Την ερχόμενη Παρασκευή, 24 Ιανουαρίου, σε μια μεγάλη οθόνη στην πλατεία Συντάγματος θα προβάλλεται το ντοκιμαντέρ του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη», που γύρισε το 1983 (σε επαναλαμβανόμενες προβολές, 8, 9, 10 και 11 το βράδυ). Την ίδια ημερομηνία, δύο χρόνια πριν, ο σκηνοθέτης τραυματίστηκε θανάσιμα στα γυρίσματα της ταινίας «Η άλλη θάλασσα», που έμεινε ανολοκλήρωτη.
Η πόλη μαζί με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, που παρουσιάζει ολόκληρο το έργο του (23 – 29 Ιανουαρίου), συμβάλλουν στην αναθέρμανση του βλέμματος και της μνήμης.
Δεκαπέντε ταινίες μεγάλου μήκους και τρεις ακόμη (τρίλεπτες και πεντάλεπτες) σε πρώτη προβολή στην Ελλάδα· νέοι σκηνοθέτες, μουσικοί, φοιτητές και σπουδαστές που θα μιλήσουν γι’ αυτές· το αφοπλιστικό βίντεο (δευτερολέπτων), που συνέθεσε η κόρη του Ελένη Αγγελοπούλου με πλάνα ταινιών του και ροκ μουσική υπόκρουση από τους Last Drive. «Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος με τα μάτια των νέων». Αυτό, ακριβώς, το πέρασμα εποχής, η σκυταλοδρομία γενιών, πυκνώνει και στον τίτλο του αφιερώματος της Ταινιοθήκης. Η «Κ» ζήτησε από πέντε νέους σκηνοθέτες –άλλοι τον συνάντησαν, άλλοι δεν πρόλαβαν– που θα προλογίσουν ταινίες του, να μεταφέρουν, με τον τρόπο του ο καθένας, το αποτύπωμα του δημιουργού εντός τους.
Γιώργος Ζώης («Οι κυνηγοί»,1977): «Οι “Κυνηγοί” είναι μια ταινία του Αγγελόπουλου που ξεχωρίζει από όλες τις υπόλοιπες. Γιατί; Αγγίζει κάτι πιο βαθύ, κάτι που δεν συνδέεται με κάποια προσωπική ή συλλογική κοσμοθεωρία. Αγγίζει το ενστικτώδες, τον πρώτο φόβο. Τον φόβο που δεν αντέχεις να δεις μπροστά σου με σάρκα και οστά. Τον φόβο που απειλεί την κανονικότητά σου, που ξυπνάει τα καλά κρυμμένα. Αυτά που νομίζεις ότι διέγραψες αλλά δεν ξεπέρασες ποτέ. Οι “Κυνηγοί” σού θυμίζουν ότι κάτω από το χιόνι που πατάς βρίσκεται ένα πτώμα από το παρελθόν που δεν σκότωσες ποτέ».
Κατερίνα Πατρώνη («Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη»,1983): «Αθήνα. Μια πόλη-σκηνικό, με τσαρουχικές μορφές να γλιστρούν στους δρόμους της και τα λόγια των ποιητών να αντηχούν στις επιφάνειές της. Μια πόλη-σκηνικό που συνεχώς μεταμορφώνεται, χτίζεται και κατεδαφίζεται, για να ξαναοικοδομηθεί πάνω στο ίδιο φευγαλέο ερώτημα της ζωής, της μνήμης και του χρόνου. Κύκλοι καταστροφής με τα απομεινάρια του παρελθόντος να στοιβάζουν κρυμμένες ψηφίδες αλήθειας και τις γενεές να αλλάζουν αφήνοντας τα μικρά τους σημάδια στους λεκέδες των τοίχων που μια μπουλντόζα φανέρωσε. Οι προσωπικές στιγμές συναντούν την Ιστορία, και ο πρωταγωνιστής χρόνος κυλάει αλλά δεν περνάει. Η μνήμη ανασύρει μόνο στιγμές, τα δύο-τρία πράγματα που ξέρω γι’ αυτήν, και το ερώτημα παραμένει: Τι ξέρεις για την Αθήνα;»
Ελίνα Ψύκου («Το μετέωρο βήμα του πελαργού», 1991): «Για εμένα ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος είναι μια χαλασμένη VHS με τον “Θίασο” γραμμένο από την ΕΡΤ. Μια εργασία –πάλι για τον “Θίασο”– δαχτυλογραφημένη σε γραφομηχανή. Μια τεράστια ουρά ανθρώπων που περιμένουν να μπούνε στον Απόλλωνα –ή μήπως στο Αττικόν;– να δουν σε avant première “Το βλέμμα του Οδυσσέα”. Η εικόνα ενός ηλικιωμένου άντρα να πετάει ένα μπισκότο στη χιονισμένη φύση και να εξισώνει τη μοναξιά του με τη μοναξιά της. Η αφορμή για την πρώτη μου επίσκεψη στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Μια συζήτηση με θέμα: «Πόσο κρατάει το αύριο;». Ενας άνθρωπος που δεν γνώρισα. Και τέλος, τραγούδια… πολλά τραγούδια…».
Κωστής Ζουλιάτης («Το βλέμμα του Οδυσσέα», 1995): «Πρωτοείδα το “Βλέμμα” στην ηλικία των 16, και στην ουσία ήταν η πρώτη αγγελοπουλική εμπειρία μου. Τη θυμάμαι ως καθαρά σωματική εμπειρία και ταυτόχρονα βαθιά πνευματική, κάτι σαν επιφώτιση. Θυμάμαι ότι πρώτη φορά κατάλαβα στα σοβαρά τι είναι ο πόλεμος, ένας πόλεμος που συμβαίνει τώρα δίπλα σου – τότε στη Γιουγκοσλαβία. Τόσες εικόνες στις ειδήσεις, τόσα ντοκιμαντέρ, και όμως: είχα μόνο την πληροφορία, όχι την αίσθηση. Με τις εικόνες και την αφήγησή του, ίσως να μην έμαθα ακριβώς την ιστορία του βαλκάνιου τοπίου που με περιβάλλει, αλλά την κατανόησα. Το έργο του Αγγελόπουλου, αλλά και συγκεκριμένα το “Βλέμμα”, πίσω και πέρα από τις ιστορικές πληροφορίες, είναι μια γενναιόδωρη χειρονομία για να τις νιώσουμε και να βρούμε τι ενώνει τις εικόνες του παρελθόντος με αυτές του μέλλοντος.
Γιάννης Σακαρίδης («Η σκόνη του χρόνου», 2008): «Μεγαλώνοντας στη Σκύδρα, σε μια μικρή πόλη στη Βόρεια Ελλάδα, άκουγα για τα ρεπεράζ και τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου που γύριζε στις γύρω περιοχές και από τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά ανθρώπων που έρχονταν σε επαφή μαζί του, καταλάβαινα ότι πρόκειται για ένα θρύλο. Αργότερα, τη δεκαετία του ’90, όταν σπούδαζα κινηματογράφο στο Λονδίνο, είχα την τύχη να παρακολουθήσω όλο το αφιέρωμα με τις ταινίες του Αγγελόπουλου που έγινε στα Riverside Studios. Εκτίμησα τη διορατικότητά του, τη μεγάλη του μαστοριά, αλλά και το μεγάλο πάθος του για τον κινηματογράφο. Οι αίθουσες ήταν γεμάτες με νέους ανθρώπους. Ενα βράδυ, μετά τις προβολές αρχίσαμε μεγάλη συζήτηση. Θυμάμαι ακόμη πόσο βαθιά προσηλωμένος και συγκεντρωμένος ήταν σε καθετί που μου έλεγε για τα χρόνια που ήταν στο Παρίσι τη δεκαετία του ’60, όταν χανόταν κι αυτός στη Cinémathèque française, και “έβλεπε τρεις ταινίες του Μιζοκούζι στη σειρά, χωρίς υπότιτλους…”».
«Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος με τα μάτια των νέων»
στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος 23 έως 29 Ιανουαρίου 2014
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΒΟΛΩΝ
Πέμπτη 23.01 18:30 Sous-ciel (2011, 6’)
Τοπίο στην ομίχλη (1988, 125') – Προλογίζουν οι Αλέξης Καλοφωλιάς & Γιώργος Καρανικόλας, από το μουσικό συγκρότημα Last Drive
21:00 Ο καθένας και το σινεμά του: τρία λεπτά (2007, 3’)
Το μετέωρο βήμα του πελαργού (1991, 138') – Προλογίζει η σκηνοθέτιδα Ελίνα Ψύκου
Παρασκευή 24.01
17:15 Lumiere et compagnie: Οδυσσέας (1995, 52’’)
Ο Μεγαλέξαντρος (1980, 210') – Προλογίζει η Τίνα Σκόδρα, υποψήφια Διδάκτωρ, τμήμα ΕΜΜΕ, ΕΚΠΑ
21:15 Ο καθένας και το σινεμά του: τρία λεπτά (2007, 3’)
Οι κυνηγοί (1977, 165') – Προλογίζει ο σκηνοθέτης Γιώργος Ζώης
Σάββατο 25.01
18:15 Lumiere et compagnie: Οδυσσέας (1995, 52’’)
Το βλέμμα του Οδυσσέα (1995, 179') – Προλογίζει ο μουσικός-σκηνοθέτης Κωστής Ζουλιάτης
21:45 Η Εκπομπή (1968, 23') – Προλογίζει ο Γιώργος Μπογδάνος, σπουδαστής στη Σχολή Σταυράκου
Αναπαράσταση (19670, 110') – Προλογίζει η Εύα Στεφανή, σκηνοθέτιδα- επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, ΕΚΠΑ
Κυριακή 26.01
17:15 Ο θίασος (1974-’75, 230') – Προλογίζει η Zhang Jie, απόφοιτος του μεταπτυχιακού προγράμματος Πολιτισμικές Σπουδές, Τμήμα ΕΜΜΕ, ΕΚΠΑ
21.30 Αθήνα, επιστροφή στην Ακρόπολη (1983, 43') – Προλογίζει η σκηνοθέτιδα Κατερίνα Πατρώνη
Μέρες του ’36 (1972, 100') –Προλογίζει η Πολύμνια Παπαδοπούλου-Σαρδέλη, σπουδάστρια Σκηνοθεσίας, Νew Υork College, και ο Δημήτρης Αμπατζής, σπουδαστής Σκηνοθεσίας, AKMH
Δευτέρα 27.01
19:00 Ο καθένας και το σινεμά του: τρία λεπτά (2007, 3’)
Ο Μελισσοκόμος (1986, 120') – Προλογίζει η Ελευθερία Δημητρομανωλάκη, Διδάκτωρ Παντείου Παν/μίου- Θεωρητικός Κιν/φου και Λογοτεχνίας
21:30 Sous-ciel (2011, 6’)
Ταξίδι στα Κύθηρα (1984, 137') – Προλογίζει ο Θωμάς Τσαλαπάτης, ποιητής- αρθρογράφος
Τρίτη 28.01
18:00 Lumiere et compagnie: Οδυσσέας (1995, 52’’)
Το λιβάδι που δακρύζει (2004, 180') – Προλογίζει ο Αχιλλέας Ντελλής, Διδάκτωρ, Τμήμα Πολιτιστικής Τεχνολογία, Παν/μιο του Αιγαίου
21:30 Lumiere et compagnie: Οδυσσέας (1995, 52’’)
Η σκόνη του χρόνου (2008, 125') – Προλογίζει ο σκηνοθέτης Γιάννης Σακαρίδης
Τετάρτη 29.01
18:00 Sous-ciel (2011, 6’)Μια αιωνιότητα και μια μέρα (1998, 130') – Προλογίζει η Ιουλία Μέρμηγκα, Διδάκτωρ, Τμήμα ΕΜΜΕ, ΕΚΠΑ
20:30 Ανοιχτή συζήτηση με το κοινό. Συντονίζει ο σκηνοθέτης Θάνος Αναστόπουλος.