TED KOPPEL
Lights Out
εκδ. Crown
Ο Ted Koppel είναι ένας πολυβραβευμένος τηλεοπτικός παρουσιαστής, ο οποίος άφησε εποχή στην Aμερική με τη βραδινή ενημερωτική εκπομπή του στο ABC Nightline, από το 1980 έως το 2005. Στο βιβλίο του «Οταν σβήσουν τα φώτα» περιγράφει ένα εφιαλτικό σενάριο, μια κυβερνοεπίθεση σε ένα από τα τρία δίκτυα ηλεκτρισμού των ΗΠΑ, με καταστροφικές συνέπειες για δεκάδες εκατομμύρια πολίτες, σε αρκετές αμερικανικές πολιτείες που συνδέονται με τα δίκτυα αυτά. Το πιο ανησυχητικό γι’ αυτόν είναι ότι οι Αρχές, ενώ έχουν αποκτήσει καλή τεχνογνωσία στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, δεν έχουν εκπονήσει σοβαρό σχέδιο για την εξουδετέρωση της νέας απειλής στην ψηφιακή εποχή μας.
Oι κυβερνοεπιθέσεις έχουν μπει στην καθημερινότητα μας, από τις ταινίες του Χόλιγουντ μέχρι την κλοπή πιστωτικών καρτών και προσωπικών δεδομένων, από τα ανομολόγητα πλήγματα των ΗΠΑ σε συνεργασία με το Ισραήλ στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν το 2008 και της Βόρειας Κορέας κατά της Sony για την παραγωγή μιας κινηματογραφικής ταινίας που διακωμωδούσε τον ηγέτη της το 2014. Ο συγγραφέας, όμως, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες μιας καλά σχεδιασμένης κυβερνοεπίθεσης, ειδικότερα στο δίκτυο ηλεκτρισμού, και μας καλεί να αναλογισθούμε ένα μπλακ άουτ που θα διαρκέσει όχι ημέρες αλλά εβδομάδες. Αυτοί που δεν έχουν πρόσβαση σε γεννήτριες θα στερηθούν το νερό, την αποχέτευση, την ψύξη, το ηλεκτρικό φως, τις συσκευές από τις οποίες εξαρτάται η καθημερινότητά μας. Τα τρόφιμα και τα φάρμακα θα εξαντληθούν, οι τράπεζες θα κλείσουν, η δημόσια ασφάλεια θα δοκιμασθεί από την αναρχία και την εκκένωση εκατομμυρίων πολιτών. Η εισβολή σήμερα δεν χρειάζεται να γίνει με στρατό και πυραύλους, αλλά με έναν φορητό υπολογιστή που στα χέρια μιας εχθρικής χώρας, ενός κακόβουλου χάκερ ή μιας τρομοκρατικής ομάδας μπορεί να μετατραπεί σε όπλο μαζικής καταστροφής αφήνοντας ελάχιστα ίχνη στην πορεία του.
Μιλώντας με ειδήμονες από τον χώρο της άμυνας, των μυστικών υπηρεσιών και της εσωτερικής ασφάλειας, μεταξύ των οποίων και πρώην υπουργοί, ο συγγραφέας καταδεικνύει πόσο ευάλωτα σε κυβερνοεπιθέσεις είναι τα δίκτυα ηλεκτρισμού, επικοινωνιών και συγκοινωνιών, όπως προειδοποίησαν ήδη από τον Απρίλιο του 2010 δέκα πρώην υπουργοί Αμυνας, διευθυντές της CIA και σύμβουλοι Εθνικής Ασφαλείας. Μια κυβερνοεπίθεση δεν αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αφού όλοι οι συνομιλητές του συγγραφέα περιμένουν όχι το αν αλλά το πότε θα συμβεί το κακό. Παρότι ο κυβερνοπόλεμος βρίσκεται στην κορυφή των σύγχρονων απειλών εθνικής ασφαλείας για το Πεντάγωνο και τις μυστικές υπηρεσίες, τον συγγραφέα τον τρομάζει η απουσία ενός συνεκτικού εθνικού σχεδίου διαχείρισης της κρίσης, πέραν των τριών ημερών που προνοεί ο σημερινός προγραμματισμός του υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας. Ο αμερικανικός λαός, εθισμένος στην κουλτούρα της αντίδρασης και όχι της προληπτικής δράσης, δεν έχει συνειδητοποιήσει το μέγεθος της απειλής και της αναγκαίας προετοιμασίας για τη διανομή εφοδίων, την επιβολή της τάξης, την εκκένωση και περίθαλψη εκατομμυρίων προσφύγων. Χωρίς μια κυβερνοεπίθεση της εμβέλειας της τρομοκρατικής επίθεσης της 11/9/2001, η οργάνωση και το τεράστιο κόστος της επιμελητείας δεν είναι σήμερα στις προτεραιότητες του Κογκρέσου. Στην υποβάθμιση του κινδύνου συμβάλλουν και οι 3.200 επιχειρήσεις ηλεκτρισμού, που καθησυχάζουν ότι το σύστημα είναι ανθεκτικό. Πάντως, οι μικρές επιχειρήσεις ηλεκτρισμού, που με την απορρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας αποφεύγουν να επενδύσουν στην ενίσχυση των συστημάτων ασφαλείας τους, αποτελούν τον ασθενή κρίκο του συστήματος, με φόβο μια πιθανή μόλυνσή τους να οδηγήσει σε αλυσιδωτή μετάδοση του ιού.
Οπως οι Μορμόνοι
Η αναζήτηση λύσεων οδηγεί τον Koppel σε ιδιώτες και κοινότητες, με μοντέλο την Εκκλησία των Μορμόνων, που, κινούμενοι από μια κουλτούρα αυτάρκειας και κοινωνικής αλληλεγγύης ή δυσπιστίας προς την κυβέρνηση, έχουν επινοήσει χίλιους τρόπους επιβίωσης, από τη συγκέντρωση αναγκαίων προμηθειών μέχρι την κατασκευή καταφυγίων. Οι preppers, αυτοί που προετοιμάζονται για τα χειρότερα, υπολογίζονται σε τρία εκατομμύρια, γραφικοί για τους πολλούς, προνοητικοί «Νώε» για τους θαυμαστές τους.
Μήπως όμως με το βιβλίο του ο Koppel διογκώνει μια υπαρκτή απειλή όταν προειδοποιεί για ένα νέο Περλ Χάρμπορ της Αμερικής και γιατί δεν ζήτησε τη γνώμη των ειδικών στην κυβερνοασφάλεια, που καθημερινά επινοούν καινοτόμα αντίμετρα, για να εξουδετερώσουν τον εχθρό; Ο συγγραφέας αρκείται ως νέα Κασσάνδρα να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι μια κυβερνοεπίθεση στις κρίσιμες υποδομές της χώρας, όπως το δίκτυο ηλεκτρισμού, ισοδυναμεί με πόλεμο και απαιτεί ένα αξιόπιστο σχέδιο άμυνας, όπως στο παρελθόν η απειλή πυρηνικής επίθεσης. Το κλειδί γι’ αυτόν είναι η κουλτούρα της προετοιμασίας, όπως ο ίδιος την έζησε σε παιδική ηλικία στο Λονδίνο κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι Αγγλοι άντεξαν τους ανηλεείς γερμανικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς το 1940-41, εφαρμόζοντας με πειθαρχία ένα, έστω και στοιχειώδες, εθνικό σχέδιο πολιτικής άμυνας.
*Ο κ. Αχιλλέας Παπαρσένος διετέλεσε προϊστάμενος του γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον.