Τenet ★★★½
ΘΡΙΛΕΡ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ (2020)
Σκηνοθεσία: Κρίστοφερ Νόλαν
Ερμηνείες: Τζον Ντ. Ουάσιγκτον, Ρόμπερτ Πάτινσον, Ελίζαμπεθ Ντεμπίκι
Η ταινία για την οποία ανυπομονούσε ολόκληρη η κινηματογραφική υφήλιος, ώστε μεταξύ άλλων να αναζωογονηθεί κάπως και το ημιθανές box office, φτάνει και στη χώρα μας. Μετά την αριστουργηματική από κινηματογραφικής άποψης «Δουνκέρκη», ο Κρίστοφερ Νόλαν επανέρχεται στα πιο συνηθισμένα του μονοπάτια της επιστημονικής φαντασίας, βομβαρδίζοντας τον θεατή με αινίγματα και τολμηρές υποθέσεις από αυτά που προκαλούν σχεδόν… πονοκέφαλο. Για να το κάνει ωστόσο, παίρνει τον χρόνο του· το πρώτο κομμάτι του φιλμ διαβάζεται (περίπου) ως απλό κατασκοπικό θρίλερ. Ο επονομαζόμενος «Πρωταγωνιστής», άνδρας με προηγμένη στρατιωτική εκπαίδευση, αναλαμβάνει μια μυστηριώδη αποστολή, οπλισμένος μονάχα με τη λέξη «tenet», η οποία ερμηνεύεται ως «αρχή». Σύντομα αντιλαμβάνεται πως το ταξίδι του θα τον οδηγήσει να αναμετρηθεί με τον ίδιο τον χωροχρόνο.
Στηριζόμενος πάνω σε ιδέες που έχουμε ξαναδεί στα δικά του «Inception» και «Interstellar», ο Νόλαν συγκροτεί μια πλοκή, η οποία γίνεται πλήρως αντιληπτή μόνο προς το τέλος του φιλμ, όπου τα πάντα μπαίνουν όντως στη θέση τους, σαν ένας πελώριος πύργος τζένγκα. Στο μεταξύ έχει περάσει από μπροστά μας ένα γεμάτο δράση υπερθέαμα, το οποίο χρησιμοποιεί τους νόμους –και περισσότερο τα παραθυράκια– της φυσικής προκειμένου να στηθεί. Ο χρόνος και η διαδικασία αναστροφής του εξηγούνται, μέχρι το σημείο τουλάχιστον που αυτό έχει σημασία: όταν ο Πρωταγωνιστής φαίνεται σε κάποιο σημείο μπερδεμένος, μια γυναίκα του λέει απλά «μην προσπαθείς να καταλάβεις», ενώ εμείς αισθανόμαστε τον ίδιο τον Νόλαν να μας κλείνει περιπαικτικά το μάτι.
Παρ’ όλα αυτά, όσα μας προβληματίζουν (σχεδόν μόνο) περιγραφικά στην πρώτη μία ώρα και βάλε, μας αφήνουν πραγματικά με το στόμα ανοιχτό στο δεύτερο κομμάτι, όπου πλέον τα βλέπουμε να ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια μας. Ανθρωποι, αυτοκίνητα, φυσικά φαινόμενα, ολόκληρα τοπία αλλάζουν χρονική ρότα πηγαίνοντας αντίστροφα, ενώ ταυτόχρονα οι ήρωες συνεχίζουν κανονικά, πασχίζοντας να ανοίξουν δρόμο, νομίζεις, μέσα στην ίδια τη σκόνη του πανδαμάτορα. Παρελθόν, παρόν και μέλλον συμπλέκονται επικίνδυνα ή και συναντιούνται με ακρίβεια δευτερολέπτου. Παράλληλα όλο αυτό μοιάζει και με παραβολή πάνω στην τέχνη του σινεμά, της κάμερας συγκεκριμένα, η οποία μέσα στο –έστω ψηφιακό– φιλμ εγκλωβίζει τον χρόνο, δίνοντάς μας με έναν τρόπο τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε ένα λεπτό ή και ολόκληρους αιώνες πίσω.
Μνεία αξίζει τέλος και στους ρόλους, εκεί όπου ο Νόλαν αυτή τη φορά δεν χρησιμοποιεί κάποιον σταρ επιπέδου Λεονάρντο ντι Κάπριο ή Μάθιου Μακόναχι, αλλά εμπιστεύεται μια γενιά νέων ηθοποιών, όπως ο Τζον Ντ. Ουάσιγκτον του «Blackkklansman», ο ολοένα ωριμότερος Ρόμπερτ Πάτινσον και η εντυπωσιακή Ελίζαμπεθ Ντεμπίκι.