Στην επικράτεια του Κακού με τη Χάισμιθ

Στην επικράτεια του Κακού με τη Χάισμιθ

2' 30" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΠΑΤΡΙΣΙΑ ΧΑΪΣΜΙΘ

Η κραυγή της κουκουβάγιας

μτφρ.: Ανδρέας Αποστολίδης

εκδ. Αγρα, σελ. 398

Η Πατρίσια Χάισμιθ  (ΗΠΑ 1921-Ελβετία 1995) είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση στον χώρο της λογοτεχνίας. Υπήρξε συγγραφέας πολλών μυθιστορημάτων και διηγημάτων με θέμα το Κακό, τις σκοτεινές πλευρές του ατόμου. Στη σύγκρουση των δύο αντίρροπων δυνάμεων, του Καλού και του Κακού, του υγιούς και νοσηρού, δεν υπάρχει περίπτωση να επικρατήσει το πρώτο, όσο και αν το επιθυμεί ο αναγνώστης. Γι’ αυτό και η κάθαρση στις ιστορίες της δεν επέρχεται ποτέ, δεν είναι άλλωστε το ζητούμενο στα έργα της. Εξάλλου, το ίδιο δεν συμβαίνει και στη ζωή; Η τιμωρία, αν και επιδιωκόμενη, δεν είναι πάντα το επακόλουθο της «ύβρεως», η επικράτηση του δικαίου δεν είναι απόλυτη και δεδομένη.

Η Χάισμιθ είναι γνωστή κυρίως για την πενταλογία του Ρίπλεϊ, τη μορφή που σημάδεψε το έργο της και έγινε συνώνυμο της ανηθικότητας. Ο ήρωάς της επιδίδεται στο κυνήγι της ευτυχίας και της επιτυχίας χρησιμοποιώντας την ευφυΐα του και λειτουργώντας βάσει ενός προσωπικού «ηθικού» κώδικα, που απέχει από την κανονικότητα και τις αξίες της ζωής. Χρησιμοποιεί τους άλλους όσο αυτοί ικανοποιούν τις επιθυμίες και τις ανάγκες του. Ο ναρκισσισμός, η απόλυτη ικανοποίηση των ενστίκτων, η απουσία στοιχειώδους ενσυναίσθησης, η έντονη ευχαρίστηση από την απόκτηση υλικών αγαθών μέσω της απάτης και του αφανισμού του άλλου, η οικειοποίηση της ταυτότητας του άλλου, το παιχνίδι της γάτας και του ποντικού είναι μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία που διαμορφώνουν τον πιο γνωστό ήρωά της αλλά και άλλους χαρακτήρες σε σπουδαία έργα της.

Η «Κραυγή της κουκουβάγιας» (1962), όπως και το μυθιστόρημα «Αυτή η γλυκιά αρρώστια», που προηγήθηκε (1960), ασχολείται με τις εμμονές των ηρώων, την αδυναμία τους να δημιουργήσουν σχέσεις, την αλλαγή ρόλων, την εναλλαγή θύτη και θύματος, την ασυνείδητη επιλογή κάποιων να διαδραματίσουν τον ρόλο του θύματος, επιλογή που ανατρέπει τα δεδομένα διαρκώς.

Ενας νέος άντρας παρακολουθεί από μακριά μια κοπέλα, στον ιδιωτικό της χώρο, στην κουζίνα του σπιτιού της. Το παράθυρο είναι το όριο, αλλά και το μέσον για να εισέλθει ο «εισβολέας» στον ξένο χώρο. Ξεπερνά την πλήξη και την αγωνία για τα προσωπικά του προβλήματα παρατηρώντας κρυφά τις κινήσεις της άγνωστης, το πρόσωπο της οποίας μεταβάλλει τη ζωή του, της δίνει νόημα. Δεν τον διεγείρει, ωστόσο, η εγγύτητα όπως η απόσταση και η όποια σχέση δημιουργείται σβήνει την εξιδανίκευση, την ικανοποίηση, που προέρχεται μόνον από τις φαντασιώσεις και τις αυταπάτες. Επέλεξε την άγνωστη ασυνείδητα γιατί σ’ αυτήν, που θα γοητευθεί εντέλει από την κατάθλιψή του, αντικρίζει τον εαυτό του. Η νόσος του ενός συμπαρασύρει τον άλλον σ’ έναν αδιέξοδο αγώνα, από τον οποίο κανείς δεν γνωρίζει ποιος θα είναι νικητής ή ηττημένος. Και τότε ο φαινομενικά υγιής μεταπηδά στο πεδίο του άλλου, τα όρια είναι συγκεχυμένα, ο ένας αρχίζει να παρακολουθεί τον άλλον, οι σχέσεις γίνονται ένα αξεδιάλυτο κουβάρι.

Σε αυτό, όπως και σε πολλά άλλα έργα της Χάισμιθ, ο αναγνώστης αναγνωρίζει υπερβολές και απίθανες καταστάσεις, ωστόσο ακόμη και σ’ αυτήν την περίπτωση δεν αφήνει το βιβλίο, αντιθέτως παρασύρεται στον σκοτεινό και λαβυρινθώδη κόσμο του ασυνειδήτου, στην επικράτεια του Κακού και της διαταραχής των αυτοκαταστροφικών ηρώων της.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή