PHILIP KERR
Ξαφνικός θάνατος
μτφρ.: Γιώργος Μαραγκός
εκδ. Κέδρος, σελ. 431
Ολοένα και πληθαίνουν στην Ελλάδα τα βιβλία που έχουν ως αντικείμενο το ποδόσφαιρο, αυτό τα πάλαι ποτέ «μπαλέτο της εργατικής τάξης», και αργά αλλά σταθερά, η αστυνομική λογοτεχνία αρχίζει να ενδιαφέρεται γι’ αυτό. Με πρώτον, ίσως, διδάξαντα τον Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν («Ο σέντερ φορ δολοφονήθηκε το σούρουπο», 1990, Μεταίχμιο 2006), η εισβολή του «αστυνομικού» στα αποδυτήρια και στον λαμπερό κόσμο του ποδοσφαίρου, ως big business, συνεπάγεται σχεδόν αυτόματα τη λογοτεχνική προσαρμογή του ποδοσφαίρου ως πεδίου αγωνίας, καθώς η έκβαση ενός ποδοσφαιρικού αγώνα έχει συχνά στοιχεία θρίλερ, όπως ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα, και επί πλέον, τα οικονομικά δεδομένα και τα σκοτεινά παρασκήνια του αθλήματος αποτελούν ένα ελκυστικό θέμα για τους καλούς συγγραφείς. Ο Φίλιπ Κερ εγκαταλείπει (πρόσκαιρα;) το Βερολίνο του Μπέρνι Γκούντερ και τον σκοτεινό κοσμοπολιτισμό του προηγούμενου αιώνα για να διεισδύσει στον κόσμο του αγγλικού ποδοσφαίρου.
Το βιβλίο διαβάζεται διαφορετικά από τον αναγνώστη της αστυνομικής λογοτεχνίας και διαφορετικά επίσης από τον θιασώτη του ποδοσφαίρου. Ο πρώτος εκτιμά τις γνώριμες αφηγηματικές αρετές του Κερ, ο δεύτερος κρίνει, και αποτιμά προσεκτικά, την «ποδοσφαιρική επάρκεια» του φιλάθλου της Αρσεναλ. Για τον δεύτερο, και μόνο η αναφορά στη μεγάλη Λιντς Γιουνάιτεντ του Ντον Ρέβι και των Μπίλι Μπρέμνερ, Πίτερ Λόριμερ, Τζάκι Τσάρλτον (αδελφό του Μπόμπι), Τέρι Κούπερ κ.ά., αρκούν για να ακολουθήσει τον συγγραφέα στην περιπλάνηση του ήρωα. Ο Κερ δεν «στήνει» απλώς ένα καλογραμμένο αστυνομικό μυθιστόρημα με φόντο τον (παγκοσμιοποιημένο πλέον) κόσμο του βρετανικού ποδοσφαίρου (παρά τις όποιες αρχικές επιφυλάξεις του Guardian), για την ακρίβεια το «πρώτο ημίχρονο», ενός λογοτεχνικού αγώνα και στοιχήματος, που η συνέχειά του θα περάσει και από το γήπεδο Καραϊσκάκη. Στην ουσία ενσωματώνει στην ανέλιξη της πλοκής, που λίγο διαφέρει από τα σκαμπανεβάσματα και τις ανατροπές ενός παραδοσιακού ματς στο αγγλικό πρωτάθλημα, όλα τα στοιχεία του βρετανικού ποπ πολιτισμού και της βιομηχανίας του ποδοσφαίρου, από τη μόδα μέχρι τον αθλητικό Τύπο, κι από την ένδοξη ιστορία του βρετανικού ποδοσφαίρου μέχρι την ατμόσφαιρα στις πόλεις και στα αποδυτήρια, συμπεριλαμβανομένων των νέων μορφών ψηφιακής και ηλεκτρονικής επικοινωνίας, και βέβαια του ιδιοκτησιακού και τηλεοπτικού κόσμου γύρω από την ποδοσφαιρική βιομηχανία. Ο αστυνομικός καμβάς είναι στέρεα συναρμολογημένος με τα ποδοσφαιρικά μοτίβα, από τα αποδυτήρια μέχρι το ντόπινγκ κοντρόλ κι από την υστερία των ΜΜΕ στην ένταση του ματς, η ελκυστική ντετέκτιβ επιθεωρήτρια κινείται άνετα στον «μάτσο κόσμο» των παραγόντων και των υπόπτων, «το ποδόσφαιρο και τα λεφτά πάνε χέρι χέρι», όπως λέει ένας ήρωας του μυθιστορήματος, η πολυπολιτισμική, ποδοσφαιρική και καλή κοινωνία της Βρετανίας είναι πανταχού παρούσα, από τις ακριβές συνοικίες του Λονδίνου μέχρι τα ποδοσφαιρικά γήπεδα, κι ο «μαύρος ήρωας» τελικά δικαιώνεται. Ο Κερ γράφει έναν ύμνο για το ποδόσφαιρο, για ένα παιγνίδι ζωής και θανάτου που θα τελειώσει απρόσμενα 5-3 και μια σκοτεινή υπόθεση που θα λυθεί με ευτυχές, αριστοτελικό τέλος: εντελέχεια και happy end.