Ενας Βρετανός μυείται στην «ελληνική τρέλα»

Ενας Βρετανός μυείται στην «ελληνική τρέλα»

2' 43" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

RICHARD CLOGG

Greek to Me

A Memoir of Academic Life

εκδ. L. B. Tauris, 2018, σελ. 374

Μάιος, 1958. Μετά ένα κουραστικό, τριήμερο ταξίδι με το τρένο, ο δεκαοκτάχρονος Βρετανός Ρίτσαρντ Κλογκ φτάνει στα σύνορα της πρώην Γιουγκοσλαβίας με την Ελλάδα. Στο τελωνείο της Ειδομένης, ένας βλοσυρός αξιωματικός με «θεριακλίδικο μουστάκι» σφραγίζει το διαβατήριό του, βρίζοντας μέσα από τα δόντια του. Ο νεαρός Κλογκ δεν κατάλαβε τίποτα, υποψιάστηκε όμως ότι ήταν κάποιο σχόλιο για την Κύπρο και την ΕΟΚΑ. Ηταν μια μάλλον κακή αρχή σε μια χώρα, η ιστορία και ο πολιτισμός της οποίας θα καθόριζαν την κατοπινή πορεία του Ρίτσαρντ Κλογκ ως ερευνητή και καθηγητή.

Το παραπάνω επεισόδιο μεταφέρει γλαφυρά ο χαρισματικός αφηγητής Ρίτσαρντ Κλογκ στο τελευταίο του βιβλίο «Greek to Me» (μόλις κυκλοφόρησε στη Βρετανία), ένα προσωπικό χρονικό της πορείας ενός από τους σημαντικότερους ξένους ιστορικούς με ειδίκευση στην ελληνική Ιστορία. Ο δε τίτλος είναι αρκούντως υπαινικτικός: η ισόβια τριβή του καθηγητή Κλογκ με την Ελλάδα σημαίνει σχεδόν αυτομάτως ότι ήρθε σε επαφή με την «ελληνική τρέλα» ουκ ολίγες φορές. Μάλιστα, το «Greek to Me» είναι αυτό που στην Ελλάδα λέμε «Μου ακούγονται σαν κινεζικά όλ’ αυτά», ακατανόητα δηλαδή, όπου στη θέση των κινεζικών βάλτε τα ελληνικά.

Θυμίζω ότι ο Ρίτσαρντ Κλογκ είναι ο συγγραφέας της «Σύντομης Ιστορίας της Ελλάδας» (εκδ. Καρδαμίτσα), η οποία μεταφράστηκε σε δεκατρείς γλώσσες (μεταξύ αυτών, σε όλες τις γλώσσες των Βαλκανίων) και άλλων, κλασικών σήμερα βιβλίων πάνω στην Ιστορία και στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, έχοντας τιμηθεί από την Προεδρία της Δημοκρατίας το 2002.

Εμβληματική περίοδος

Το μακρινό 1958, πάντως, η σχέση του με την Ελλάδα ήταν μηδαμινή και ο αρχικός σκοπός του ταξιδιού ήταν να φτάσει στην Κωνσταντινούπολη και τα στενά του Βοσπόρου, επηρεασμένος μάλλον από το επικό, μυθιστορηματικό ταξίδι που έκανε ο Πάτρικ Λι Φέρμορ τη δεκαετία του ’30, όταν ξεκίνησε από το Λονδίνο και έφτασε ώς την Κωνσταντινούπολη και, βέβαια, την Ελλάδα, με την οποία συνδέθηκε στενά σε όλη του τη ζωή.

Η μύηση του Ρίτσαρντ Κλογκ στην Ελλάδα συμβαίνει σε μια εμβληματική για τη χώρα περίοδο: η δεκαετία του ’60 θα αναδείξει διεθνώς την Ελλάδα ως προορισμό πολιτισμικό και, βέβαια, τουριστικό. Η Ελλάδα του Χατζιδάκι, του Θεοδωράκη, του Ζορμπά και της Μελίνας θα είναι πολύ «in», ένας άγνωστος τόπος με βαθύ, ένδοξο παρελθόν και ερεθιστικό παρόν, που προσφερόταν προς εξερεύνηση. Η δε έλευση της δικτατορίας το 1967, γεγονός που θα βρει τον Κλογκ στην Ελλάδα, θα καταστήσει τη χώρα «είδηση» αλλά και «ευγενή σκοπό». Τα γεγονότα γύρω από το πραξικόπημα, όπως τα έζησε ο Κλογκ, ρίχνουν φως σε λιγότερο γνωστές πτυχές της σκοτεινής ιστορίας και βρίσκονται σαφώς στο επίκεντρο της αφήγησης.

Συνολικά, ο ανά χείρας τόμος δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί τη χορταστική ιστορία μιας συναρπαστικής όσο και δραματικής εποχής, όπως την έζησε, με την απόσταση ενός Βρετανού, ένας εξέχων ακαδημαϊκός.

Τα ανεκδοτολογικά στοιχεία, τα πρόσωπα και οι μικροϊστορίες που αναδεικνύονται καθιστούν το βιβλίο πραγματικό θησαυρό – αν προσθέσουμε δε και τις εκπληκτικές ιστορίες που προέρχονται μέσα από τον ακαδημαϊκό χώρο και δη τις ελληνικές σπουδές στο Λονδίνο, τις σχέσεις με τους χρηματοδότες και το παλαιό σκάνδαλο του μεγάλου ιστορικού Αρνολντ Τόινμπι (ο οποίος απομακρύνθηκε από την περίφημη έδρα Κοραή λόγω της φιλοτουρκικής στάσης του κατά τον πόλεμο Ελλάδας – Τουρκίας το 1919-1922). Επιβάλλεται το σπάνιο αυτό ανάγνωσμα να βρει Ελληνα εκδότη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή