Τον πρόδωσαν τελικώς οι πνεύμονές του. Ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας Εντγκαρ Λόρενς (Ε. Λ.) Ντόκτοροου πέθανε προχθές, στα 84 του, από καρκίνο των πνευμόνων. Και όμως, ως γραφιάς υπήρξε δρομέας υψηλών αντοχών καθώς και μεγάλων, όσο και συναρπαστικών, αποστάσεων.
Ευφυής μυθιστοριογράφος, με ένστικτο, παιδεία και μοναδική ικανότητα ενδοσκόπησης και παρατήρησης της Ιστορίας, ο Ντόκτοροου αγαπήθηκε στη χώρα μας από ένα μικρό μα απαιτητικό, υποψιασμένο κοινό, αφού κάμποσα έργα του μεταφράστηκαν στα ελληνικά: «Μπίλι Μπάθγκεϊτ» (Bell, 1990), «Ράγκταϊμ» (Επιλογή/Θύραθεν, 1993), «Παγκόσμια έκθεση» (Νεφέλη, 1997), «Το βιβλίο του Ντάνιελ» (Πόλις, 2006), «Η στρατιά» (Πόλις, 2010), «Χόμερ και Λάνγκλεϋ» (Πατάκης, 2013).
Μετά την πρόσφατη αποδημία του 90χρονου Τζέιμς Σόλτερ, η απώλεια του Ντόκτοροου έρχεται να αφαιρέσει άλλη μία σημαντική ψηφίδα από το ασύλληπτο μωσαϊκό της σύγχρονης αμερικανικής πεζογραφίας – έστω και αν οι δύο αυτοί συγγραφείς δεν έτυχαν της ευρείας αποδοχής που τους άξιζε, παρότι βιβλία του Ντόκτοροου έχουν τιμηθεί με πολύ σημαντικά λογοτεχνικά βραβεία, ενώ μερικά έχουν μεταφερθεί και στο σινεμά. Ενα από αυτά ήταν και το «Βιβλίο του Ντάνιελ», που ως μυθιστόρημα τον καθιέρωσε το 1971.
Εμπνευσμένο από τη δίκη και εκτέλεση του ζεύγους Ρόζενμπεργκ στην Αμερική του 1953, το «Βιβλίο του Ντάνιελ» αποτελεί την πολύκλωνη αφήγηση της τραγωδίας του ζεύγους Αϊζακσον. Την ιστορία τους αφηγείται ο μεγάλος γιος, ο Ντάνιελ, και, ακόμα πιο τραυματικά, η μικρότερη Σούζαν. Τον Ιανουάριο του 2007, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις, είχαμε μια ηλεκτρονική επικοινωνία με τον Ντόκτοροου, η οποία κατέληξε σε μια μεγάλη συνέντευξη στην κυριακάτικη «Κ» («Γράφω για να καταλάβω τι γράφω», 14.1.2007). «Ημουν πολύ μικρός –περίπου εννέα ετών– όταν άρχισα να ταυτίζομαι με τους συγγραφείς που διάβαζα», μας είχε γράψει τότε, μεταξύ πολλών άλλων. «Δεν διάβαζα μια ιστορία για να δω τι θα γίνει μετά, αλλά για να δω πώς είχε στηθεί. Διάβαζα οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια μου: Ντοστογιέφσκι, Θερβάντες, Τζακ Λόντον, μέχρι καουμπόικες ιστορίες και κόμικς. Και φυσικά, με το που αποφάσισα ότι ήμουν συγγραφέας, δεν ένιωσα την ανάγκη να γράψω κάτι για να το αποδείξω. Πήγαινα στο Δημοτικό όταν άρχισα να γράφω διηγήματα, μιμούμενος τον Εντγκαρ Αλαν Πόε, με το όνομα του οποίου με βάφτισαν. Η πρώτη μου δημοσίευση έγινε στο λογοτεχνικό περιοδικό του γυμνασίου μου. (…) Ο “Ντάνιελ” ήταν το τρίτο μου βιβλίο. Μου δίδαξε την αξία τού να μιλώ με μια φωνή που δεν ήταν η δική μου. Από τότε σχεδόν πάντα βασίζω την αφήγησή μου σε ένα επινοημένο πρόσωπο. Επίσης, ήταν το πρώτο μου βιβλίο που βασιζόταν πάνω στην αφηγηματική ασυνέχεια, η οποία εξυπηρετούσε στο να κρατηθεί αμείωτη η εσωτερική ένταση του έργου».
Στη «Στρατιά», ο Ντόκτοροου στέκεται σε ένα δραματικό, στρατιωτικό επεισόδιο του αιματηρού αμερικανικού εμφυλίου με την ίδια δεξιοτεχνία, ενώ στο «Χόμερ και Λάνγκλεϋ» καταβυθίζεται μοναδικά στην εκκεντρική μικροϊστορία της Νέας Υόρκης. Γόνος Ρωσοεβραίων μεταναστών, είχε γεννηθεί το 1931 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης. Τελείωσε τις μέρες του στο Μανχάταν.