SANTIAGO GAMBOΑ
Νυχτερινές Ικεσίες
μτφρ.: Bασιλική Κνήτου
εκδ. Πόλις
«Mέσα από τη λογοτεχνία, μία χώρα γνωρίζει τον εαυτό της», γράφει ο Σαντιάγο Γκαμπόα σε ένα άρθρο του στo Boston Review. «Εξυψωμένη στο επίπεδο της τέχνης, η ζωή γίνεται συλλογική εμπειρία, κομμάτι της μνήμης, στοιχεία ενός κοινού συναισθηματικού φάσματος. Και μακροπρόθεσμα, είναι ο πυλώνας της δημοκρατίας και της ανεκτικότητας. Ακόμα και της ειρήνης».
Γεννημένος στην Κολομβία το 1965, ο βραβευμένος δημοσιογράφος και συγγραφέας ξέρει πολύ καλά τι συμβαίνει όταν μία χώρα δεν έχει πρόσβαση στο ίδιο της το παρελθόν ή όταν η ιστορία της γράφεται από μία μικρή λευκή ελίτ αποκομμένη από τα δράματα και τις χαρές της πολύχρωμης μάζας. Ως γνήσιος συνεχιστής της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνικής παράδοσης, γράφει κυρίως νουάρ μυθιστορήματα, γιατί «πουθενά αλλού δεν εκτίθενται με τόση ένταση τα κοινωνικά περιθώρια ή η διαφθορά της δημόσιας ζωής». Ταυτόχρονα, ως παιδί της εποχής του ο πολυταξιδεμένος Γκαμπόα, που έχει ζήσει στη Μαδρίτη, το Παρίσι και τη Ρώμη, αρνείται να περιοριστεί στα στενά σύνορα της Μπογκοτά.
Στις «Νυχτερινές Ικεσίες», οι ήρωες ταξιδεύουν από την κολομβιανή πρωτεύουσα στην Μπανγκόκ και από εκεί στο Τόκιο, την Ινδία και την Τεχεράνη, άλλοτε προσπαθώντας να δραπετεύσουν και άλλοτε καταδιώκοντας φαντάσματα.
Βασικός αφηγητής του βιβλίου είναι ένας πολυδιαβασμένος συγγραφέας και διπλωμάτης, που εκτελεί χρέη προξένου της Κολομβίας στο Νέο Δελχί. Οταν ένας νέος συμπατριώτης του βρίσκεται προφυλακισμένος στην Μπανγκόκ με την κατηγορία της κατοχής ναρκωτικών, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις επισύρει την ποινή του θανάτου, ο πρόξενος αναγκάζεται να πάρει το πρώτο αεροπλάνο με προορισμό την Ταϊλάνδη. Σύντομα ανακαλύπτει ότι ο κρατούμενος ελάχιστα θυμίζει έμπορο ή χρήστη ναρκωτικών και η ιστορία που αρχίζει να του αφηγείται δεν είναι αστυνομικό μυθιστόρημα, αλλά «μια ιστορία αγάπης».
Ο 27χρονος φοιτητής Φιλοσοφίας Μανουέλ Μανρίκε υποστηρίζει ότι είναι αθώος και ότι μπλέχτηκε σε αυτήν την περιπέτεια καθώς αναζητούσε τα ίχνη της μεγαλύτερης αδελφής του, Χουάνα, εξαφανισμένης εδώ και μερικά χρόνια. Σχεδόν άθελά του, ο πρόξενος παρασύρεται και ο ίδιος στην αναζήτηση, που τον οδηγεί πρώτα στην Ιαπωνία και αργότερα στο Ιράν, δίνοντάς του την ευκαιρία να μάθει περισσότερα για την αινιγματική αδελφή του Μανουέλ: μια δυναμική γυναίκα με ελεύθερο πνεύμα, που υπακούει μόνο στους δικούς της κανόνες ηθικής.
Αντιλαμβανόμενη πως το φύλο και η ταπεινή καταγωγή της την αποκλείουν από τον κόσμο των ισχυρών, η Χουάνα ακολουθεί τη συμβουλή του κυνικού ηλικιωμένου κ. Εσνόζ, ο οποίος τη διαβεβαιώνει ότι «το σεξ είναι το πιο ισχυρό όπλο πάνω στη Γη» και την ενθαρρύνει να μπει «στον κόσμο αυτών των ξεδιάντροπων» για να τους καταστρέψει από μέσα. Φέρεται με τον χειρότερο τρόπο σε όσους θεωρεί υπεύθυνους για τις αδικίες που αντικρίζει γύρω της, αλλά ρισκάρει τα πάντα για να προστατέψει πρώτα τον αδελφό της και αργότερα τον μικρό της γιο. Θύμα και συγχρόνως θύτης, δεν διστάζει να περπατήσει στους πιο βρώμικους, σκοτεινούς δρόμους κυνηγώντας το αγνό όνειρο ενός καλύτερου κόσμου, αν όχι για όλη την ανθρωπότητα, τότε τουλάχιστον για την ίδια και τους αγαπημένους της.
Ως μικρές «παύσεις» στην πλοκή χρησιμεύουν οι «Μονόλογοι της δια-δικτυακής», μιας ανώνυμης μπλόγκερ με υπαρξιακές ανησυχίες, αλλά και οι αναφορές των ηρώων στο παρελθόν και το παρόν της Κολομβίας. Πίσω τους, ο αναγνώστης δεν δυσκολεύεται να διακρίνει την προσπάθεια του συγγραφέα να συμβάλει με τον τρόπο του στον αγώνα της χώρας του να βρει, επιτέλους, την ταυτότητά της.