Ενας νέος Πίντερ από τη Γαλλία

Ενας νέος Πίντερ από τη Γαλλία

Μελετώντας τον Φλοριάν Ζελέρ, τον συγγραφέα του «Πατέρα», που οδήγησε τον Αντονι Χόπκινς στο δεύτερο Οσκαρ

3' 22" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Ο πατέρας» του Φλοριάν Ζελέρ είναι το θεατρικό έργο που γνώρισε μεγάλη δημοσιότητα χάρη στην κινηματογραφική του διασκευή και την εντυπωσιακή ερμηνεία του Αντονι Χόπκινς στον ομώνυμο ρόλο. Είχαν όμως προηγηθεί και άλλα θεατρικά έργα του Ζελέρ, επικεντρωμένα στους δεσμούς αίματος, όπως το «Στην κορύφωση της καταιγίδας» που έχει ως επίκεντρο τη μητέρα, η οποία κατέχει το πεδίο της δράσης από την αρχή ώς το απροσδόκητο τέλος.

Ο Χόπκινς, τον οποίο βράβευσε το Χόλιγουντ με Οσκαρ καλύτερης ερμηνείας, υποδύεται έναν γέροντα στην αρχή της άνοιας, που δεν λέει να εγκαταλείψει τον έλεγχο της κόρης του. Η ερμηνεία της Ολίβια Κόλμαν, σαν υποταγμένη μεγαλοκοπέλα, είναι το άλλο δυνατό στοιχείο του έργου. Γνωστή στο κοινό ως μέσης ηλικίας Ελισάβετ της Αγγλίας στη σειρά «The Crown» και ως βασίλισσα Αννα στο «Favorite» του Λάνθιμου, η Κόλμαν ξαναβρίσκει διαρκώς το κλεμμένο (σύμφωνα με τον πατέρα της) ρολόι του. Η δράση κορυφώνεται όταν αυτή ανακοινώνει τον δεσμό της με έναν επιχειρηματία και ότι σκοπεύει να εγκατασταθεί μαζί του στο Παρίσι. Ο ηλικιωμένος άνδρας βλέπει τότε με φρίκη την προοπτική να μείνει αβοήθητος, ή ακόμα χειρότερα, να γίνει τρόφιμος γηροκομείου. Από το σημείο αυτό λειτουργεί το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, το οποίο παρά τον πειραγμένο του εγκέφαλο, τον καθοδηγεί σε πονηριές και χειρισμούς εκμετάλλευσης περίτεχνους για άτομο που βλέπει οράματα με ανύπαρκτα πρόσωπα.

Επαναλαμβάνει στην κόρη του ότι στη Γαλλία δεν μιλάνε αγγλικά και επίσης ότι δεν έχει ο ίδιος κανέναν ανάγκη για να τα βγάζει πέρα. Ομως στην επόμενη σκηνή η κόρη του τον παρακολουθεί να παλεύει με το πουλόβερ του και τον βοηθάει να το φορέσει. Οταν τη χαϊδεύει στο μάγουλο ο θεατής αναρωτιέται εάν είναι αποτέλεσμα πηγαίας τρυφερότητας ή πονηριάς. Επαναλαμβάνει διαρκώς τον σύνδεσμό του με το διαμέρισμα και την πρόθεσή του να μην το εγκαταλείψει ποτέ, όμως η διάψευση των μηχανορραφιών του πατέρα έρχεται στο τέλος.

«Η κορύφωση της καταιγίδας», το θεατρικό έργο του Ζελέρ με θέμα αυτή τη φορά τη μητρική φιγούρα, που ανέβηκε πρόσφατα στο Λονδίνο, αρχίζει με προτροπές μιας κόρης προς τον πατέρα της να εγκαταλείψει το μεγάλο και απομονωμένο σπίτι του για κάτι πιο πρακτικό. Η είσοδος της μητέρας στη σκηνή αλλάζει το κλίμα στο οποίο κυριαρχεί πια η ίδια.

Ενας νέος Πίντερ από τη Γαλλία-1
Ο Φλοριάν Ζελέρ ξεχωρίζει για τα ελλειπτικά εκφραστικά μέσα του.

Ο εκδοτικός οίκος του συγγραφέα πατέρα σκοπεύει να εκδώσει το ημερολόγιό του, το οποίο διαβάζει η μία από τις δύο κόρες του. Την τελευταία όμως λέξη σε όλα έχει η μητέρα Μαντλέν που έχει ζήσει μισό αιώνα με τον άνδρα της Αντρέ. Η γυναίκα του τον κοροϊδεύει για την έλλειψη πρακτικού πνεύματος και για την εξάρτησή του από εκείνη για όλες τις καθημερινές φροντίδες. Σαν τον πατέρα του προηγούμενου έργου, ο Αντρέ φαίνεται να βρίσκεται στην αρχή μιας εκφυλιστικής απώλειας της εγκεφαλικής του λειτουργίας. Επιμένει ωστόσο ότι είναι σε θέση να φροντίζει τον εαυτό του και απορρίπτει τις προτροπές για μετακίνηση – πιθανώς σε οίκο ευγηρίας.

Σε επόμενη πράξη η Μαντλέν ειδοποιεί τον Αντρέ ότι συνάντησε στην αγορά τυχαία μια παλιά του γνωριμία η οποία ζήτησε να τον ξαναδεί και για αυτό η ίδια την κάλεσε για τσάι. Η αντίδραση του Αντρέ είναι υπερβολικά αρνητική σα να θέλει κάτι να κρύψει. Πράγματι η συζήτηση με την επισκέπτρια οδηγεί σε αποκαλύψεις για το παρελθόν που θέτει τη σχέση Αντρέ και Μαντλέν σε δοκιμασία. Κάτι ανάλογο προκύπτει από την ανάγνωση του ημερολογίου του Αντρέ από την κόρη του. Τα θεμέλια της σχέσης Μαντλέν – Αντρέ έχουν τρωθεί, όμως η ψυχική του εξάρτηση από τη γυναίκα του τον αναγκάζει να ομολογήσει ότι δεν θα μπορούσε να ζήσει χωρίς αυτή ούτε στιγμή.

Και ενώ ο Αντρέ ρωτάει συνεχώς για το πού βρίσκεται η Μαντλέν, ο θεατής έχει πλέον αντιληφθεί ότι το γεγονός που έφερε τις δύο κόρες στο σπίτι είναι ο θάνατος της μητέρας τους. Το επαναλαμβανόμενο μοτίβο του έργου, είναι η μεταθανάτια ζωή στον κόσμο των ζωντανών αυτών που φεύγουν για πάντα.

Και τα δύο έργα είναι γραμμένα από δημιουργό νέο σε ηλικία, που διαθέτει όμως μία τραγική εκδοχή της κατάληξης του ανθρώπου, δοσμένη με ελλειπτικά εκφραστικά μέσα.
 
* Ο κ. Θάνος Μ. Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή