ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Αν και η Ελλάδα μετράει περίπου πέντε δεκαετίες παρουσίας στη μεγάλη Εκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, η διείσδυση του ελληνικού βιβλίου στη γερμανική αγορά, όπως και στη διεθνή γενικότερα, φαίνεται ότι δεν έχει τα αποτελέσματα που θα ανέμενε κάποιος αναλογιζόμενος την όποια επένδυση έχει γίνει τα προηγούμενα χρόνια στη συννεφιασμένη πόλη της Εσσης.
Αυτή η διαπίστωση επιβεβαιώθηκε πολλαπλώς στη χθεσινή εκδήλωση που διοργάνωσε το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού στο κομψό ελληνικό περίπτερο της Φρανκφούρτης. Στη συζήτηση που θα δυσκολευόταν να παρακολουθήσει το διεθνές κοινό καθώς έγινε στα ελληνικά, η διείσδυση του ελληνικού βιβλίου φάνηκε ότι «σκαλώνει» σε ζητήματα μετάφρασης και προώθησης της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, ενώ οι μικροί εκδοτικοί οίκοι που συμμετείχαν, όπως ο Elfebein και ο ελληνογερμανικός Grossenwahn, επιβεβαίωσαν το ενδιαφέρον του κοινού για «κλασικούς» συγγραφείς και ποιητές, όπως ο Ελύτης ή ο Καζαντζάκης, και τη συνέχιση μιας εκδοτικής δραστηριότητας που πηγάζει μόνο από αγάπη για την Ελλάδα, χωρίς αυτό να αντανακλάται στις πωλήσεις.
«Πέρα από τα όρια»
«Αυτό που ενδιαφέρει (σ.σ. τους Γερμανούς εκδότες) είναι ένα καλογραμμένο βιβλίο που υπερβαίνει τα όρια μιας χώρας. Δεν τους ενδιαφέρει η ελληνική λογοτεχνία ως είδος, αλλά βιβλία που να μπορούν να τα πουλήσουν. Χωρίς υποστήριξη της μετάφρασης το εγχείρημα γίνεται ακόμη πιο δύσκολο», σημείωσε μεταξύ άλλων η μεταφράστρια Μικαέλα Πρίτζινγκερ. Η κ. Πρίτζινγκερ έχει μεταφράσει συγγραφείς όπως ο Πέτρος Μάρκαρης, ο οποίος είναι από τις λίγες περιπτώσεις που σημειώνουν διαχρονικά μεγάλη επιτυχία στη γερμανική αγορά, αλλά και άλλους Ελληνες λογοτέχνες, που ενώ ξεκίνησαν με αξιώσεις σε μεγάλους οίκους, όπως ο Suhrkamp, δεν είχαν την αναμενόμενη συνέχεια και σίγουρα δεν άνοιξαν την πόρτα σε άλλους συναδέλφους τους.
Μια ειδική περίπτωση αποτελούν οι πανεπιστημιακές εκδόσεις «Ρωμιοσύνη» του Κέντρου Νέου Ελληνισμού (CeMoG) του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βερολίνου που με την υποστήριξη του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» εκδίδουν σημαντικούς Ελληνες συγγραφείς («Κ», 15/07/2017) απευθυνόμενες κατ’ αρχάς στο ειδικό κοινό των ερευνητών και με φιλοδοξίες να ανοιχτούν στους απαιτητικούς Γερμανούς αναγνώστες.
Ανάγκη του «Φράσις»
Την ανάγκη αναβίωσης του μεταφραστικού προγράμματος «Φράσις» επισήμανε στην «Κ» ο διευθυντής της Διεθνούς Εκθέσεως Βιβλίου Θεσσαλονίκης και υπεύθυνος των διεθνών εκθέσεων Μανώλης Πιμπλής, όπως και την αναδιοργάνωση του τρόπου προσέγγισης των ξένων εκδοτών και ατζέντηδων σε μια πιο σταθερή και επαγγελματική βάση, δύο θέματα για τα οποία ενημερώθηκε η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου κατά την επίσκεψή της στο ελληνικό περίπτερο. «Τα μεταφραστικά προγράμματα είναι κάτι που ζητάνε όλοι οι ξένοι εκδότες από την αρχή. Το “Φράσις” έχει αφήσει κάποια χρέη, περίπου 30.000 ευρώ, όταν σταμάτησε να λειτουργεί μαζί με το ΕΚΕΒΙ, αλλά προσπαθούμε να βρούμε έναν τρόπο να λειτουργήσει ξανά για να ξεκινάμε από την ίδια αφετηρία με τους άλλους», τονίζει ο κ. Πιμπλής. Μια τέτοια προσπάθεια σαφώς θέλει χρόνο, σύστημα και πολλές συναντήσεις όπως έγιναν φέτος και από τις οποίες επιβεβαιώθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, η έλευση της Ενωσης Γάλλων Εκδοτών στην έκθεση της Θεσσαλονίκης έπειτα από πολλά χρόνια με δικό τους περίπτερο και εκδότες και με την πρόθεση να εντάξουν την έκθεση στο πρόγραμμά τους για τις επόμενες διοργανώσεις, καθώς και ένα ανεπίσημο αίτημα της Τουρκίας να είναι η Ελλάδα τιμώμενη χώρα στην Εκθεση Βιβλίου της Κωνσταντινούπολης το 2018.