JOHN FANTE
Ρώτα τη σκόνη
μτφρ.: Γιάννης Λειβαδάς
εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 360
Εραστής των αμερικανικών δρόμων πριν από τον Τζακ Κέρουακ, επιρρεπής στις καταχρήσεις και τη χειμαρρώδη γραφή πριν από τον Τσαρλς Μπουκόφσκι (ο οποίος τον αποκαλούσε «ο θεός μου»), ο Τζον Φάντε δεν δίστασε να έρθει αντιμέτωπος με όλα τα λογοτεχνικά στερεότυπα της εποχής του και «ανταμείφθηκε» με μια ταπεινή θέση σεναριογράφου στο Χόλιγουντ, τέσσερις δεκαετίες κακοπληρωμένης δουλειάς και την έκδηλη απογοήτευση όσων κάποτε τον είχαν ξεχωρίσει ως ανερχόμενο συγγραφικό ταλέντο. Ωσπου, στο τέλος της ζωής του, τα εξαντλημένα βιβλία του άρχισαν να εκδίδονται ξανά αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές και έκτοτε εξακολουθούν να διαβάζονται με ενθουσιασμό σε όλο τον κόσμο, ενώ το όνομά του έχει περάσει στη λίστα με τους σημαντικότερους Αμερικανούς πεζογράφους της γενιάς του.
Μολονότι παραμένει το πιο δημοφιλές έργο του (και το μοναδικό που έχει ξεφυλλίσει ποτέ μια μεγάλη μερίδα του διεθνούς κοινού), το «Ρώτα τη σκόνη» είναι στην πραγματικότητα το τρίτο μέρος μιας τετραλογίας με πρωταγωνιστή τον Ιταλοαμερικανό Αρτούρο Μπαντίνι, που εν πολλοίς αποτελεί το alter ego του δημιουργού του. Γραμμένο το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’30, ήταν το τρίτο μυθιστόρημα που έγραψε ο Φάντε, αλλά το δεύτερο που δημοσιεύθηκε (είχε προηγηθεί το «Wait until spring, Bandini» έναν χρόνο νωρίτερα, το 1938), αφού κανένας εκδότης δεν είχε τολμήσει να αγγίξει το συγγραφικό του ντεμπούτο. Τελικά το πρώτο, ξεχασμένο βιβλίο, με τίτλο «The Road to Los Angeles», ανακαλύφθηκε τυχαία από την οικογένεια του συγγραφέα και εκδόθηκε το 1985, μόλις δύο χρόνια μετά το κύκνειο άσμα του «Dreams from Bunker Hill», το οποίο είχε υπαγορεύσει λέξη προς λέξη στη γυναίκα του όταν είχε πια χάσει το φως και τα πόδια του εξαιτίας του διαβήτη.
Τη δεκαετία του ’80 έγιναν και οι πρώτες απόπειρες κυκλοφορίας βιβλίων του Φάντε στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Απόπειρα» και «Ροές», από τότε όμως οι τίτλοι παρέμειναν εξαντλημένοι. Χάρη σε μια νέα πρωτοβουλία των εκδόσεων Μεταίχμιο, οι Ελληνες αναγνώστες έχουν επιτέλους την ευκαιρία να εξοικειωθούν με το ιδιαίτερο ύφος του πρωτοπόρου πεζογράφου αρχίζοντας από το «Ρώτα τη σκόνη», που μόλις έκανε την εμφάνισή του στα ράφια των βιβλιοπωλείων. Με οδηγό τον νεαρό Μπαντίνι, θα εξερευνήσουν τους δρόμους του Λος Αντζελες στον απόηχο της Μεγάλης Υφεσης, θα γνωρίσουν την απόλυτη φτώχεια και τον αμύθητο πλούτο, θα βιώσουν τη χαρά του έρωτα και τον πόνο της εγκατάλειψης, θα συγκινηθούν, θα γελάσουν και θα γίνουν μάρτυρες του αγώνα ενός ανυπότακτου πνεύματος να κερδίσει τη θέση που του αξίζει σε έναν εχθρικό κόσμο. Το βιβλίο περιλαμβάνει τον πρόλογο του Τσαρλς Μπουκόφσκι, ο οποίος συνέβαλε ενεργά στην προώθηση του έργου του Φάντε και ποτέ δεν έκρυψε ότι εμπνεύστηκε τον χαρακτήρα του Τσινάσκι από τον Αρτούρο Μπαντίνι.