Η λογοτεχνία του φανταστικού συχνά έχει να κάνει με ένα ταξίδι των ηρώων, με μία αποστολή. Στην εμβληματική τριλογία του Τόλκιν «Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών», ο Φρόντο πρέπει να ταξιδέψει μέχρι το βουνό του Χαμού για να καταστρέψει εκεί το δαχτυλίδι της απόλυτης δύναμης. Στην προσπάθειά του αυτή θα βρει συμμάχους, θα έχουμε την περίφημη «Συντροφιά του δαχτυλιδιού», όπως τιτλοφορείται και το πρώτο βιβλίο της τριλογίας, ένα τσούρμο ήρωες με διαφορετικές ικανότητες, πρόθυμοι να ενώσουν τις δυνάμεις τους για τον απώτερο σκοπό. Και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού θα βρεθούν σε μαγευτικά μέρη, σε επικίνδυνες τοποθεσίες, θα αντιμετωπίσουν εχθρούς, θα υπάρξουν μονομαχίες, ίντριγκες και προδοσίες.
Είναι μοτίβα που συναντάμε στο fantasy, κοινοί τόποι που υπάρχουν στις σκληρές περιπέτειες του Κόναν του Ρόμπερτ Χάουαρντ, στον σκοτεινό Ελρικ του Μάικλ Μούρκοκ, στον πολύ διάσημο πλέον Τζορτζ Ρ. Ρ. Μάρτιν των «Παιχνιδιών του Στέμματος» και σε πολλές ακόμη σελίδες όπου οι διαφορές λύνονται με ξίφη και μάγια και ευδοκιμούν δράκοι και στοιχειά. Και σε ένα τέτοιο μέρος και με αυτά τα μοτίβα μάς βρίσκει στο καινούργιο του μυθιστόρημα ο Καζούο Ισιγκούρο. Ο τίτλος αυτού: «Ο θαμμένος γίγαντας».
Γεννημένος στο Ναγκασάκι της Ιαπωνίας και μεγαλωμένος στη Βρετανία, ο Καζούο Ισιγκούρο έχει την τάση σε κάθε του βιβλίο να μην επαναλαμβάνεται θεματικά. Και αυτήν τη φορά δοκιμάζεται στο fantasy. Το σκηνικό του «Θαμμένου γίγαντα» είναι η Βρετανία του 5ου αιώνα μ.Χ., λίγο μετά τον θάνατο του ξακουστού βασιλιά Αρθούρου. Η μάχη Βρετανών και Σαξόνων έχει κοπάσει, όμως η μεταξύ τους έχθρα ακόμη υποβόσκει και σιγοβράζει. Ο παγανισμός έρχεται αντιμέτωπος με τον χριστιανισμό, ένα χριστιανισμό σκοταδιστικό και δεισιδαίμονα. Εκεί ζουν και οι τελευταίοι ίσως εναπομείναντες δράκοι. Εκεί ζουν στοιχειά, μάγοι και δαίμονες. Και μια ομίχλη σκεπάζει το σκηνικό, μια μυστηριώδης ομίχλη που θολώνει το μυαλό και κλέβει τις αναμνήσεις.
Η ιστορία επικεντρώνεται σε ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Βρετανών, τον Αξλ και την Μπέατρις, που είναι αγαπημένοι και έχουν μια ήρεμη ζωή σε ένα μικρό χωριό. Λόγω της ομίχλης δεν θυμούνται τα περασμένα, μένουν στο παρόν. Αμυδρά έχουν την εικόνα του γιου τους, ο οποίος είχε φύγει πριν από χρόνια. Ο Αξλ και η Μπέατρις αποφασίζουν να τον αναζητήσουν και ξεκινούν την περιπλάνησή τους σε έναν κόσμο σκοτεινό όπου οι κίνδυνοι ελλοχεύουν, παρόλο που, κουρασμένοι από τα χρόνια που κουβαλούν στην πλάτη τους, μοιάζουν αδύναμοι να αντεπεξέλθουν σε μια τέτοια δοκιμασία.
Ομως θα βρουν συνταξιδιώτες που θα τους βοηθήσουν. Στην περιπλάνησή τους θα συναντήσουν τον ανιψιό του βασιλιά Αρθούρου, τον ηλικιωμένο Βρετανό ιππότη Γκάουεϊν, στον οποίο κάτι θυμίζει το πρόσωπο του Αξλ, όμως, αλίμονο, αυτή η ύπουλη ομίχλη δεν τους επιτρέπει να θυμηθούν, και τον Σάξονα πολεμιστή Γουίνσταν ο οποίος έχει σαν αποστολή να γλιτώσει τον κόσμο από τη μοχθηρή δράκαινα Κούερινγκ, θηρίο που δεσπόζει στο δεύτερο μισό του βιβλίου. Και οι μοίρες των ηρώων θα αλληλεπιδράσουν.
Ο Ισιγκούρο δείχνει να έχει μελετήσει προσεκτικά το περιβάλλον στο οποίο αναφέρεται, ενώ με μεγάλη μαεστρία καταφέρνει να πλέξει τον ρεαλισμό, την Ιστορία και το φανταστικό – ο κόσμος του μοιάζει πιστευτός, όλα είναι τοποθετημένα με σύνεση και προσοχή. Οι περιγραφές είναι ακριβείς και ζωντανές, τα τοπία ξεδιπλώνονται ευδιάκριτα μπροστά σου. Οι διάλογοι αιχμηροί, απεικονίζουν και αυτοί με τον τρόπο τους την ιπποτική ατμόσφαιρα της εποχής. Με τη δράση, τις μονομαχίες και το ξεπάστρεμα των δαιμόνων να περιορίζονται σε λίγες γραμμές χωρίς ανατριχιαστικές και ζουμερές λεπτομέρειες, ο συγγραφέας επικεντρώνεται στους χαρακτήρες. Εξερευνά την ψυχή, τα συναισθήματα και τα πάθη τους. Και θέτει ερωτήματα για τη σημασία της μνήμης και της λήθης.
Η μυστηριώδης ομίχλη που εξαπλώνεται στον μεταπολεμικό κόσμο του βιβλίου κάνει τους ανθρώπους να ξεχνούν έχθρες και μίση, όμως αν διαλυθεί ίσως επακολουθήσουν νέες σφαγές, νέες οδύνες. Ηταν η «αμνησία» που έπαψε τις εχθροπραξίες; Ενώ και στην ίδια τη σχέση του ηλικιωμένου ζευγαριού ίσως είναι αυτή η λήθη που τους κάνει να φέρονται ακόμη τόσο τρυφερά ο ένας με το άλλο, γιατί η μεταξύ τους σχέση, με τα χρόνια, έχει περάσει από διάφορα κύματα, και αν οι μνήμες ήταν έντονες, ίσως η σχέση τους είχε ρωγμές, βαθιές πληγές, κάποιες από αυτές αγιάτρευτες. Και ο Ισιγκούρο, χρησιμοποιώντας δεξιοτεχνικά ως εργαλείο τη φαντασία και αναζωογονώντας τη λογοτεχνία του φανταστικού, αναρωτιέται το κατά πόσο μπορούμε να αντέξουμε αν κοιτάξουμε κατάματα ένα θλιβερό παρελθόν.
Ο θαμμένος γίγαντας,
Kazuo Ishiguro
μτφρ: Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Ψυχογιός, σελ. 440