικό κόσμο –αυτόν της αεροπορίας– ο Σόλτερ απελευθερώθηκε γράφοντας κάτι τόσο ερωτικό, ποιητικό».
Ο Σόλτερ εγκατέλειψε τα αεροπλάνα με δική του επιθυμία ωστόσο ο χωρισμός ήταν επώδυνος. Το πόσο καλά ταίριαζε στο πιλοτήριο του μαχητικού φαίνεται και από τη φωτογραφία που συνοδεύει το σημερινό σημείωμα. Ο ίδιος έγραψε αργότερα πως αποκτάς υπόσταση ως συγγραφέας μόλις γράψεις κάτι καλό· ως πιλότος όμως είσαι ήδη κάποιος με το που αποφοιτήσεις απ’ τη Σχολή. Κατά τα πρώτα χρόνια της συγγραφής δε, τον βάραινε το γεγονός πως καθόταν όλη μέρα σ’ ένα γραφείο. Η πτήση του έλειπε – την ξαναβρήκε όμως μέσα από τη λευκή σελίδα. Οπως παλαιότερα ο Σεντ Εξιπερί.
Ο κύριος Γκρι διάβασε την αυτοβιογραφία του Σόλτερ («Burning the Days») και το άλλο αεροπορικό του μυθιστόρημα («Cassada») και τώρα, περιχαρής, κρατάει στα χέρια του το πιο φρέσκο μυθιστόρημά του, το «Αυτό είν’ όλο» (εκδ. Αλεξάνδρεια), ένα ακόμα επίτευγμα. Στο YouTube, σε ένα απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ «Meet James Salter», βλέπουμε έναν γοητευτικό ηλικιωμένο να βηματίζει σε μιαν απέραντη παραλία. Η γραφή, λέει με βραχνή φωνή, «προέρχεται από τη ζωή μα δεν είναι ζωή. Είναι κάτι άλλο. Ενα ποίημα της ζωής». Ο κύριος Γκρι βάζει να ακούσουμε ένα τραγούδι απ’ το 1943: τον Νατ Κινγκ Κόουλ να ερμηνεύει με το τρίο του το «Straighten Up And Fly Right». Ο Σόλτερ θα το άκουσε όταν ακόμα ήταν δεκαοκτώ χρονών κι ετοιμαζόταν να πετάξει.