ΕΛΕΝΑ ΦΑΒΙΛΙ
ΚΑΙ ΦΡΑΝΤΣΕΣΚΑ ΚΑΒΑΛΟ
Ιστορίες της καληνύχτας
για επαναστάτριες.
Η ζωή 100 σπουδαίων γυναικών
εκδ. Ψυχογιός
μτφρ.: Ερρικα Πάλλη, σελ. 211
Toν Απρίλιο του 2016, η δημοσιογράφος και επιχειρηματίας Ελένα Φαβίλι και η συγγραφέας και σκηνοθέτις Φραντσέσκα Καβάλο ζήτησαν τη βοήθεια του διαδικτυακού κοινού για να καταφέρουν να υλοποιήσουν το σχέδιό τους: Να εκδώσουν ένα παιδικό βιβλίο με θέμα τις ζωές και τα επιτεύγματα γυναικών που κατάφεραν να ξεχωρίσουν στον τομέα τους παρά τις αντίξοες συνθήκες, από την Κλεοπάτρα έως τη Μαρί Κιουρί κι από την Εβίτα Περόν έως τη Ζάχα Χαντίντ. Μολονότι ήλπιζαν πως η καμπάνια τους στην πλατφόρμα Kickstarter θα είχε ανταπόκριση, ήταν αδύνατον να φανταστούν πως θα συγκέντρωναν 40.000 δολάρια σε διάστημα μόλις 30 ωρών.
Μόλις τρεις εβδομάδες από την έναρξη της εκστρατείας, το «Ιστορίες της Καληνύχτας για Επαναστάτριες» είχε ήδη λάβει περισσότερες δωρεές από κάθε άλλο παιδικό βιβλίο στην ιστορία του crowdfunding, ρεκόρ το οποίο θα κατέρριπτε ύστερα από μερικούς μήνες… ο δεύτερος τόμος του βιβλίου με άλλες 100 ιστορίες από όλο τον κόσμο.
Μηνύματα γονέων
Σήμερα, η συλλογή ιστοριών, που διαβάζονται σαν παραμύθια αλλά βασίζονται αποκλειστικά σε πραγματικά γεγονότα, έχει μεταφραστεί σε 30 γλώσσες και οι συγγραφείς του εξακολουθούν να βομβαρδίζονται από ενθαρρυντικά μηνύματα αναγνωστών. Τα περισσότερα προέρχονται από γονείς που απεχθάνονται να καληνυχτίζουν τις κόρες τους με ιστορίες για παθητικές βασιλοπούλες, κακές μάγισσες και πρίγκιπες – σωτήρες ή που επιθυμούν να διδάξουν στους γιους πως εκτός από σούπερ ήρωες υπάρχουν και ηρωίδες. Ο πρώτος τόμος του βιβλίου, εικονογραφημένος από 60 αναγνωρισμένες εικαστικούς, κυκλοφορεί στα ελληνικά αυτή την εβδομάδα από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε μετάφραση της Ερρικας Πάλλη.
Πρότυπα των Φαβίλι και Καβάλο δεν είναι μόνο οι γυναίκες που καταξιώθηκαν στα πεδία των τεχνών, των επιστημών και της πολιτικής, αλλά σε όλους τους ανδροκρατούμενους κλάδους, από το μοτοκρός (η κωφή οδηγός Ασλι Φιόλεκ κέρδισε τέσσερις εθνικούς αγώνες μέσα σε μόλις πέντε χρόνια) και την άρση βαρών (η Αμνα αλ Χαντάντ ήταν από τις πρώτες μουσουλμάνες, που συμμετείχαν σε αγώνες της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αρσης Βαρών) έως την… πειρατεία (η Γκρέις Ο’ Μάλεϊ είχε τον δικό της στόλο και αρκετά νησιά και κάστρα στα δυτικά παράλια της Ιρλανδίας).
Οι ηρωίδες των βιβλίων τους είναι κατάσκοποι, εξερευνήτριες, βασίλισσες, αστροναύτες, πυγμάχοι, πολεμίστριες και ράπερ. Ταξιδεύουν στα πέρατα του κόσμου, αφιερώνουν τις ζωές τους στην απελευθέρωση της πατρίδας τους, περιθάλπουν πεινασμένα παιδιά, ξενυχτούν σε επιστημονικά εργαστήρια ή υφίστανται βασανιστήρια επειδή αρνούνται να αποκηρύξουν τον σκοπό τους.
