Κανονικά, σε αυτήν τη δουλειά, γράφεις για ένα βιβλίο αφού πρώτα το έχεις διαβάσει. Ας μου επιτραπεί μια παρατυπία σήμερα, καθώς ένα βιβλίο του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη είναι γεγονός άξιο σχολιασμού προτού καν διαβαστεί – ειδικά αυτό το συγκεκριμένο βιβλίο.
Γιατί; Διότι οι «Δρόμοι ζωής» (μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Πόλις) είναι μια αυτοβιογραφία, πλούσια σε όγκο, με πολύ ενδιαφέρουσες φωτογραφίες αρχείου και ένα πολύ απρόσμενο εξώφυλλο: ένας καλοκαιρινός Κώστας Σημίτης, με γυαλιά ηλίου και μια θάλασσα πίσω του, με ένα επίσης πολύ γενναιόδωρο χαμόγελο. Παρόμοιες εικόνες ξεχωρίζεις στο πρώτο φυλλομέτρημα των φωτογραφιών: ένας νεανικός Σημίτης μαζί με τον αδελφό του Σπύρο και την (ωραιότατη) Δάφνη ή, ακόμα περισσότερο, ένας πατρικός Σημίτης που σηκώνει τα δυο του παιδιά στα χέρια (λεζάντα: «Αρση βαρών»).
Ενας ανθρώπινος Κώστας Σημίτης λοιπόν. Λες και ήταν φτιαγμένος από πάγο και με αυτό το βιβλίο ανακαλύψαμε ότι είναι ανθρώπινος. Και όμως, αυτή είναι η γενική εντύπωση στην κοινή γνώμη. Για να ξεκαθαρίσω τη θέση μου: δεν τον έχω γνωρίσει, δεν έχουμε μιλήσει ή ανταλλάξει ούτε μία κουβέντα. Και για να είμαι απολύτως ειλικρινής, δεν τον ψήφισα ποτέ. Παραλίγο να το κάνω το 2000, αλλά μέσα στο παραβάν κοίταξα τον πράσινο ήλιο του ΠΑΣΟΚ στο ψηφοδέλτιο και λάκισα. Μετανιώνω σήμερα. Σήμερα, που η νοσταλγία μου για τον «Κινέζο» ή «διαχειριστή» βαραίνει…
Τι παράξενη οκταετία εκείνη πράγματι γι’ αυτήν τη χώρα που δεν θέλει η πολιτική (ή οι πολιτικοί του) να έχει τέτοιο πρόσωπο. Τι παρένθεση. Δεν θα σταθώ σε ευθύνες και σφάλματα των κυβερνήσεών του – προφανώς και δεν είναι λίγα και είναι σοβαρά. Στέκομαι όμως στο προφίλ μιας κυβέρνησης, που δεν σε έκανε να ντρέπεσαι. Ακόμα και αυτό, το ελάχιστο, σήμερα είναι ζητούμενο.
Προσωπικά, ακόμη μου φαίνεται παράξενο που ο Κώστας Σημίτης ήταν στέλεχος εκείνου του ΠΑΣΟΚ, του ΠΑΣΟΚ που βλέπω σε μιαν άλλη φωτογραφία η οποία μού ξυπνάει τις χειρότερες νεανικές αναμνήσεις από τη δεκαετία του ’80 (λεζάντα: «Προεκλογική εκστρατεία στον Πειραιά»). Μου κακοφαίνεται κιόλας, αλλά αυτή είναι η Ιστορία και δεν αλλάζει.
Εννοείται πως ανυπομονώ να διαβάσω το βιβλίο, ψάχνοντας (και) για απαντήσεις σε τέτοια ερωτήματα: πώς ο πολιτικός αυτός άνδρας ανδρώθηκε στο λαϊκιστικό ΠΑΣΟΚ, πώς εξελίχθηκε μέσα σε ένα κόμμα που πάτησε πάνω στα πιο χαμηλά ένστικτα ενός λαού, αξιώνοντας μετά, από αυτόν τον λαό, ως πρωθυπουργός πια, να έχει αντανακλαστικά Γερμανού. Η εμπειρία μάλλον τον κατέβαλε. Το είπε και ο ίδιος: «Αυτή είναι η Ελλάδα». Οπως και να ’χει, η νοσταλγία για τον «διαχειριστή» είναι ακόμη εδώ.