Η λογική δεν έχει απαντήσεις για όλα

Η λογική δεν έχει απαντήσεις για όλα

4' 10" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο Τζον Κόνολι είναι ένας από τους πιο συμπαθητικούς τύπους που έχω γνωρίσει. Είναι επίσης ένας από τους πλέον επιτυχημένους συγγραφείς μυθιστορημάτων τα οποία ξεχωρίζουν καθώς συνδυάζουν την αστυνομική πλοκή με το υπερφυσικό. Με άλλα λόγια, αναμειγνύει δύο τελείως διαφορετικά λογοτεχνικά είδη. Στις 4 Ιουλίου μίλησε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, στο πλαίσιο του Αθήνα Παγκόσμια Πρωτεύουσα του Βιβλίου, και αμέσως μετά υπέγραψε βιβλία, μοιράζοντας και cd που είχε φτιάξει ο ίδιος με τραγούδια και μουσικές, όπως είπε, τα οποία ταίριαζαν στην ατμόσφαιρα της μεγάλης σειράς βιβλίων με κεντρικό ήρωα τον πρώην αστυνομικό και ιδιωτικό ντετέκτιβ Τσάρλι «Μπερντ» Πάρκερ. (Ολα τα βιβλία του γεννημένου στο Δουβλίνο το 1968 Τζον Κόνολι κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Bell.)

Είχα λάβει τα δικά μου cd νωρίτερα το ίδιο πρωί, όταν τον συνάντησα στο ξενοδοχείο του, στην Αθήνα. Προσηνής, ευχάριστος, με χιούμορ, ενθουσιώδης και αυθόρμητος, ο Κόνολι ήταν πραγματικό «πολυβόλο»: ένας Ιρλανδός με ταχυλαλία, γεμάτος ιστορίες να διηγηθεί ανά πάσα στιγμή. Ετσι ήταν το πρωί, έτσι ήταν και το απόγευμα. Η κεντρική αίθουσα της Στέγης τραντάχτηκε κάμποσες φορές από τα γέλια.

Κι ωστόσο, ο κεντρικός ήρωας των πιο φημισμένων του βιβλίων, ο Τσάρλι Πάρκερ, είναι ένας βαθύτατα τραυματισμένος άνθρωπος, σωματικά αλλά κυρίως ψυχικά. Η πρώτη μου ερώτηση προς τον Κόνολι δεν ήταν άλλη παρά ο συσχετισμός του ήρωά του με τον επίσης βασανισμένο, μεγάλο μουσικό της τζαζ, ο οποίος φέρει το ίδιο όνομα. «Καμία σχέση», κάνει ο Κόνολι γελώντας. «Του έδωσα αυτό το όνομα διότι έχει ένα στοιχείο πτήσης (Μπερντ-πουλί), παραπέμπει σε κάτι πνευματικό, ακόμα και στο Αγιο Πνεύμα (σ.σ.: ο Κόνολι προέρχεται από οικογένεια καθολικών), τη στιγμή που ο ίδιος είναι ένας φοβερά γειωμένος χαρακτήρας, αρπαγμένος από ένα ισοπεδωτικό στοιχείο θνητότητας που κυριαρχεί σε όλα τα βιβλία».

«Ο Πάρκερ είδε δολοφονημένη τη γυναίκα του και την κόρη του. Δεν συνέρχεσαι ποτέ στ’ αλήθεια από κάτι τέτοιο. Είναι στοιχειωμένος από αυτή την εικόνα. “Στοιχειωμένος” είναι μια λέξη-κλειδί στην αστυνομική λογοτεχνία. Λέμε: αυτός είναι στοιχειωμένος από το παρελθόν του. Τι γίνεται όμως αν μιλάμε για κάποιον που είναι κυριολεκτικά στοιχειωμένος από κάποια υπερφυσική οντότητα; Από εκεί ξεκινάει η μείξη αστυνομικού και υπερφυσικού στα βιβλία μου».

