ΑΛΑΙΝ ΝΤΕ ΜΠΟΤΤΟΝ
Το χρονικό του έρωτα
μυθιστόρημα
μτφρ.: Αντώνης Καλοκύρης
εκδ. Πατάκη, σελ. 312
«Ο Ραμπί παρατηρεί την Κέρστεν με βλέμμα ανατόμου, προσπαθώντας ταυτόχρονα να δείχνει διακριτικός. Προσέχει τις αχνές φακίδες στα μάγουλά της. Το αλλόκοτο μείγμα δυναμισμού και επιφυλακτικότητας στην έκφρασή της. Τα πυκνά, καστανοκόκκινα μαλλιά μέχρι τους ώμους, μαζεμένα στη μία πλευρά, και το συνήθειο να ξεκινά τις προτάσεις με ένα ζωηρό… “το θέμα είναι…”».
Ο Ραμπί συναντά την Κέρστεν ένα συννεφιασμένο πρωινό στις αρχές Ιουνίου σε ένα εργοτάξιο στο κέντρο του Εδιμβούργου. Πολύ σύντομα θα θελήσει να μάθει περισσότερα γι’ αυτήν, πολύ σύντομα θα θελήσει να της κάνει έρωτα. Αυτή την ιστορία θα μας αφηγηθεί ο Αλαίν ντε Μποττόν στο βιβλίο του που κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες και στην Ελλάδα με τίτλο «Το χρονικό του έρωτα».
Ο Ελβετός συγγραφέας, φιλόσοφος και τηλεοπτικός παρουσιαστής είναι γνωστός και στη χώρα μας με εκδοτικές επιτυχίες – βιβλία που κατατάσσονται στο εκλαϊκευτικό φιλοσοφικό δοκίμιο, όπως η «Μικρή φιλοσοφία του έρωτα», «Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου», «Η τέχνη του ταξιδιού», «Η παρηγορία της φιλοσοφίας», «Η αρχιτεκτονική της ευτυχίας». Θεωρείται διεθνώς σταρ του είδους, διότι με απλουστευμένο τρόπο και κατανοητό μιλά για υπαρξιακά και φιλοσοφικά ζητήματα, ενώ πειραματίζεται με τον τρόπο γραφής αλλά και τον τόπο (είχε επιλέξει τον τόπο του αεροδρομίου για να συγγράψει ένα βιβλίο του, για παράδειγμα) αυξάνοντας τη φήμη του και τις πωλήσεις των βιβλίων του.
Αυτή τη φορά, το «Χρονικό του έρωτα» είναι μια σύμπτυξη της μυθιστοριογραφίας και της φιλοσοφικής ερμηνείας. Με αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία ενός άνδρα και μιας γυναίκας και τους παρακολουθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της κοινής τους ζωής, από την αρχή της γνωριμίας τους μέχρι την ωριμότητα. Η υπόθεση κινείται σε δύο επίπεδα. Το πρώτο είναι το επίπεδο της δράσης, της ανάπτυξης της ιστορίας, ενώ το δεύτερο τίθεται ως φιλοσοφική, υπαρξιακή και ψυχολογική ανάλυση των ασυνείδητων και συνειδητών κινήτρων των πράξεων κυρίως του ήρωα αλλά και της ηρωίδας.
Η ανδρική ματιά
Ο ήρωας είναι ο Ραμπί Καν. Είναι αρχιτέκτονας και ζει στο Εδιμβούργο, ενώ παλιότερα ζούσε στο Λονδίνο. Στα δεκαπέντε του ένιωσε για πρώτη φορά αυτό το σφίξιμο στο στομάχι που μετέπειτα όρισε ως έρωτα. Στο ξενοδοχείο που έκανε οικογενειακές διακοπές είδε ένα κορίτσι που αισθάνθηκε ότι θα μπορούσε να είναι το άλλο του μισό. Ο Ραμπί έμεινε ορφανός νωρίς από μητέρα και αναζητεί ρομαντικά την απόλυτη αγάπη. Τον ενδιαφέρει το σεξ αλλά κυρίως ο έρωτας. Ο Αλαίν ντε Μποττόν στήνει μια ιστορία αγάπης. Ο ήρωας λέγεται μεν Ραμπί αλλά θα μπορούσε αυτή η ιστορία να είναι κάθε άνδρα. Κάθε άνδρα που θέλει να ερωτευτεί, να στήσει την ενηλικίωσή του δίπλα σε μια γυναίκα αλλά προχωρώντας σε βάθος έρχεται αντιμέτωπος με τις δυσκολίες που φέρνει στην επιφάνεια η ένωση δύο ανθρώπων.
