Πολλές φορές εμείς οι δημοσιογράφοι ξεχνάμε πως κάποτε το λειτούργημά μας ήταν συνυφασμένο με την ευρυμάθεια, τη μελέτη, την αναζήτηση της γνώσης. Ξεχνάμε, δηλαδή, πως εργαζόμαστε στον ίσκιο μεγάλων πνευματικών προσωπικοτήτων που υπηρέτησαν την ελληνική δημοσιογραφία, όπως ο Κωστής Παλαμάς και ο Αιμίλιος Χουρμούζιος. Ευτυχώς κάποιοι ακόμα διατηρούν αυτήν την πετριά της συνεχούς μάθησης, όπως ο Παντελής Μπουκάλας, ποιητής, αρθρογράφος, συγγραφέας, μεταφραστής, ο «δικός» μας Παντελής της «Καθημερινής», που παρουσίασε τη Δευτέρα στη Στοά του Βιβλίου το τελευταίο του συγγραφικό πόνημα.
Τίτλος του «Το αίμα της αγάπης. Ο πόθος και ο φόνος στη δημοτική ποίηση. Πιάνω γραφή να γράψω. Δοκίμια για το δημοτικό τραγούδι». Στην εκδήλωση έδωσαν το «παρών» ο εκδότης Σταύρος Πετσόπουλος, ο Δημήτρης Κυρτάτας, καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθώς και ο συγγραφέας Γιώργος Κοροπούλης. Και βέβαια ένα τέτοιο ζήτημα δεν θα μπορούσε ποτέ να συζητηθεί χωρίς την ουσιαστική συμβολή της μουσικής με τον Μάνο Αχαλινοτόπουλο στο κλαρίνο και τον Κλέαρχο Κορκόβελο στο σαντούρι, να παίζουν σκοπούς παραδοσιακούς.
Πρόκειται για το δεύτερο βιβλίο του Παντελή Μπουκάλα από τις εκδόσεις Αγρα, καθώς προηγήθηκε το βιβλίο «Οταν το ρήμα γίνεται όνομα. Η “Αγαπώ” και το σφρίγος της ποιητικής γλώσσας των δημοτικών», το οποίο εξεδόθη τον Δεκέμβριο του 2016 και αποτυπώνει την τεράστια αφοσίωσή του στην έρευνα ενός γοητευτικού και υποφωτισμένου –στην πραγματικότητα– θέματος. Μέσα στα 25 συναπτά χρόνια που ασχολείται με αυτό, αντιλήφθηκε ότι το δημοτικό τραγούδι πρέπει να «ξεμαγαριστεί» από την ταύτιση με τη δικτατορία, όπως άλλωστε και η αρχαιοελληνική γραμματεία που φέρει και αυτή διάφορα «βάρη» από το πρόσφατο και πιο μακρινό παρελθόν, στη συνείδηση του σύγχρονου, μετανεωτερικού Ελληνα.
Τι είναι αυτό που κάνει το δημοτικό τραγούδι τόσο ελκυστικό στον Παντελή Μπουκάλα; «Είπα να γράψω γιατί μου αρέσει τόσο και κατάφερα να βρω απαντήσεις που να χωρούν σε δέκα τόμους. Ηδη έχω βγάλει δύο και οι υπόλοιποι είναι δουλεμένοι σε μεγάλο βαθμό», λέει ο ίδιος γελώντας. Η δουλειά αυτή του Μπουκάλα θα γίνει και η διδακτορική διατριβή του, στο τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά ένα από τα χαρακτηριστικά του δημοτικού τραγουδιού που δείχνει και πόσο προοδευτικό ήταν: την καταγραφή του έρωτα ανάμεσα σε αλλόθρησκους και αλλόφυλους.
Αλλο ένα συμπέρασμα είναι ότι το δημοτικό τραγούδι ανάμεσα στους συνοίκειους με εμάς λαούς (Βούλγαρους, Σέρβους, Τούρκους, Αλβανούς κ.λπ.) λειτουργεί σαν το υγρό μέσα στα «συγκοινωνούντα δοχεία», που περνά από τον ένα πολιτισμό στον άλλο και από τη μια γλώσσα στην άλλη, με εμπλουτισμούς και αντιδάνεια, όπως περιγράφει ο καίριος και τρυφερός Παντελής Μπουκάλας.