ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ
Ιατρική θεωρία και πράξη –
Ιατρικά θέματα, σελ. 722
Ιατρική δεοντολογία – Νοσολογία,
σελ. 496
Χειρουργική-Γυναικολογία – Μαιευτική, σελ. 788
μτφρ.: -επιμ.: Δημήτρης Λυπουρλής
εκδ. Ζήτρος
Μέχρι σήμερα οι απόπειρες απόδοσης στα νέα ελληνικά των έργων της ιπποκρατικής συλλογής ανήκαν σε μη φιλολόγους. Ηρθε όμως η στιγμή το αναγνωστικό κοινό να έρθει σε επαφή με τα ιπποκρατικά κείμενα και να γνωρίσει το έργο του μεγάλου γιατρού της αρχαιότητας (5ος αι. π.Χ.), του Ιπποκράτη, μέσα από τη μετάφραση και ερμηνεία τους από έναν αξιόλογο επιστήμονα και πανεπιστημιακό δάσκαλο, τον κ. Δημήτρη Λυπουρλή, ομότιμο καθηγητή του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ.
Ετσι μετά την πρώτη πετυχημένη τους έκδοση το 2001 οι εκδόσεις Ζήτρος επανακυκλοφορούν σε τρεις τόμους ένα ανθολόγιο κειμένων από την ιπποκρατική συλλογή. Ο πρώτος τόμος τιτλοφορείται «Ιατρική θεωρία και πράξη-Ιατρικά θέματα», ο δεύτερος «Ιατρική δεοντολογία-Νοσολογία» και ο τρίτος «Χειρουργική-Γυναικολογία-Μαιευτική». Ο κ. Λυπουρλής εδώ και χρόνια είχε διαπιστώσει με την έμπειρη ματιά του τις μεταφραστικές αστοχίες των μη φιλολόγων μελετητών του Ιπποκράτη, οι οποίοι πολύ συχνά, σύμφωνα με την παρατήρησή του, «το θέλουν δε το θέλουν βρίσκονται αμήχανοι μπροστά» σε αυτά τα δυσκολότατα κείμενα, κι έτσι αποφάσισε να ασχοληθεί μαζί τους και έπειτα από μια μακρόχρονη έρευνα και προσεκτική προσέγγιση –πάνω από τριάντα χρόνια– να παραδώσει στο αναγνωστικό κοινό τον καρπό των κόπων του. Και η προσπάθειά του αποκτά ακόμη μεγαλύτερη αξία αν αναλογιστούμε πως το ιπποκρατικό έργο είναι γραμμένο, στο σύνολό του, στην ιωνική διάλεκτο.
Βέβαια πολλά από τα κείμενα αυτά δεν είναι γνήσια παιδιά του Ιπποκράτη, αλλά σίγουρα ανήκουν σε κύκλο των μαθητών του και αντικατοπτρίζουν την τέχνη της ιατρικής όπως την αντιλαμβανόταν και την ασκούσε τόσο ο ίδιος όσο και η σχολή του στην Κω. Υπάρχουν όμως ανάμεσά τους και έργα που εκπροσωπούν την ιατρική μιας άλλης σχολής, της σχολής της Κνίδου. Κι εδώ η συμβολή του κ. Λυπουρλή είναι πολύτιμη για την έρευνα.
Δεν πρόσφερε όμως μόνο αυτή την υπηρεσία με το μεταφραστικό του έργο ο σεβαστός μου, των φοιτητικών μου χρόνων, δάσκαλος. Κάλυψε και ακόμη μια ανάγκη των αρχαιοελληνικών σπουδών στην Ελλάδα. Εφερε σε επαφή με το ιπποκρατικό έργο δύο κατηγορίες του αναγνωστικού κοινού στη χώρα μας. Η πρώτη κατηγορία δεν είναι άλλη από το ευρύ κοινό που δεν είχε ασχοληθεί ιδιαίτερα με τον Ασκληπιάδη γιατρό από την Κω (ανάμεσά τους οι φιλόλογοι, και φυσικά οι γιατροί), κοινό το οποίο επιθυμεί –και πρέπει, όπως τονίζει στην
Εισαγωγή του– να έχει έγκυρες πληροφορίες. Η δεύτερη κατηγορία είναι εκείνοι οι αναγνώστες που, αμέσως μετά τις πρώτες πληροφορίες, θα ήθελαν να έχουν την απαραίτητη καθοδήγηση για παραπέρα ενημέρωση και εμβάθυνση. Κάλυψε, δηλαδή, ένα κενό που ήδη στο εξωτερικό είχε καλυφθεί από τον Wilamowitz. Ο μεγάλος αυτός φιλόλογος, αντιλαμβανόμενος την αξία της ιπποκρατικής συλλογής, φρόντισε στο εγχειρίδιο αρχαίων ελληνικών κειμένων που συνέταξε για τους νεαρούς Γερμανούς συμπατριώτες του, οι οποίοι ενδιαφέρονταν να μάθουν την αρχαία ελληνική γλώσσα και να έλθουν σε επαφή από το πρωτότυπο με την αρχαιοελληνική σκέψη, να συμπεριλάβει και ιπποκρατικά κείμενα. Χρησιμότατο εργαλείο για τη δεύτερη αυτή κατηγορία αναγνωστών είναι η γενική (για ολόκληρη την ιπποκρατική συλλογή), αλλά και η ειδική βιβλιογραφία που επέλεξε, όπως και τα πολύτιμα εισαγωγικά –για κάθε έργο– σημειώματα και σχόλια με τα οποία συνοδεύεται η παρούσα έκδοση.
* Ο κ. Χαράλαμπος Β. Στεργιούλης είναι φιλόλογος στα Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Ν. Μπακογιάννη, δρ Βυζαντινής Φιλολογίας ΑΠΘ.