Πολλοί αντιδρούν σε αυτή τη μείξη, ιδίως οι οπαδοί της αστυνομικής λογοτεχνίας. Βρίσκουν πως η αγαπημένη τους λογοτεχνία είναι νοθευμένη. Δεν φαίνεται όμως αυτό να απασχολεί τον Κόνολι, όταν του το επισημαίνω. «Τα είδη είναι περίεργο πράγμα», λέει γελώντας. «Για παράδειγμα, η “Σιωπή των αμνών”: είναι αστυνομικό μόνον ή είναι και ιστορία τρόμου και φρίκης; Νομίζω πως είναι περισσότερο το δεύτερο παρά το πρώτο. Αλλά αυτός ο διαχωρισμός των ειδών είναι ένα σχετικά νέο φαινόμενο. Το πρώτο “κανονικό” αστυνομικό μυθιστόρημα που γράφηκε στα αγγλικά είναι το “The Moonstone” που ο Ουίλκι Κόλινς δημοσίευσε στα 1868. Κι όμως, είναι ένα βιβλίο σχετικά με μια κατάρα, με ένα υπερφυσικό στοιχείο. Η κατάρα είναι πραγματική στο βιβλίο. Σκεφτείτε τον Εντγκαρ Αλαν Πόε, πώς συνδύασε αστυνομικές πλοκές με ιστορίες τρόμου. Ο Κόναν Ντόιλ, που δημιούργησε τον τετράγωνο Σέρλοκ Χολμς, πίστευε σε νεράιδες και άλλες διαστάσεις, στη μετά θάνατο ζωή κι έπαιρνε μέρος σε πνευματιστικές συγκεντρώσεις. Από τη δεκαετία του ’30 τα είδη διαχωρίστηκαν, αλλά τον σεβασμό κέρδισε μόνον η αστυνομική λογοτεχνία, όχι η λογοτεχνία του φαντασιακού.

»Η αστυνομική λογοτεχνία είναι προϊόν της εποχής μετά τον Διαφωτισμό: αν ακολουθήσεις μια σειρά από λογικά βήματα, θα βρεις την εξήγηση. Σήμερα όμως πια ξέρουμε ότι το σύμπαν είναι πολύ πιο παράδοξο, ενώ οι ίδιοι οι άνθρωποι ξέρουμε πόσο παράλογοι μπορούν να γίνουν, αυτοκαταστροφικοί. Η λογική δεν έχει απαντήσεις για όλα τα πράγματα».

Διαφυγή… μέσω ΗΠΑ

Ο Κόνολι εμφανίστηκε το 1999 με το μυθιστόρημα «Κάθε νεκρό πράγμα», το πρώτο με ήρωα τον Τσάρλι Πάρκερ, ο οποίος δεν είναι Ιρλανδός αλλά Αμερικανός που δρα στο Μέιν της Δυτικής Ακτής των ΗΠΑ. «Οταν άρχισα να γράφω, η έννοια του Ιρλανδού συγγραφέα ήταν συνυφασμένη με την έννοια της “ιρλανδικότητας”: ταυτότητα, εθνικός χαρακτήρας, παράδοση, συλλογική φυσιογνωμία κ.λπ. Εχει να κάνει με το ότι η Ιρλανδία είναι μια πολύ νεαρή χώρα με θέματα αυτοπροσδιορισμού. Ομως τη δεκαετία του ’80 ήταν φοβερά μίζερο να μεγαλώνεις στην Ιρλανδία. Φτώχεια, ανέχεια, ανεργία. Αισθανόμουν εγκλωβισμένος. Αυτό ένιωθα ότι έβγαινε και στην ιρλανδική λογοτεχνία εκείνης της εποχής. Για μένα, η διαφυγή ήρθε μέσω της ανακάλυψης της αμερικανικής λογοτεχνίας».

Η καταγωγή

Εργάστηκε για χρόνια στο Μέιν και σήμερα μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα σε αυτό και το Δουβλίνο. «Εζησα στην Αμερική», λέει, «αλλά όπου και να πας, φέρνεις μαζί σου αυτό που πραγματικά είσαι, την καταγωγή σου, και αυτό συνέβη και με εμένα. Ειδικά με τα βιβλία του Πάρκερ, εισήγαγα στην αστυνομική λογοτεχνία το στοιχείο της μυθολογίας, που είναι ένα κατ’ εξοχήν ιρλανδικό χαρακτηριστικό. Οι Αμερικανοί, ειδικά στην αστυνομική τους λογοτεχνία, δεν έχουν καμία μυθολογία. Αντίθετα, η ιρλανδική λογοτεχνία, στο μεδούλι της, είναι η λογοτεχνία του υπερφυσικού, του φαντασιακού. Μπραμ Στόουκερ, Λόρδος Ντάνσανι, Σεριντάν Λε Φανού και άλλοι. Επιπλέον, θα πρέπει να λογαριάσουμε ότι προέρχομαι από οικογένεια Ιρλανδών καθολικών. Η θρησκεία εδώ ας ληφθεί υπόψη ως πολιτισμικό αποτύπωμα, όχι ως ζήτημα πίστης αποκλειστικά».

Τα βιβλία του Τζον Κόνολι έχουν μεταφραστεί σε 26 γλώσσες. Στη χώρα μας κυκλοφορούν περί τους δώδεκα τίτλους, όλα από τις εκδόσεις Bell.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή