FRANCOIS ROUX
Η ακαθάριστη εθνική ευτυχία
μτφρ.: Μανώλης Πιμπλής
εκδ. Πόλις, σελ. 728
Στις 10 Μαΐου 1981, τέσσερις νεαροί φίλοι σε μια πόλη της Βρετάνης βιώνουν, ο καθένας με τον τρόπο του, την αυγή της νέας εποχής που (υποτίθεται ότι) θα φέρει η εκλογή του Μιτεράν. Γιος κομμουνιστή, ο Ροντόλφ είναι εξοικειωμένος με το «παιχνίδι» της πολιτικής, αν και η αντιπαλότητα με τον πατέρα του τον σπρώχνει προς τον σοσιαλισμό. Ο φιλόδοξος Τανγκί αρνείται να καταδικάσει τον υλισμό όπως οι υπόλοιποι συνομήλικοί του. Ο ασυμβίβαστος Μπενουά είναι ο μόνος που έχει το θάρρος να κυνηγήσει το όνειρό του, αγνοώντας τις επιταγές της «κοινής λογικής». Ο Πολ, ο ευαίσθητος και μετριοπαθής αφηγητής της ιστορίας, θεωρεί τη διερεύνηση της σεξουαλικής του ταυτότητας σαφώς πιο σημαντικό ζήτημα από τα αποτελέσματα των εκλογών.
Λίγους μήνες αργότερα, τελειώνουν (ή εγκαταλείπουν, στην περίπτωση του Μπενουά) το σχολείο και οι δρόμοι τους χωρίζουν. Τους ακολουθούμε έως το καλοκαίρι του 1984 και ύστερα κάνουμε ένα νοητό άλμα τριών δεκαετιών για να«προσγειωθούμε» στα χρόνια λίγο πριν από άλλη μία «κοσμοϊστορική» αλλαγή για τη Γαλλία, την ανάληψη της εξουσίας από τον Ολάντ.
Παρά τις συνεχείς αναφορές στις πολιτικές εξελίξεις, το βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα και σκηνοθέτη δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί πολιτικό μυθιστόρημα. Αντίθετα, ο Φρανσουά Ρου ακολουθεί το παράδειγμα πολλών συγχρόνων του επιχειρώντας έναν κριτικό απολογισμό των ανατροπών και των απογοητεύσεων που βίωσε η γενιά του. Μια γενιά γαλουχημένη με τις ιδέες του Μάη του ’68, τις οποίες έσπευσε να αποκηρύξει μόνο για να ανακαλύψει τελικά πως και η υπόσχεση της ευμάρειας και αέναης προόδου ήταν μια πλάνη. Τα μεγάλα γεγονότα της Ιστορίας εκτυλίσσονται στο παρασκήνιο, ενώ οι ήρωες έχουν την προσοχή τους εστιασμένη στα προσωπικά τους δράματα, τις αγωνίες, τα όνειρα, τους φόβους τους.
Πενηντάρηδες, πλέον, ο Ροντόλφ, ο Τανγκί, ο Μπενουά και ο Πολ έχουν χάσει τον ιδεαλισμό της νιότης τους και η νίκη του Ολάντ τούς αφήνει εν πολλοίς ασυγκίνητους. Στο ίδιο διάστημα κάτι αντίστοιχο μοιάζει να έχει συμβεί ευρύτερα στη γαλλική (και όχι μόνο) κοινωνία: Το κυνήγι της εξουσίας και του χρήματος, που ουσιαστικά δεν ήταν παρά το κυνήγι της ευτυχίας, έγινε συλλογική εμμονή πριν η χρηματοπιστωτική κρίση διαλύσει τις τελευταίες ψευδαισθήσεις, ωθώντας τους ανθρώπους σε ακραίες λύσεις ή στον μηδενισμό. «Μεγαλώσαμε σε έναν κόσμο όπου όλες οι βεβαιότητες, ακόμη και οι πιο ασήμαντες, είχαν υποχωρήσει… Εναν κόσμο που αμέλησε να δημιουργήσει ένα όραμα για τη χώρα και πριμοδότησε το ιδιωτικό συμφέρον εις βάρος του γενικού συμφέροντος», γράφει ο Ρου στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου. «Εδώ και 30 χρόνια πορευόμασταν στα τυφλά, σαστισμένοι, αναποφάσιστοι, έχοντας θέσει έναν στόχο που αυτός ο κόσμος, ο οποίος έχει επίσης χάσει την πυξίδα του, μας τον έχει υποδείξει σαφώς υπερτιμώντας τον: να είμαστε ευτυχισμένοι παρ’ όλα αυτά και, ως επακόλουθο, να πετύχουμε στη ζωή». Τι γίνεται όμως αν η ευτυχία ήταν «η μεγαλύτερη απάτη του αιώνα;», είναι το μεγάλο ερώτημα του βιβλίου.