Επιπλέον, οι συγγραφείς δεν δίστασαν να επιλέξουν ηρωίδες από τον χώρο της σόουμπιζ, όπως το σούπερ μόντελ Αλεκ Γουέκ, που γεννήθηκε σε ένα απομακρυσμένο χωριό του Νότιου Σουδάν, διέφυγε στο Λονδίνο στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και τελικά άλλαξε ριζικά τα πρότυπα ομορφιάς της βιομηχανίας μόδας. Εξίσου αναγνωρίσιμες είναι η Γιόκο Ονο και η Μάργκαρετ Θάτσερ, που μπορεί να έχει ισάριθμους υποστηρικτές και αντιπάλους, αλλά δεν παύει να είναι η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στην ιστορία της Μεγάλης Βρετανίας.
«Μια μέρα η Σαρλότ αποφάσισε να στείλει τα ποιήματά της σε έναν διάσημο Αγγλο ποιητή για να της πει τη γνώμη του. Η απάντησή του ήταν: “Δεν μου αρέσουν καθόλου τα ποιήματά σου. Η λογοτεχνία είναι αντρική υπόθεση!”. Η Σάρλοτ συνέχισε να γράφει». Ετσι ξεκινά η ιστορία των τριών αδελφών Μπροντέ, που δεν έχαναν το κουράγιο τους ακόμα κι όταν κανένας δεν πίστευε ότι ήταν όντως οι συγγραφείς των ιδιαίτερα δημοφιλών μυθιστορημάτων τους. Ευτυχώς, οι περιπέτειές τους είχαν αίσιο τέλος, σε αντίθεση με τη δημοσιογράφο Αννα Πολιτκόφσκαγια ή την αεροπόρο Αμέλια Ερχαρτ, που επιχείρησε να κάνει τον γύρο του κόσμου με το μικρό κίτρινο αεροπλάνο της, αλλά εξαφανίστηκε κάπου στον Ειρηνικό Ωκεανό.
«Πρόκληση για άλλες»
«Πριν φύγει, έγραψε: “Γνωρίζω καλά τους κινδύνους. Θέλω να το κάνω γιατί θέλω να το κάνω. Οι γυναίκες πρέπει να προσπαθούν να κάνουν τα ίδια πράγματα που έχουν προσπαθήσει και οι άντρες. Αν αποτύχουν, η αποτυχία τους πρέπει να αποτελέσει πρόκληση για άλλες”».
Αν η περίπτωση της Ερχαρτ και των αδελφών Μπροντέ έχει λάβει αρκετή δημοσιότητα στο πέρασμα του χρόνου, δεν συμβαίνει το ίδιο με τη σχεδόν τυφλή χορεύτρια Αλίσια Αλόνσο, που χάρη σε ένα γύρισμα της μοίρας μάγεψε το νεοϋορκέζικο κοινό ως Ζιζέλ και αργότερα ίδρυσε την πρώτη ομάδα μπαλέτου της Κούβας, ούτε με την Κινέζα μαέστρο Σιαν Ζανγκ, η οποία διηύθυνε για πρώτη φορά την ορχήστρα της Οπερας του Πεκίνου σε ηλικία 20 ετών, ή τη μαθηματικό Αντα Λάβλεϊς, δημιουργό του «πρώτου προγράμματος για υπολογιστή στην ιστορία».
Κοινό χαρακτηριστικό και των εκατό γυναικών είναι η προσήλωσή τους στον στόχο τους, όταν όλοι γύρω τους τις αντιμετώπιζαν ως αιθεροβάμονες, ακόμα κι όταν κάποιοι προσπαθούσαν να τις βάλουν στη θέση τους με τη βία. Στο τέλος του βιβλίου, οι μικρές αναγνώστριες θα βρουν μία κενή σελίδα για να γράψουν την ιστορία του ινδάλματός τους ή, γιατί όχι, να οραματιστούν τη δική τους πορεία προς τη δόξα.
Το βιβλίο κυκλοφορεί στις 7 Δεκεμβρίου.