Ενώ ο στόχος του βιβλίου είναι να μιλήσει για τον ρομαντισμό, να υμνήσει τη διαχρονική αγάπη, τολμά να βάλει τον ήρωά του στην αποκαθήλωση της ρομαντικής αγάπης, αφού τον ωθεί να παντρευτεί, να κάνει παιδιά, να απατήσει τη γυναίκα του και να στοχαστεί πάνω στον έρωτα, στην αγάπη και στη μετεξέλιξη των σχέσεων. Η ιστορία αφορά φυσικά και την Κέρστεν, εντούτοις το ασυνείδητο της σκέψης αφορά κυρίως στον τρόπο που σκέφτονται οι άνδρες. Ο Αλαίν ντε Μποττόν πολύ σωστά επιλέγει στρατόπεδο. Γράφει γι’ αυτά που γνωρίζει, διότι το συγκεκριμένο βιβλίο δεν είναι μόνον μυθιστόρημα, προβαίνει σε ανάλυση και ερμηνεία, οπότε κινείται στον χώρο της δικής του γνώσης, μιας γνώσης που προέρχεται από το φύλο του.
Το ζευγάρι παθιάζεται, εξιδανικεύει ο ένας τον άλλο, συγκρούεται, παγώνει, θυμώνει, εγκλωβίζεται, αναπαράγεται, τεκνοποιεί, απιστεί, ξαναερωτεύεται, διαλύεται αλλά και επανενώνεται, συζητά αλλά και αναζητά θεραπεία. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι εξαρχής αναζητά θεραπεία. Οτι το βαθύτερο κίνητρο που ερωτευόμαστε είναι η επούλωση των παιδικών μας πληγών, των τραυμάτων που κουβαλούμε διαχρονικά. Οτι η συντροφικότητα δεν είναι τίποτε άλλο από την επανάληψη ενός τραύματος. Ο άνθρωπος που επιλέγουμε για να συντροφευτούμε δεν είναι τυχαία επιλογή. Ερχεται από τα βάθη της γνώσης που μπροστά στον έρωτα γίνεται άγνοια. Από εκεί προκύπτει το πάθος να γνωρίσουμε κάτι που μέσα μας είναι οικείο και από εκεί αρχίζουν τα προβλήματα, το οικείο φέρνει και δυσάρεστη εκτροπή, υπενθύμιση ενός ψυχικού και συναισθηματικού ελλείμματος που νομίζαμε ότι αφήσαμε πίσω μας.
Το άλλο μισό δεν υπάρχει, σύμφωνα με τον Μποττόν, υπάρχει όμως το μισό, θα προσθέταμε εμείς. Με την έννοια ότι ο άνθρωπος αναζητά την ολοκλήρωση μέσα από μια σχέση αγνοώντας ότι η ολοκλήρωση δεν θα έρθει ποτέ από εκεί. Δεν υπάρχει το λάθος ή το σωστό άλλο μισό του/της συντρόφου, υπάρχει απλώς το μισό του καθενός μας, που δεν συμπληρώνεται απαραίτητα από έναν άλλο. Μένει μισό και χάσκει. Η ιστορία ενός έρωτα και ενός γάμου είναι μια οδύσσεια και ως τέτοια την περιγράφει ο συγγραφέας. Χωρίς καθόλου φτιασίδι και χωρίς απαραίτητα κακό τέλος. Η αγάπη ενδεχομένως επιβιώνει, φαίνεται να λέει ο Αλαίν ντε Μποττόν. Απλώς μπορεί να μην είναι με τον τρόπο που το φανταζόμαστε.