Συναντιόμαστε σε ένα καφέ έξω από τον τηλεοπτικό σταθμό Mega, μία από εκείνες τις μέρες που ισορροπούν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας. Παραγγέλνει τσάι και φτιάχνει δύο αυτοσχέδια στηρίγματα για να είναι το μαγνητόφωνό μου σε όρθια θέση και να βγει πάνω από το στρώμα της πρωινής βαβούρας.
Ο δημοσιογράφος του Mega Ιάσων Πιπίνης έμπαινε πριν από δύο χρόνια στο προεδρικό αεροσκάφος του Εβο Μοράλες, του πρώτου ιθαγενούς προέδρου της Βολιβίας, για να περάσει μια ημέρα με τον ηγέτη της χώρας των Αϊμάρα και των Ινκας. Μασώντας φύλλα κόκας και τρώγοντας γκοφρέτες από κινόα, ο κ. Πιπίνης είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τον αριστερό ποπουλιστή ηγέτη που βρίσκεται στην εξουσία από το 2006 και να μεταφέρει την εμπειρία του και τη διαδρομή του Μοράλες από τον αγροτικό συνδικαλισμό στον προεδρικό θώκο και μια γεύση από την κοινωνικοπολιτική ιστορία της Βολιβίας στο βιβλίο του «Το καμένο παλάτι» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
«Πέρασα μια ολόκληρη μέρα μαζί του. Ξεκινήσαμε στις 5 τα ξημερώματα, την ώρα που συγκαλεί καθημερινά το υπουργικό συμβούλιο και κάνει συναντήσεις και μετά τις 8 αρχίζει περιοδείες μέσα στη χώρα. Διατηρεί το ωράριο που είχε ως αγρότης. Εγώ είδα ότι είναι άνθρωπος που δεν ξέχασε την ταπεινή του καταγωγή, ότι έχει μια απλότητα. Συνέβαλε στη μείωση του αναλφαβητισμού της χώρας, στην ισότητα των ιθαγενών με τους λευκούς και στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουν εξαφανιστεί η μεγάλη φτώχεια, η ανεργία και η διαφθορά», σημειώνει ο κ. Πιπίνης. Η ημέρα τους ολοκληρώθηκε παρακολουθώντας έναν αγώνα ποδοσφαίρου στην πρωτεύουσα και διοικητικό κέντρο της Βολιβίας, τη Λα Πας.
Στη συζήτησή τους που δημοσιεύεται στο βιβλίο, μαζί με μια συνέντευξη του Αλεχάνδρο Κάστρο, γιου του προέδρου της Κούβας Ραούλ Κάστρο, ο Εβο Μοράλες αναφέρεται μεταξύ άλλων στην Ελλάδα και την επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ ως σημάδι «εξέγερσης» εναντίον των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης και του ΔΝΤ, αν και αποφεύγει να πάρει ξεκάθαρη θέση για την πολιτική που τελικά ακολούθησε η κυβέρνηση Τσίπρα. Οπως όμως αποκαλύπτει ο συγγραφέας στην «Κ», υπάρχει μια «πικρία» του Μοράλες για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με τις αρχικές του εξαγγελίες. «Σε μια συνομιλία που είχαμε στο αεροπλάνο και αρχικά μου ζήτησε να μην τη συμπεριλάβω στο βιβλίο, μου είπε ότι διαπίστωσε πως ο Αλέξης Τσίπρας απομακρύνθηκε από τις αρχικές του εξαγγελίες και δεν έγινε αυτό που περίμεναν οι Λατινοαμερικάνοι, δηλαδή μια “επανάσταση” του λαού στην Ευρώπη, ενώ υποβάθμισε τη σημασία του περίφημου φωτογραφικού ενσταντανέ στις Βρυξέλλες το 2015. Υπάρχει μια πικρία, όπως μου μετέφεραν οι συνεργάτες του για το ελληνικό πείραμα της Αριστεράς και ο ίδιος αποφεύγει να ταυτίζεται με αυτό», σημειώνει ο κ. Πιπίνης.
Στο βιβλίο γίνεται αναφορά και στον λεγόμενο «Πόλεμο του νερού» που καθιέρωσε τον Μοράλες όταν είχε πρωτοστατήσει στις μαζικές λαϊκές εξεγέρσεις για την απο-ιδιωτικοποίησή του και την επιστροφή της διαχείρισης των υδάτινων πόρων στο κράτος, αλλά και το ερωτικό-κυβερνητικό σκάνδαλο στο οποίο ενεπλάκη ο Βολιβιανός πρόεδρος και του κόστισε πολιτικά.
Οπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος στον πρόλογο του βιβλίου του, οι πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στην περιοχή μπορούν να αποτυπωθούν μόνο σαν ένα «φωτογραφικό στιγμιότυπο» λόγω των συχνών μεταβολών. Και πράγματι έτσι είναι. Ο Νικολάς Μαδούρο έχασε στις βουλευτικές εκλογές του 2015 και ο Εβο Μοράλες ηττήθηκε στο δημοψήφισμα του 2016, ενώ η Αργεντινή, το Περού, το Μεξικό, η Ονδούρα, η Κολομβία, ο Παναμάς και η Παραγουάη έχουν περάσει σε δεξιές κυβερνήσεις. «Νομίζω πως η αριστερή στροφή έχει πια ολοκληρωθεί», καταλήγει ο κ. Πιπίνης.
Η κατάσταση στη Λατινική Αμερική
Το βιβλίο του κ. Πιπίνη έρχεται ως συνέχεια της πρώτης του συγγραφικής προσπάθειας με το «Πείραμα της Λατινικής Αμερικής» των ιδίων εκδόσεων, όπου εξέταζε την αριστερή στροφή που έκαναν οι περισσότερες χώρες της περιοχής. Στο βιβλίο φιλοξενείται μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη με τον εκλιπόντα πρόεδρο της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες, ο οποίος αποτέλεσε ένα φιλικό παράδειγμα αριστερής πολιτικής για αρκετούς μέσα στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ο κ. Τσίπρας είχε παραστεί στην κηδεία του Βενεζουελάνου ηγέτη. Ωστόσο η απόσταση του Μοράλες με τον Τσάβες αλλά και τον διάδοχό του Νικολάς Μαδούρο είναι πολύ μεγάλη, όπως τονίζει ο κ. Πιπίνης. «Ο Μοράλες ανήκει στην κατηγορία των ποπουλιστών ηγετών όπως ήταν και ο Τσάβες. Η διαφορά είναι ότι στη Βολιβία δεν υπάρχει το αυταρχικό στοιχείο όπως στη Βενεζουέλα», σημειώνει.
Η διαφθορά στη Βενεζουέλα τα τελευταία 16 χρόνια δεν έχει προηγούμενο, λέει ο κ. Πιπίνης και αναφέρει το μεγάλο σκάνδαλο υπεξαίρεσης 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την κρατική εταιρεία πετρελαίου που διερευνά η αντιπολίτευση, τους 120 πολιτικούς κρατούμενους της χώρας, τη στρατιωτικοποίηση του κυβερνητικού μηχανισμού, τις διώξεις και την απαξίωση δημοσιογράφων και αντιπολιτευόμενων ΜΜΕ. «Ορισμένα κανάλια συμμετείχαν σε απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του Τσάβες, αλλά αυτό δεν δικαιολογεί τον πόλεμο εναντίον του συνόλου των ΜΜΕ. Απειλούσε σε απευθείας σύνδεση δημοσιογράφους, δεν τους καλούσε σε συνεντεύξεις Τύπου, τους χλεύαζε και τους απαξίωνε. Εκανε διαγωνισμό αδειών και συμπτωματικά δεν ανανεώθηκαν οι άδειες σε ορισμένους σταθμούς, όπως έγινε και στην Ελλάδα. Ο Μοράλες, από την πλευρά του, ελέγχει τα μίντια αγοράζοντας τις επιχειρήσεις ο ίδιος ή μέσω τρίτων», σημειώνει. Αυτός είναι και ο λόγος, όπως τονίζει, που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πολιτικοί σπεύδουν να απομακρυνθούν από τη Βενεζουέλα σε ιδεολογικό επίπεδο εκτός από την Ελλάδα. «Μου προκαλεί εντύπωση που ακόμη και οι παραδοσιακοί σύμμαχοι της Βενεζουέλας στη Λατινική Αμερική απομακρύνονται και ορισμένοι έχουν πια εχθρική στάση απέναντι στον Μαδούρο, ενώ μια δημοκρατική κυβέρνηση στην Ευρώπη κλείνει συμφωνίες και θέλει να συνεργαστεί μαζί της», τονίζει. Ανιψιός του Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο, που κυβέρνησε το Περού τη δεκαετία του ’70, σύμμαχος του Κάστρο και «μέντορας» του Τσάβες και του Μοράλες, ο κ. Πιπίνης είχε σύμμαχο την καταγωγή του όταν προσέγγισε τους Λατινοαμερικανούς ηγέτες. «Ο Μοράλες λόγω της ιθαγενούς καταγωγής του έχει ήδη γράψει ιστορία», καταλήγει.
Το βιβλίο «Το καμένο παλάτι» του Ιάσονoς Πιπίνη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος, σελ. 244