Ο φίλος ακουγόταν πραγματικά απογοητευμένος: «Την περασμένη εβδομάδα πήγα στο Εμπασσυ να δω τον “Αύγουστο” και για πρώτη φορά σε κινηματογράφο του κέντρου δεν είχε διάλειμμα. Δεν ξέρω αν αυτό σημαίνει κάτι, αλλά όταν ξεκίνησε η ταινία, υπήρξε ανακοίνωση που μας ενημέρωνε ότι θα δούμε το έργο μέσω ψηφιακής προβολής. Μάλλον το γεγονός ότι δεν χρειαζόταν να αλλάξουν το φιλμ στη μηχανή προβολής τούς έκανε να παραβλέψουν το διάλειμμα. Κρίμα…». Ο Νίκος Ρουμπής, καθηγητής νέων ελληνικών, είχε πρόσφατα παρόμοια εμπειρία: «Παραμονή Χριστουγέννων, στο Ιντεάλ της οδού Πανεπιστημίου, στην τελευταία προβολή διάλειμμα δεν έγινε, γεγονός που ξένισε τον κόσμο, ο οποίος κοιτούσε νευρικά τα ρολόγια του αναμένοντας το διάλειμμα, που τελικά δεν έγινε ποτέ». Ο ίδιος υπέθεσε ότι, καθώς παρακολουθούσε την τελευταία προβολή της ημέρας, οι ιθύνοντες του κινηματογράφου «βιάζονταν να κλείσουν».
Λογικό συμπέρασμα, που ωστόσο αποδείχθηκε λανθασμένο. Στην πραγματικότητα, ή αν προτιμάτε στη νέα πραγματικότητα της κινηματογραφικής Αθήνας, τα διαλείμματα στις κλασικές, μεμονωμένες αίθουσες του κέντρου δεν είναι πια αυτονότητα. Αυτός ο πολύ ελληνικός θεσμός θα κινδυνεύσει τα επόμενα χρόνια με σταδιακή εξαφάνιση, καθώς η νέα τεχνολογία ενθαρρύνει τις προβολές χωρίς διάλειμμα, όπως συμβαίνει άλλωστε από την πρώτη ημέρα λειτουργίας των μούλτιπλεξ στην Ελλάδα (Village, Odeon, Ster). Ηδη από την περασμένη σεζόν κινηματογράφοι όπως η Οπερα στην οδό Ακαδημίας και το Εμπασσυ στην οδό Πατριάρχου Ιωακείμ στο Κολωνάκι (και οι δύο ανήκουν στην «οικογένεια» της Odeon) προχώρησαν στις παρθενικές προβολές χωρίς διάλειμμα, μιας και πολλές από τις κόπιες που χρησιμοποιούνται πια είναι ψηφιακής τεχνολογίας. Μιλώντας με άνθρωπο μεμονωμένης αίθουσας του κέντρου της Αθήνας, μου λέει ότι με τις ψηφιακές κόπιες υπάρχει αυξημένη τεχνική δυσκολία για να σταματήσει η ταινία στη μέση και να αρχίσει ξανά ακριβώς από το ίδιο σημείο. Ο κ. Γιώργος Μούρτης, διευθυντής λειτουργίας κινηματογράφων της Odeon, έχει διαφορετική άποψη. «Η αλήθεια είναι πως η νέα τεχνολογία επιτρέπει χωρίς κανένα πρόβλημα το διάλειμμα, αρκεί να το επιθυμεί ο αιθουσάρχης». Στο μίνιπλεξ της «Νανάς» στη λεωφόρο Βουλιαγμένης, για παράδειγμα, το διάλειμμα ζει και βασιλεύει. Και ο κ. Ματθαίος Πόταγας, ο επιχειρηματίας του «Πάλας» στο Παγκράτι, δηλώνει ότι δεν πρόκειται να αγοράσει ψηφιακό σύστημα προβολής καθώς δεν περισσεύουν χρήματα, ενώ, όπως μας λέει, ο κόσμος δείχνει να έχει ανάγκη το διάλειμμα.
Παράπονα
Ως προς την πολιτική της εταιρείας του, ο κ. Γιώργος Μούρτης επιβεβαιώνει τις διαρκώς αυξανόμενες προβολές «χωρίς διάλειμμα» στο Εμπασσυ και στην Οπερα. «Οπου συνεχίζουμε να κάνουμε διάλειμμα (διότι το επιβάλλουν τεχνικοί λόγοι), συνήθως δεχόμαστε παράπονα γιατί διακόπτουμε τη μαγεία και την απόλαυση της θέασης. Ιδίως από τότε που απαγορεύτηκε το κάπνισμα στα φουαγιέ μας τηρώντας τον νόμο, οι περισσότεροι θεατές δεν βρίσκουν τον λόγο να διακόπτεται η εμπειρία τους για να βγουν στον δρόμο κάποιοι λίγοι καπνιστές». Και μας μεταφέρει την εμπειρία από τους πολυκινηματογράφους της Odeon, όταν για ένα «πολύ μικρό διάστημα» υπήρξαν κατ’ εξαίρεση προβολές με διάλειμμα, οι οποίες σταμάτησαν, καθώς «τα παράπονα των θεατών ήταν τόσο πολλά που μας οδήγησαν στο να μην το προσπαθήσουμε ξανά».
Η αλήθεια είναι ότι το διάλειμμα στον κινηματογράφο απηχεί μια μακρά ελληνική παράδοση. Ισως γι’ αυτόν τον λόγο δείχνει τόσο μεγάλη αντοχή. Η χώρα μας είναι μία από τις τελευταίες στον δυτικό κόσμο όπου οι θεατές έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ανάμεσα σε προβολές με ή χωρίς διάλειμμα. Ο κανόνας είναι ότι στα μούλτιπλεξ δεν γίνεται διακοπή στη μέση της ταινίας, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει στις παραδοσιακές αίθουσες. Αλλά όπως είδαμε, κι εδώ οι συνήθειες αλλάζουν.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες ούτε λόγος για διάλειμμα. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, μόνο η Ιταλία μάς «μοιάζει». Στη Γαλλία, που θα περίμενε κανείς μια ανάλογη κουλτούρα, διάλειμμα δεν συναντάς πλέον ούτε στους κινηματογράφους τέχνης. Στην Αγγλία υπάρχει «διάλειμμα» αλλά ανάμεσα στις προβολές, όχι στη μέση της ταινίας. Στην Ισπανία, θυμάται ο Χουν Κάρλος Μαντέκα από τη Μαδρίτη, μπορούσες να βρεις κινηματογράφους «με διάλειμμα» μέχρι τη δεκαετία του ’90. «Εχω την ωραία παιδική ανάμνηση με τους γονείς μου στην αίθουσα, να διακόπτεται η προβολή και να βγαίνει στην οθόνη ένα διαφημιστικό σήμα που έγραφε: “Επισκεφθείτε το μπαρ!”». Στη Γερμανία, διαλείμματα γίνονται μόνο όταν η διάρκεια της ταινίας είναι μεγάλη και υπερβαίνει τις δυόμισι-τρεις ώρες.