Πολλά έχουν αλλάξει από τότε που, στο κλίμα αισιοδοξίας των χρόνων μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Σένγκεν και την υιοθέτηση της σημαίας της Ε.Ε., έντεκα κράτη αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα δίκτυο ανταλλαγής φοιτητών. Η οικονομική κρίση, το μεταναστευτικό ζήτημα, η ανεργία των νέων και η άνοδος του λαϊκισμού έχουν πια αλλάξει ριζικά το τοπίο και η πίστη στα ευρωπαϊκά ιδανικά έχει δεχθεί σοβαρά πλήγματα.
Κάτι όμως εξακολουθεί να συνδέει τους νέους της Γηραιάς Ηπείρου: η δυνατότητα να φοιτήσουν για ένα διάστημα σε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα άλλης χώρας εντός, ή και εκτός, της Ε.Ε., όπως έχουν ήδη κάνει πάνω από τρία εκατ. νέοι, εμπλουτίζοντας τις γνώσεις τους όχι μόνο σχετικά με το αντικείμενο των σπουδών τους αλλά και για μια διαφορετική κουλτούρα. Aπό το 2014, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα Erasmus έχουν επίσης εθελοντές, μαθητές σχολείων, σπουδαστές τεχνικών σχολών και εκπαιδευτικοί.
Πέντε νέοι που συμμετείχαν πρόσφατα στο πρόγραμμα μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους και τις σκέψεις τους για το μέλλον της Ευρώπης με τους σκηνοθέτες Αγγελική Αριστομενοπούλου και Ανδρέα Αποστολίδη, στο πλαίσιο του ντοκιμαντέρ «Citizen Europe». Η ταινία θα προβληθεί στην Αθήνα και σε άλλες 49 ευρωπαϊκές πόλεις την ερχόμενη Τρίτη, με την ελπίδα ότι θα αποτελέσει αφορμή για προβληματισμό λίγες ημέρες πριν από τις Ευρωεκλογές. Ενας νεαρός Γάλλος εκπαιδεύεται σε ένα εργοστάσιο συγκόλλησης στη Λιθουανία, μια Γερμανίδα εθελόντρια εργάζεται σε ένα στρατόπεδο μεταναστών κοντά στις Σέρρες και απορεί με την άγνοια των κατοίκων της πόλης για την κατάσταση που επικρατεί εκεί, μια Βουλγάρα φοιτήτρια Ιατρικής επιστρέφει από το Μπορντό με το όνειρο να καταφέρει να παραμείνει στη χώρα της, ένας Αιθίοπας ανακαλύπτει τη μουσική της Ιρλανδίας. «Ολοι οι φοιτητές θα έπρεπε να συμμετέχουν στο Erasmus», υπογράμμισε μιλώντας στην «Κ» η Segzin Syuli, τελειόφοιτη φοιτήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βάρνας, στη Βουλγαρία.
«Ολοι οι φοιτητές θα έπρεπε να συμμετέχουν στο Erasmus», υπογράμμισε η Segzin Syuli, τελειόφοιτη φοιτήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βάρνας, στη Βουλγαρία. Ο Ελληνας αρχιτέκτονας Μίνως Διγενής (δεξιά) εξακολουθεί να ζει στη Βαρκελώνη, 26 χρόνια μετά τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα.
Παράλληλα, παλιοί «ερασμίτες» αφηγούνται πώς η απόφασή τους να πάρουν μια γεύση από τη ζωή στο εξωτερικό έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μετέπειτα πορεία τους – κάποιοι δεν επέστρεψαν ποτέ στις χώρες τους, όπως ο Γάλλος Pascal Bonnichon, που γνώρισε τη σύντροφο της ζωής του ως φοιτητής στην Ιρλανδία το 1987 ή ο Ελληνας αρχιτέκτονας Μίνως Διγενής, ο οποίος εξακολουθεί να ζει στη Βαρκελώνη 26 χρόνια μετά τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα. «Πάντα ήθελα να ζήσω στο εξωτερικό, αλλά ερχόμενος στη Βαρκελώνη ανακάλυψα μια πόλη που είχε μεσογειακό κλίμα αλλά ήταν πολύ πιο οργανωμένη. Βρέθηκα σε μια κοινότητα με ανθρώπους από όλο τον κόσμο και ήταν μια καταλυτική εμπειρία για μένα», αναφέρει.
Το πρόβλημα με τα «παιδιά» του Erasmus, υποστηρίζουν ακαδημαϊκοί και θεωρητικοί από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες στο φιλμ, είναι πως θεωρούν δεδομένη την ελεύθερη μετακίνηση μεταξύ των κρατών-μελών, αλλά και πως είναι πάντα πρόθυμα να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους αναζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας ή απλώς τη διαφυγή από τις πιέσεις του οικογενειακού περιβάλλοντος. Στο μεταξύ, μια λιγότερο προνομιούχος μερίδα συνομηλίκων τους πασχίζει να κερδίσει τα προς το ζην σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον και συχνά καταλήγει να επιρρίπτει την ευθύνη στους μετανάστες. «Εχω φίλους που θέλουν να ζήσουν στο εξωτερικό, αλλά και πολλούς που θέλουν να μείνουν. Θέλουμε να μείνουμε, γιατί αν φύγουμε όλοι, ποιος θα ζήσει εδώ; Ποιος θα δουλέψει;», διερωτάται η Segzin, η οποία ονειρεύεται να συνεχίσει την εκπαίδευσή της ως καρδιοχειρούργος στη Βουλγαρία, αλλά δεν ξέρει αν θα καταφέρει να βρει μια ελεύθερη θέση στα νοσοκομεία της χώρας της. Το κοινωνικό τραύμα το προκαλούν «αυτοί που φεύγουν, όχι αυτοί που έρχονται», υποστηρίζει στην ταινία ο πολιτικός επιστήμονας Ιβάν Κράστεφ.
Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί την Τρίτη στις 7.30 μ.μ. στο Iνστιτούτο Γκαίτε. Θα ακολουθήσει ντιμπέιτ φοιτητών με θέμα «Πρέπει 6 μήνες Erasmus να είναι υποχρεωτικοί για όλους τους Ευρωπαίους;».