GEORGE W. BUSH
A portrait of my father
εκδ. Crown 2014
Μόνο δύο φορές στην ιστορία της Αμερικής πατέρας και γιος κυβέρνησαν τη χώρα. Τον Τζον Ανταμς (1797-1801) ακολούθησε στον Λευκό Οίκο δύο δεκαετίες αργότερα ο γιος του Τζον Κουίνσι Ανταμς (1825-1829) και τον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο (1989-1993) ακολούθησε μια δεκαετία αργότερα ο γιος του Τζορτζ Μπους ο νεότερος (2001-2009).
Τώρα, ο νεότερος Μπους σκιαγραφεί το πορτρέτο του πατέρα του σε ένα βιβλίο που, όπως ο ίδιος παραδέχεται, «δεν είναι αντικειμενικό αλλά μία ιστορία αγάπης για έναν εξαιρετικό άνδρα που ήταν πάνω από όλα ένας υπέροχος πατέρας». Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει πλήρη βιογραφία ούτε κριτική αποτίμηση της θητείας του 41ου προέδρου της Αμερικής, αλλά επικεντρώνεται στον χαρακτήρα του πολιτικού που «έβαλε την κοσμιότητα και την αξιοπρέπεια πάνω από την ασχήμια της πολιτικής».
Αντίθετα με τον γιο του, ο 90χρονος Μπους παραμένει δημοφιλής στην Αμερική, παρότι δεν κατατάσσεται μεταξύ των μεγάλων προέδρων. Ρεαλιστής, αψήφησε το κόμμα του αυξάνοντας τους φόρους το 1990 σε μία πράξη «πατριωτικής αυτοθυσίας», παρά την περιβόητη προεκλογική δέσμευσή του «διαβάστε τα χείλη μου: όχι άλλοι φόροι». Μάστορας της προσωπικής διπλωματίας, κινητοποίησε τη διεθνή κοινότητα κατά του Σαντάμ Χουσεΐν, όταν το Ιράκ εισέβαλε στο Κουβέιτ το 1990, αλλά αρνήθηκε να τον ανατρέψει προχωρώντας νικηφόρος στη Βαγδάτη, όπως έπραξε 12 χρόνια αργότερα ο γιος του με καταστροφικά αποτελέσματα.
Συνετός, δεν εξέφρασε δημόσια αγαλλίαση από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989, ενώ αποφεύγοντας να προκαλέσει τους σκληροπυρηνικούς στη Σοβιετική Ενωση, συνέβαλε στην ειρηνική διάλυση του σοβιετικού μπλοκ δύο χρόνια αργότερα, στηρίζοντας τον Γκορμπατσόφ.
Σε μία περίοδο που κυριαρχεί η πόλωση στην Ουάσιγκτον, πολλοί αναπολούν την ευγένεια ήθους και την αξιοπρέπεια ενός ηγέτη που ανέπτυξε θερμή φιλία με τον πολιτικό αντίπαλό του Μπιλ Κλίντον, αφήνοντας στο Οβάλ Γραφείο μια ιδιόχειρη επιστολή με ευχές στον διάδοχό του και αργότερα συγκεντρώνοντας μαζί του εκατομμύρια δολάρια για κοινωφελείς σκοπούς στην Αμερική και στο εξωτερικό. Ακολουθώντας πιστά τη συμβουλή της μητέρας του να είναι σεμνός, να μην κομπορρημονεί, να μοιράζεται την επιτυχία με άλλους και να αποδέχεται την ήττα με χάρη, δεν εγκατέλειψε ποτέ τους φίλους του και σεβόταν πάντα τους πολιτικούς του αντιπάλους. Είναι αυτός που σε ηλικία 89 ετών ξύρισε το κεφάλι του σε μία πράξη αλληλεγγύης προς τον γιο ενός σωματοφύλακά του, ο οποίος έπασχε από λευχαιμία, που απολάμβανε το χιούμορ και τον αυτοσαρκασμό προσκαλώντας στον Λευκό Οίκο τον κωμικό που τον σατίριζε στην τηλεόραση, που δεν δίστασε να πέσει με αλεξίπτωτο στη 90ή επέτειο των γενεθλίων του. Πάνω από όλα όμως για τον συγγραφέα είναι ο επί 70 χρόνια ευτυχισμένος σύζυγος μιας γυναίκας που του πρόσφερε την αναγκαία ηρεμία και στήριξη και ο αφοσιωμένος πατέρας έξι παιδιών, που ποτέ όμως δεν ξεπέρασε τον θάνατο μιας κόρης σε ηλικία 4 ετών από λευχαιμία.
Ο συγγραφέας περιγράφει με θαυμασμό τον πατριωτισμό του πατέρα του, που τον οδήγησε στην κατάταξή του ως πιλότου στο αμερικανικό Ναυτικό το 1942 σε ηλικία 18 ετών αντί της εγγραφής του στο πανεπιστήμιο και την κατάρριψη του αεροσκάφους του στον Ειρηνικό από ιαπωνικά πυρά το 1944. Επιδοκιμάζει επίσης τα επιχειρηματικά ρίσκα που πήρε μετά τον πόλεμο και την αποφοίτησή του από το Γέιλ μετακομίζοντας στο Τέξας, αντί της οικονομικής ασφάλειας που του πρόσφεραν οι οικογενειακές γνωριμίες στη Γουόλ Στριτ.
Η εκλογή του με το Ρεπουμπλικανικό κόμμα για μία τετραετία στο Κογκρέσο (1966-70) και οι διαδοχικοί διορισμοί του ως πρέσβη των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, πρέσβη στην Κίνα, διευθυντή της CIA και αντιπροέδρου του Ρόναλντ Ρέιγκαν (1981-1989), του πρόσφεραν πλούσια κυβερνητική εμπειρία, που σε συνδυασμό με μία επιθετική προεκλογική εκστρατεία τον βοήθησαν να νικήσει τον Δουκάκη στις εκλογές του 1988, για να ακολουθήσει τέσσερα χρόνια αργότερα η οδυνηρή ήττα του από τον χαρισματικό Μπιλ Κλίντον, όταν η κατάσταση της οικονομίας και η δίψα για αλλαγή έθαψαν τις επιδόσεις του στην εξωτερική πολιτική.
Αδικία…
Ο Μπους ο νεότερος υποστηρίζει στο βιβλίο του ότι, καθώς ο πατέρας του λόγω χαρακτήρα απέφευγε να πιστωθεί τις επιτυχίες, ιδίως στη διεθνή σκηνή, έχει αδικηθεί από τη μέχρι τώρα κρίση της Ιστορίας.
Μερικές φορές, πλέκοντας το εγκώμιο του πρεσβύτερου γίνεται υπερβολικός, όταν τον παρομοιάζει με τον Ουίνστον Τσόρτσιλ, που και αυτός έχασε τις εκλογές το 1945, παρά την καθοριστική συμβολή του στη συμμαχική νίκη.
Ο ίδιος επιμένει ότι αποκόμισε πολλά διδάγματα από τον χαρακτήρα και τον βίο του πατέρα του, αλλά όπως αποδείχθηκε από το φιάσκο του πολέμου στο Ιράκ, σίγουρα δεν διδάχθηκε από τη σύνεσή του…
* Ο κ. Αχιλλέας Παπαρσένος υπηρέτησε ως προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον.