­­­Σκαρίμπας ο «αφορμάρης»

­­­Σκαρίμπας ο «αφορμάρης»

3' 18" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

A​​ν αιτία ­αυτού του κειμένου είναι η Χαλκίδα με τα σεληνιασμένα νερά της και η οφειλή μου στον Λιμενικό ναύαρχο του Γριπονησιού, η κύρια αφορμή γεννήθηκε από τη σκηνική διασκευή του μυθιστορήματος «Το Σόλο του Φίγκαρω». Την χρωστάμε στον σκηνοθέτη Λάμπρο Ντούτσικο και στον ηθοποιό Θόδωρο Πεντίδη. Οσο ο Θ. Πεντίδης – Αντώνης Σουρούπης – Γιάννης Σκαρίμπας βρισκόταν στο σανίδι του θεάτρου της πόλης «δεν έπνεε όξω –και μέσα– ανάσα». Και –περίεργο– η άκομψη τσόντα του φρενοκομείου στις μεταπολεμικές εκδόσεις του μυθιστορήματος δεν με ενόχλησε, την έσωσε η σκηνή.

Θεατρική, λοιπόν, η αφορμή να μιλήσω για τα τέσσερα σκαριμπικά και σκαριμπολογικά βιβλία του 2017, και τον βλέπω στο «κατάμερό» του, στις παρυφές του Καράμπαμπα, να νεύει εμπαικτικά προς την πεπρωμένη πόλη που δεν τον πολυστιμάριζε μια φορά κι έναν καιρό. Και να που τώρα πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και διδάκτορες και άλλες εγγράμματες κεφαλές τον έχουν στα πούπουλα: τέσσερα βιβλία, μάτια μ’, πέρσι, χώρια τι γράφεται στα περιοδικά και τις εφημερίδες.

Δίκαιη εγκαύχηση και καταγράφω, όχι ανεπιφθόνως, τα βιβλία: 1) Κατερίνα Κωστίου, «Ασύμβατη συνοδοιπορία – όψεις της έκκεντρης γραφής και ιδεολογίας του Γιάννη Σκαρίμπα», Νεφέλη 2017, σελ. 206. 2) Γιάννης Σκαρίμπας, «Το Βατερλώ δυο γελοίων – δράμα σε τρεις πράξεις (1939)», Φιλολογική επιμέλεια – Eπίμετρο Λάμπρος Βαρελάς, Νεφέλη 2017, σελ. 284. 3) Σούλα Παπαγεωργοπούλου-Ιωαννίδη, «Ο Γιάννης Σκαρίμπας αλληλογραφεί… “Στις πλάνες μου κανένας δε με φτάνει!”», εφημ. «Τα Νέα», σελ. 272. 4) Γιάννης Σκαρίμπας, «Ο ήχος του κώδωνος – δράμα σε τρεις πράξεις», Εισαγωγικό σημείωμα – Επιλεγόμενα Συμεών Γ. Σταμπουλού, Gutenberg / Θέατρο 2017, σελ. 331. (Ισως αναρωτηθεί κανείς πώς γίνεται να καταπιάνεται ένας φανατικός παπαδιαμαντιστής με τον αιρετικό και ανοικονόμητο της Χαλκίδας. Γίνεται, πρώτα πρώτα γιατί ο Σκαρίμπας θαύμαζε απερίστροφα και απεριόριστα τον Αλέξανδρο, και ύστερα γιατί ζω δίπλα στα νερά που στοίχειωναν κι εκείνον, τον Αντώνη Σουρούπη.)

Η Κατερίνα Κωστίου, στην οποία χρωστάμε την φιλολογικά φροντισμένη έκδοση των Απάντων Σκαρίμπα (10 τόμοι πεζογραφημάτων – Απαντες στίχοι), είναι μαζί με τον Συμεών Σταμπουλού οι συστηματικότεροι μελετητές του σκαριμπικού έργου. Παντελώς άμοιρος της Θεωρίας Λογοτεχνίας, δεν τολμώ να εγγίσω όσα τμήματα είναι terra incognita για μένα, ομολογώ όμως ότι γοητεύθηκα ακούγοντας την Κ. Κ. να διαβάζει με έξοχη κυπριακή προφορά το διήγημα «Τυφλοβδομάδα στη Χαλκίδα». Αυτό είναι το κέντρο του μελετήματος «Η Κυπριακή διάλεκτος ως στοιχείο ταυτότητας και φορέας ιδεολογίας». Επισημαίνω για τους φίλους και του άλλου σαλού, του Ν. Γ. Πεντζίκη, το κείμενο «Ο Μαριάμπας, ο Δημακούδης και η “Εξουθένωση του σχήματος”». Αγαπώ πολύ τον Γ. Θεοτοκά, έχω τις επιφυλάξεις μου για τα θεατρικά του Σκαρίμπα και δηλώνω την απόλυτη αδυναμία μου να πάω προς τον ένα ή τον άλλο, μετά την ανάγνωση του άλλου και εκτενούς μελετήματος για την ασύμβατη σχέση του Σκαρίμπα με τον Θεοτοκά. Οπως και αν έχουν τα πράγματα, η Κωστίου είναι απαραίτητος μπούσουλας για την ανάγνωση του Σκαρίμπα και της χρωστάμε χάρη.

Ο Λάμπρος Βαρελάς επιμελήθηκε την έκδοση ενός θεατρικού έργου καταδικασμένου από τον συγγραφέα του («Το Βατερλώ δυο γελοίων»), άσχετου με το ομότιτλο μυθιστόρημα και σχετικού με τον «Μαριάμπα». Εντυπωσιακή είναι η ευχέρεια με την οποία κινείται ο επιμελητής στην ακατάγραφη σκαριμπική βιβλιογραφία και η φιλολογική πληρότητα της έκδοσης. Σε χέρια δραστικού σκηνοθέτη το έργο ίσως διαψεύσει τον συγγραφέα του κερδίζοντας την μάχη επί σκηνής.

Ο Συμεών Σταμπουλού, επίμονος εραστής του Σκαρίμπα, το άλλο αντιστύλι της σκαριμπολογίας, επανεξέδωσε τον «Ηχο του κώδωνος», έργο με περιπετειώδη –από τα χρόνια της Κατοχής– ιστορία και προφανώς το καλύτερο της σκαριμπικής θεατρογραφίας. Η φιλολογική επιμέλεια είναι εφάμιλλη εκείνης με την οποία εξέδωσε πρόσφατα ο Σ. Σ. την σοφόκλεια «Αντιγόνη».

Για την Αλληλογραφία του Σκαρίμπα, που επιμελήθηκε η διδάκτωρ κ. Σούλα Παπαγεωργοπούλου, έγινε από τον υπογράφοντα μια παρουσίαση στο περιοδικό «Οροπέδιο». Επαναλαμβάνω εδώ ότι, όσο κι αν διαφωνεί κανείς με τον επιστολογράφο Σκαρίμπα, η συναγωγή των επιστολών του μας βοηθεί να κατανοήσουμε καλύτερα τη νοοτροπία και τις ταλαντεύσεις του.

Αν θυμώνω με τον εαυτό μου είναι γιατί, μολονότι παιδιόθεν φίλος του μπερντέ, δεν παρακολούθησα καμιά παράσταση του καραγκιοζοπαίχτη Σκαρίμπα.

* Ο κ. Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος είναι φιλόλογος – κριτικός της λογοτεχνίας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή