Υπάρχουν στιγμές στην καθημερινότητα μιας εφημερίδας που ο χρόνος μοιάζει να σταματάει. Μια μικρή βόλτα στους διαδρόμους της για να καθαρίσει το μυαλό σου, μερικές φορές δεν ξέρεις τι θα σου βγάλει.
Αυτό ίσχυε πολύ όσο είχαμε κοντά μας τον Μιχάλη Κατσίγερα. Μπορεί να περνούσες έξω απ’ το γραφείο του και ένας απλός χαιρετισμός μαζί του να κατέληγε σε παθιασμένη συζήτηση πάνω σε θέματα άσχετα με την τρέχουσα επικαιρότητα.
«Τι φτιάχνεις αυτή την εποχή;» με ρωτούσε, εννοώντας οτιδήποτε δεν είχε να κάνει με την εφημερίδα. Τότε ήταν που σταματούσε ο χρόνος και, αν ήσουν υποψιασμένος, ήξερες ότι μιλώντας με τον Κατσίγερα θα ψάρευες μια απίστευτη λεπτομέρεια κρυμμένη σε κάποιο γνωστό ιστορικό γεγονός. Πόσο μάλλον όταν ο Κατσίγερας μπορούσε να είναι απρόβλεπτος: αυτός, ένας παλαιός, καλός πιστός της συντηρητικής παράταξης, να λέει με το θεατρικό πάθος που τον διέκρινε: «Εγώ είμαι Ζαχαριαδικός, κύριοι!»; Και όμως· του προκαλούσαν δέος οι πιο αντιφατικές, ακραίες ιστορικές προσωπικότητες ανεξαρτήτως ιδεολογίας, ενώ δεν το είχε σε τίποτα να θίξει κακώς κείμενα της Δεξιάς (ή, από την άλλη, να υπενθυμίζει δηκτικά σε αριστερούς συνομιλητές του πόσο θαύμαζε ο Καζαντζάκης τον δικτάτορα Φράνκο!).
Την εποχή που έψαχνα υλικό για τον πόλεμο της Κορέας, ο Μιχάλης μνημόνευσε τον στρατάρχη Παπάγο, αναφερόμενος σε μια δραματική εκτέλεση που διέταξε ο ίδιος ο Παπάγος, αρχές του 1949. Δεν ήταν η εκτέλεση ενός κομμουνιστή αντάρτη αλλά ενός κληρωτού του Εθνικού Στρατού. «Ψάξ’ το», μου είχε πει ο Κατσίγερας και τα μάτια του άστραψαν.
Το έψαξα. Εφτασα μέχρι τον αδελφό του εκτελεσμένου· τον βρήκα στο τηλέφωνο. Εξυσα όμως τραύματα και ο άνθρωπος αρνήθηκε ευγενικά να πει περισσότερα.
Η ιστορία ήταν αυτή: Ο κληρωτός που τουφεκίστηκε είχε υπηρετήσει τη θητεία του προπολεμικά, κλήθηκε μετά να υπηρετήσει στο μέτωπο του 1940-41 και κλήθηκε εκ νέου να υπηρετήσει στον Εμφύλιο. Αποκαμωμένος πια, πλήρωσε τότε έναν φυματικό να εμφανιστεί αντ’ αυτού σε επιτροπή απαλλαγής. Το κόλπο δεν έπιασε. Και επειδή πολλοί με «βύσματα» είχαν γλιτώσει τον Γράμμο, ενώ την ίδια στιγμή υπήρχαν πεσόντες γιοι αξιωματικών, με το που ανέλαβε ο Παπάγος διέταξε στρατοδικείο. Οταν ο εν λόγω στρατεύσιμος καταδικάστηκε σε θάνατο, ο Παπάγος δέχθηκε πιέσεις ακόμη και από το Παλάτι, απείλησε με παραίτηση και η εκτέλεση πραγματοποιήθηκε. Ειρωνεία: Την εποχή που ο ένας αδελφός στήνεται στον τοίχο, ο μικρότερος (αυτός με τον οποίο μίλησα στο τηλέφωνο) υπηρετούσε στο μέτωπο του Εμφυλίου…
Είπα στον Μιχάλη όλα όσα έμαθα αλλά ότι, δυστυχώς, το θέμα δεν προχώρησε. Δεν τον ένοιαξε. Θυμάμαι ακόμη πόσο συνεπαρμένος ήταν, τη συναισθηματική φόρτισή του μπροστά στην τραγική πτυχή της Ιστορίας. Τη συναισθανόταν απόλυτα και τη ζούσε μαζί.
Δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι δεν θα ξαναπούμε τέτοιες ιστορίες με τον Μιχάλη Κατσίγερα. Οταν έκανε τον χρόνο να σταματάει στους διαδρόμους του τετάρτου ορόφου της Εθνάρχου Μακαρίου.