Τον τελευταίο μήνα αφιερώσαμε τη σελίδα αυτή σε προτάσεις ανάγνωσης. Ξεκινήσαμε με τα πολυσέλιδα μυθιστορήματα, συνεχίσαμε με πιο μίνιμαλ αναγνωστικές προτάσεις (νουβέλες, διηγήματα και ποιήματα), σήμερα κλείνουμε αυτή τη μικρή επιλεκτική βιβλιογραφική σειρά με περιπέτειες: αστυνομικά, θρίλερ, υπερφυσικό και επιστημονική φαντασία, νουάρ, επιβίωση και δυστοπία ή, αλλιώς, Λος Αντζελες της δεκαετίας του ’50, μεταπολεμική Αργεντινή με διαφυγόντες ναζί εγκληματίες, αποικίες στον Αρη, φαντάσματα της βικτοριανής Αγγλίας, ελληνικά και ξένα βιβλία, κλασικά και σύγχρονα, συνθέτουν ένα μικρό σύνολο, ετερόκλητο μα την ίδια στιγμή «οικογενειακό». Στην καρδιά των σημερινών τίτλων που προτείνουμε (πρόσφατες εκδόσεις μα και παλαιότερες, πάγια υπενθύμιση ότι το καλό βιβλίο δεν υπακούει και δεν περιορίζεται στην επικαιρότητα) βρίσκονται η πλοκή, η ανατροπή, το μυστήριο, η φυγή, ο ερωτισμός και τα σκοτεινά ένστικτα, το χιούμορ και το ανοίκειο.
Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ειδικά η σημερινή μας πρόταση είναι η πλέον καλοκαιρινή. Μακριά από εμάς αυτά τα στερεότυπα. Υπακούοντας ωστόσο στη δημοσιογραφική σύμβαση που θέλει αυτές τις μέρες να προτείνουμε αναγνώσεις, βρίσκουμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για πράγματα που αγαπάμε και που πιστεύουμε ότι θα ομορφύνουν και τις στιγμές άλλων αναγνωστών. Αυτά τα «μαζέματα» δεν είναι απολογισμός ούτε διαγωνισμός. Προφανώς και πολλά άξια λόγου αναγνώσματα έχουν μείνει απέξω. Προτιμήσαμε όμως να ακολουθήσουμε το βαθύ αναγνωστικό μας ένστικτο και γούστο, τις αδυναμίες και τα πάθη μας, αντί για μια πιο politically correct δημοσιογραφική κάλυψη. Ενα ατελείωτο κατεβατό με τίτλους είναι συνήθως χαοτικό και κουραστικό.
Πάντως, το ότι κυκλοφορούν τόσο αξιόλογα βιβλία (σε αισθητικά φροντισμένες εκδόσεις και εξαιρετικές μεταφράσεις, άρτια επιμελημένες, με προλόγους και επίμετρα) είναι απλώς αξιοθαύμαστο για το ελληνικό εκδοτικό τοπίο. Παρά τις μεγάλες δυσκολίες, έχουμε ανθρώπους στον χώρο που γνωρίζουν και αγαπούν το βιβλίο.
Από την τριεθνή Πρέσπα
στις αποικίες του Αρη
ΓΟΥΟΛΤΕΡ ΜΟΣΛI
Little Scarlet
μτφρ.: Αλκηστις Τριμπέρη
εκδ. Πόλις, 2015
Το «Little Scarlet» τοποθετείται στον απόηχο των φυλετικών ταραχών του Λος Αντζελες το 1965. Η δολοφονία μιας νεαρής μαύρης γυναίκας με βασικό ύποπτο έναν λευκό άνδρα δημιουργούν φόβους για μια πιθανή αναζωπύρωση των ταραχών. Για την επίλυση του εγκλήματος επιστρατεύεται ο Ιζι Ρόουλινς, ο μαύρος ιδιωτικός ντετέκτιβ και κεντρικός ήρωας πολλών μυθιστορημάτων του Walter Mosley. Ο Mosley παράλληλα με την εξιχνίαση του εγκλήματος μaς μεταφέρει το κλίμα των φυλετικών εντάσεων της εποχής. Ενα μυθιστόρημα που οι ειδήσεις που έρχονται από τις ΗΠΑ το κάνουν ολοένα και πιο επίκαιρο.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΟΥΓΑΣ
ΡΟΜΠΕΡΤΟ ΜΠΟΛΑΝΙΟ
Το παγοδρόμιο
μτφρ.: Κρίτων Ηλιόπουλος
εκδ. Αγρα, 2016
Τα πρώτα βιβλία του Μπολάνιο έχουν εκείνη την ένταση πριν από το μεγάλο άλμα, προτού ο συγγραφέας βγει από την γκρίζα ζώνη της ανωνυμίας. Το βλέπει κανείς στα ποιήματά του, στην «Αμβέρσα», σε κάποιους σκόρπιους στίχους που έγραψε τον Οκτώβριο του ’90: απόγνωση και μαζί πίστη στη λογοτεχνία, αγωνία αλλά και άρνηση της αγωνίας, η οποία κονιορτοποιείται από την ανεξάντλητη υπομονή του, την απεριόριστη χαρά όταν διαβάζει και γράφει. Και το «Παγοδρόμιο», που διαβάζω καθώς γράφω τούτο το μικρό σημείωμα, με σπρώχνει σ’ ένα επίφοβο γλίστρημα απελπισίας. Ενα τυπογραφικό λάθος στη σελίδα 16 με παρηγορεί: ο «χρόνος» δίχως τόνο μοιάζει ν’ αναφέρεται σ’ ένα χρόνο ατελεύτητο.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ
PHILIP KERR
Φλόγα που σιγοκαίει
μτφρ.: Γιώργος Κυριαζής
εκδ. Κέδρος, 2015
Σίγουρα ένα από τα καλύτερα βιβλία του Κερ. Αυτή τη φορά ο Μπέρνι Γκούντερ θα διαλευκάνει μια υπόθεση δολοφονίας στο Μπουένος Αϊρες, όπου βρίσκεται φυγάς, ανέστιος και μελαγχολικός ως πελάτης του Rick’s στην ταινία Casablanca. Βρισκόμαστε στα 1950, οι πρώην ναζί ζητούν καταφύγιο στη Λατινική Αμερική και ο Γκούντερ προσπαθεί να αρχίσει μια νέα ζωή επαναλαμβάνοντας με πείσμα τα λάθη του παρελθόντος. Ενας κλασικός νουάρ ήρωας, πότης, μόρτης, ρέκτης και γυναικάς που έχει εδώ μια ενδιαφέρουσα παρέα: Τον Αϊχμαν, τον Περόν και βεβαίως την Εβίτα, σε μια πόλη που θυμίζει Ευρώπη της μπελ επόκ.
ΜΑΡΩ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ
ΚΟΡΜΑΚ ΜΑΚΚΑΡΘΙ
Ο δρόμος
μτφρ.: Αύγουστος Κορτώ
εκδ. Καστανιώτη, 2007
Πίσω από το χαλύβδινο μετα-αποκαλυπτικό περίβλημα του μύθου και μακριά από κάθε είδους θεολογική εικασία για τις αλληγορικές διαστάσεις του, ο «Δρόμος» είναι πρώτα και κύρια μια παραδοσιακή περιπέτεια επιβίωσης. Γραμμένη ασφαλώς με το απόλυτα προσωπικό ύφος του ΜακΚάρθι, αλλά σκηνοθετημένη σαν από κάποιον μετρ του φιλμικού τρόμου. Φλουταρισμένες εικόνες ανθρώπινων ναυαγίων, ανατριχιαστικές νύξεις για περιπλανώμενους κανίβαλους, η αναζήτηση της τροφής σε σκηνικά λεηλατημένα από τη μανία της φύσης. Μέσα στον ζόφο και το μαρτύριο λάμπει το παρηγορητικό παράδειγμα του πατέρα και του γιου που παλεύουν για την επιβίωσή τους.
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ
ΑΝΤΟΝΙΟ ΛΟΜΠΟ ΑΝΤΟΥΝΕΣ
Στου διαόλου τη μάνα
μτφρ.: Αθηνά Ψυλλιά
εκδ. Πάπυρος, 2008
Μετά τον Κόνραντ και τον Σελίν ένας ακόμη συγγραφέας που μας ταξιδεύει «Στην καρδιά του σκότους», στη μητρική, ερωτική γη της «Μαύρης» ηπείρου. Ο Πορτογάλος Αντόνιο Αντούνες θα υπηρετήσει τη θητεία του ως στρατιωτικός γιατρός στην αφιλόξενη Ανγκόλα, την εποχή που η χώρα δονείται από τον αποικιακό αγώνα. Η επαφή του με τον ντόπιο πληθυσμό, τα εξωτικά μέρη που άλλοτε είναι προθάλαμος της Κόλασης κι άλλοτε του Παραδείσου, η παράλογη ζωή εντός του στρατώνα, τον ωθούν να ξεδιπλώσει το συγγραφικό του ταλέντο συνθέτοντας ένα σκληρό αλλά συνάμα και εντυπωσιακό οδοιπορικό, κυριολεκτικά στου διαόλου τη μάνα!
ΝΙΚΟΣ ΔΑΒΒΕΤΑΣ
ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΟΥΡΑΖΟΠΟΥΛΟΥ
Ο δράκος της Πρέσπας Ι – Η κοιλάδα της λάσπης
εκδ. Καστανιώτη, 2014
Το κακό νέο είναι ότι πρόκειται για το πρώτο μέρος μιας τριλογίας, θα πρέπει λοιπόν να κάνουμε υπομονή για τη συνέχεια, και δεν είναι εύκολο. Το καλό νέο είναι ότι εκδόθηκε το 2014, άρα η συνέχεια δεν θα πρέπει να καθυστερήσει πολύ ακόμα. Και θρίλερ και φάνταζι και αστυνομικό, χρησιμοποιεί ευφυώς την τριεθνή Πρέσπα μιας παγκοσμιοποιημένης κατάστασης πραγμάτων για να πλέξει έναν πλούσιο μύθο, μα και για να τον υπονομεύσει, εξίσου. Πολύπλοκη τόσο όσο χρειάζεται για να χορτάσει τους λάτρεις των τριών ειδών, χωρίς made-in-Greece προχειρότητες και κακοτεχνίες.
ΜΑΡΙΑ ΤΟΠΑΛΗ
ΤΖΕΪΜΣ ΕΛΡΟΪ
Το μεγάλο πουθενά
μτφρ.: Ανδρέας Αποστολίδης
εκδ. Κλειδάριθμος, 2016
Φέτος επανεκδόθηκε το «Μεγάλο πουθενά», το δεύτερο μέρος της λεγόμενης «Τετραλογίας του Λος Αντζελες». Ο Τζέιμς Ελροϊ τοποθετεί τη δράση στην αρχή της δεκαετίας του ’50 και μεταφέρει με το γνωστό, σκληρό του ύφος την αίσθηση της εποχής. Μέσα από τρεις κεντρικούς, και αρκετά διαφορετικούς μεταξύ τους, χαρακτήρες περιγράφει την προσπάθεια επίλυσης μιας σειράς σεξουαλικών εγκλημάτων, παράλληλα με την προσπάθεια εκδίωξης του «κομμουνιστικού στοιχείου» από το Χόλιγουντ. Η καταβύθιση στον σκοτεινό κόσμο της πόλης με το ψυχροπολεμικό κλίμα της εποχής το καθιστούν ένα από τα καλύτερα έργα του.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΟΥΓΑΣ
CLIVE BARKER
Υφαντόκοσμος
μτφρ.: Γιώργος Μπαρουξής
εκδ. Bell, 2009
Αν δεν ήταν βιβλίο των ’80s, θα μπορούσε να είναι βιντεοπαιχνίδι των ‘00s. Η πρώτη σελίδα ξεκινά: «Αρχή δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει πρώτη στιγμή […] ή ένα συγκεκριμένο μέρος από όπου να ξεκινά αυτή, ή οποιαδήποτε άλλη ιστορία». Ο Υφαντόκοσμος είναι ένα βιβλίο-θρύλος για τον χώρο της «σκοτεινής» επιστημονικής φαντασίας (dark fantasy), που έρχεται από το μακρινό 1987 με αναρίθμητες ανατυπώσεις σε όλο τον κόσμο. Διαθέτει συναρπαστική αφήγηση, ακαταμάχητους κακούς και πυκνοϋφασμένη δράση που πλέκεται όπως το νήμα, δημιουργώντας ένα φανταστικό κόσμο διόλου παραμυθένιο, μήτε αθώο.
ΜΑΡΩ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ
ΚΑΡΟΛΟΣ ΝΤΙΚΕΝΣ
Η δίκη για φόνο και άλλα μυστήρια
μτφρ.: Γιώργος Μπαρουξής
εκδ. Ποικίλη Στοά, 2016
Τρεις ιστορίες του συγγραφέα του «Ζοφερού οίκου», βγαλμένες από την καλύτερη βικτωριανή παράδοση των ιστοριών μυστηρίου, των εγκλημάτων, αλλά και των φαντασμάτων. Ο Ντίκενς κινείται αριστοτεχνικά, με γλαφυρότητα και βρετανικό φλέγμα σ’ έναν χώρο, όπου το φανταστικό στοιχείο είναι αναπόσπαστο μέρος του πραγματικού και αισθητού κόσμου. Μια δίκη σε κλίμα ζοφερό, υπερφυσικό, οι ένοικοι ενός στοιχειωμένου σπιτιού και μια παράδοξη ιστορία φόνου μιας απόκοσμης νεαρής αρκούν για να συμπαρασύρουν τον αναγνώστη στον κόσμο του μυστηρίου, του υπερφυσικού και του δικαστικού δράματος, στη δύσκολη φόρμα του διηγήματος από έναν απαράμιλλο μυθιστοριογράφο.
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΦΟΠΟΥΛΟΣ
ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Για μια χούφτα βινύλια
εκδ. Μεταίχμιο, 2014
Χωρίς περιττή δόση βίας και αίματος, με έμφαση στους χαρακτήρες και τον πυκνό ιστό των σχέσεων που υφαίνει μεταξύ τους η πλοκή, η συγγραφέας φτιάχνει ένα βιβλίο έξυπνο, ευαίσθητο, φλεγματικό: ένα απολαυστικό long drink. Δεν λείπουν το χιούμορ αλλά και η κοινωνική και πολιτισμική αναπαράσταση ομάδων, γενεών και λεξιλογίων, που μόνο τα καλά αστυνομικά επιτυγχάνουν. Στο αθηναϊκό κέντρο του 2005, ένας χοντρούλης νεαρός μπάτσος επιχειρεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο και μπερδεύεται στα σκοινιά της πανταχού παρούσας ελληνικής οικογένειας, πρωτίστως της δικής του. Η έκδοση τσέπης τύπου «βίπερ» το κάνει ακόμα νοστιμότερο.
ΜΑΡΙΑ ΤΟΠΑΛΗ
RAY BRADBURY
Τα χρονικά του Αρη
μτφρ.: Δημήτρης Αρβανίτης
εκδ. Αγρα, 2011
Στις ιστορίες που συναποτελούν το λοξό έπος του εποικισμού του Αρη, ο άνθρωπος συμπεριφέρεται στον νέο πλανήτη όπως ακριβώς και στη Γη: ως δυνάστης και εξολοθρευτής των αυτοχθόνων και του πολιτισμού τους, ως ένα ον που ακόμη και στον τόπο της λύτρωσης και του ονείρου αδυνατεί να πάψει να εκδηλώνει τις γήινες αδυναμίες του. Λήθη και νοσταλγία, παράλογο και ελεγεία, σκοτεινές περιδινήσεις και αιθέριες περιπλανήσεις. Τα διηγήματα του Μπράντμπερι είναι εισαγωγικά κείμενα στο παρεξηγημένο είδος της επιστημονικής φαντασίας. Ο Μπόρχες τα λάτρευε, διακρίνοντας σ’ αυτά αναλογίες με ιστορίες του Πόου.
ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ
CORNELL WOOLRICH
Η γυναίκα φάντασμα
μτφρ.: Γιάννης Χαραλαμπίδης
εκδ. Μέδουσα, 2016
«Προσπαθούσα μονάχα να κοροϊδέψω τον θάνατο», σημείωνε ο Γούλριτς σ’ ένα απόκομμα που βρέθηκε στα κατάλοιπα του συγγραφέα, γράφοντας μόνο για τη νύχτα, τον θάνατο και τη μοιραία γυναίκα και υπογράφοντας σημαντικά έργα (συχνά με ψευδώνυμα), που ουσιαστικά εγκαθίδρυσαν το noir, ως λογοτεχνικό και κινηματογραφικό είδος. «Η νύχτα ήταν ακόμα στην αρχή της σαν τη ζωή του. Μα η νύχτα ήταν γλυκιά κι αυτός πικραμένος»: εναρκτήριες προτάσεις που ηχούν σαν πυροβολισμοί αυτόχειρα στο πυκνό σκοτάδι σ’ ένα ατμοσφαιρικό θρίλερ, για μια μοιραία συνάντηση στις συμπληγάδες του έρωτα και του θάνατου.
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΛΦΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΔΟΛΦΟ ΜΠΙΟΫ ΚΑΣΑΡΕΣ
Η εφεύρεση του Μορέλ
μτφρ.: Αχιλλέας Κυριακίδης
εκδ. Πατάκη, 2006
Στη σελίδα 52 ο φυγάς ονειρεύεται το πορνείο με τις τυφλές στην Καλκούτα, που είχε κάποτε επισκεφθεί, συνοψίζοντας έτσι την αναγνωστική μας κατάσταση. Αυτό το βιβλίο δεν μπορούμε να το διαβάσουμε, μπορούμε μονάχα να το ψηλαφήσουμε, όπως οι τυφλοί, αφού είμαστε κι εμείς έρμαια του Μορέλ. Ο Μορέλ φτιάχνει μια δαιμονική κινηματογραφική μηχανή που ρουφάει ολόκληρη την ύπαρξή μας, προσφέροντας αθανασία στ’ αντίγραφα, αφήνοντας τα πρωτότυπα να σαπίσουν (οι άνθρωποι, τα ψάρια, τα φυτά). Ωστόσο, η νουβέλα, που διαρκώς εξαφανίζεται από τα βιβλιοπωλεία, και πρόσφατα επανατυπώθηκε, φαίνεται να μην έχει όρεξη για κάτι παρόμοιο.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