Τρεις ημέρες, λένε, κρατούν τα θαύματα, ωστόσο εκείνο της μικρής Αννας Ο’ Ντόνελ κράτησε λιγάκι παραπάνω. Το ερώτημα, βέβαια, είναι κατά πόσον αποτελεί θαύμα ένα κοριτσάκι που εξαϋλώνεται αργά και βασανιστικά από ασιτία. Η Ιρλανδή Εμμα Ντόνοχιου, όμως, έκανε το «Θαύμα» της.
Ενα μικρό ιρλανδικό χωριό, στη μέση του πουθενά και του 19ου αιώνα, αποφασίζει να δημιουργήσει τη δική του αγία. Σε μια περίοδο όπου η βασίλισσα Βικτωρία κυριαρχεί, οι αγγλικανοί με τους ρωμαιοκαθολικούς είναι στα μαχαίρια και η βροχή της Βρετανίας μόνο λάσπη φέρνει, ένα μεταφυσικό γεγονός είναι καταλύτης εξόδου από τη μιζέρια. Η Αννα είναι η νέα αγία του χωριού – τόσες μέρες άφαγη και να συνεχίσει να ζει δεν είναι λίγο.
Γύρω από το κοριτσάκι έχουν συγκεντρωθεί μύριοι όσοι: η Λιμπ Ράιτ, νοσοκόμα υπερήφανα εκπαιδευμένη στην Κριμαία από τη θρυλική Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ, που προσελήφθη για να διασώσει το παιδί· ο Ουίλιαμ Μπερν, ο δημοσιογράφος των Irish Times του Δουβλίνου, απεσταλμένος να καλύψει το γεγονός· ο 70χρονος γιατρός δρ Μακ Μπρίρτι· η Επιτροπή, που εστάλη αρμοδίως από τoν δήμο για να ελέγξει τυχόν θαύμα, και, φυσικά, οι οικείοι της Αννας Ο’ Ντόνελ.
«Νομίζω ότι αυτό που ενώνει την Αννα, τη Λιμπ και τον Ουίλιαμ είναι το πάθος τους και η αφοσίωση σε ιδανικά», λέει στην «Κ» η συγγραφέας του «Θαύματος», Εμμα Ντόνοχιου.
Τα ιδανικά
Ενα μυθιστόρημα για τον 19ο αιώνα θα ήταν σχεδόν παράλογο να μην έχει χαρακτήρες αφοσιωμένους σε ιδανικά. Σχεδόν δύο αιώνες μετά, είτε έχουν ξεφτίσει τα ιδανικά είτε λιγοστεύουν οι παρέες. «Σήμερα η ανθρώπινη επικοινωνία είναι τόσο απασχολημένη με το να καθορίσει ποιος έχει την ισχύ και ποιος είναι με ποιου το μέρος, που σπάνια αρκείται στην απλή ειλικρίνεια», μου λέει η Εμμα Ντόνοχιου, η οποία ακριβώς πάνω σε αυτό έχει δομήσει το μυθιστόρημά της. Ο τρόπος που η ατμόσφαιρα της εποχής, ιστορικής και καιρικής, εισβάλλει στους μίνιμαλ αλλά αγγλοσαξονικώς φλεγματικούς διαλόγους αναδεικνύει έναν διαρκή διάλογο ιστορικού συγκειμένου και ατομικής τοποθέτησης σε αυτό. Η Αννα Ο’ Ντόνελ ενσαρκώνει τις Νηστεύτριες, οι οποίες, μεταξύ 16ου και 20ού αιώνα, έχτισαν θρύλους και υπέστησαν βασανιστήρια. Ταυτόχρονα, αποκρυσταλλώνει το ανθρώπινο πάθος για θαύματα.
Είναι ένα αφηγηματικό όχημα μακρο- και μικροϊστορίας. Σε συνδυασμό με το αυστηρό και μετρημένο πάθος της μακροϊστορίας της Λιμπ Ράιτ και την επιμονή του Ουίλιαμ Μπερν για τις μικροϊστορίες, η τριάδα του «Θαύματος» ενώνει, κάτω από ένα μεγάλο μυστικό, τις λογοτεχνικές δυνάμεις της. Η Εμμα Ντόνοχιου κατορθώνει, βοηθούσης της μετάφρασης της Ρηγούλας Γεωργιάδου, να δώσει μια φέτα της αιώνιας πάλης της λογικής με την ευαισθησία· της φυσικής με τη μεταφυσική· της Ιστορίας με τις ιστορίες.
Το «Θαύμα» είναι ένα μυθιστόρημα για τον πέραν της πραγματικότητας κόσμο και για τα μεγάλα θαύματα. Η ίδια η Εμμα Ντόνοχιου μού λέει ότι «οι άνθρωποι είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους, που είναι δύσκολο να πεις σήμερα σε ποιο θαύμα θα μπορούσαν να πιστέψουν.
Η λογοτεχνία ανέκαθεν έφτανε μακρύτερα από το πραγματικό και το καθημερινό, προκειμένου να δημιουργήσει σπουδαίες ιστορίες. Στην πραγματική ζωή, όμως, η πίστη σε ιδανικά και σκοπούς είναι πιο έντονη από ποτέ».
Για την Εμμα Ντόνοχιου
Στο βιογραφικό της Εμμα Ντόνοχιου (γενν. 1969) που συνοδεύει το «Θαύμα», η Ιρλανδή συγγραφέας, η οποία εξέδωσε λίγα χρόνια πριν το παγκόσμιο μπεστ σέλερ «Το Δωμάτιο» (Βιβλίο της Χρονιάς για τους New York Times το 2010), παρουσιάζεται ως μετανάστης των τόπων και των λογοτεχνικών ειδών. Η ίδια σχολιάζει σχετικά: «Είμαι παιδί της πολυπολιτισμικότητας – που σημαίνει ότι, ως μετανάστης στον Καναδά και σε ομόφυλη σχέση, η αφοσίωση της χώρας στην ανοχή και τη διαφορετικότητα μου δίνει την ευκαιρία να νιώσω ελευθερία και να έχω πνευματικό χρόνο και ενέργεια να συνεχίσω να γράφω. Ελπίζω μόνο να υπάρξει ύφεση των κινημάτων του δεξιού λαϊκισμού παγκοσμίως».
Για τη μετάφραση του βιβλίου της στα ελληνικά λέει: «Τιμή μου που μεταφράστηκα στα ελληνικά. Πραγματικά ελπίζω ότι οι αναγνώστες θα συναντήσουν τη διαχρονική και παγκόσμια ιστορία της Αννα, ενός παιδιού που προσπαθούσε να βρει νόημα στον πόνο της ζωής».
Το βιβλίο «Το θαύμα» της Emma Donoghue, σε μετάφραση της Ρηγούλας Γεωργιάδου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.