Ο Ακίρα Κουροσάβα (1910-1998) υπήρξε ο πρώτος Ιάπωνας σκηνοθέτης που κέρδισε διεθνή αναγνώριση. Αφού εγκατέλειψε το γυμνάσιο, παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής δυτικού στιλ. Ωστόσο, σύντομα εγκατέλειψε τη φιλοδοξία του να γίνει ζωγράφος και το 1936 εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη στο κινηματογραφικό στούντιο PCL. Μέχρι το 1943 εργάστηκε κυρίως ως βοηθός του Γιαμαμότο Κατζίρο, ενός από τους σημαντικότερους Ιάπωνες σκηνοθέτες ταινιών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Στη συνέχεια, προήχθη σε σκηνοθέτη και γύρισε την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, η οποία είχε σημαντική επιτυχία. Το 1944, ο Κουροσάβα γύρισε τη δεύτερη ταινία του, μια ιστορία για κοπέλες που δούλευαν σε οπλοστάσιο. Τον Αύγουστο του 1945, λίγες ημέρες πριν το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κι ενώ η Ιαπωνία ετοιμαζόταν να συνθηκολογήσει, γύριζε την ταινία «Αυτοί που πάτησαν την ουρά της τίγρης», μια παρωδία γνωστού δράματος του θεάτρου Καμπούκι. Ωστόσο, μετά την ιαπωνική συνθηκολόγηση (2 Σεπτεμβρίου), οι συμμαχικές δυνάμεις κατοχής απαγόρευσαν την κυκλοφορία της, όπως και των περισσότερων ταινιών οι οποίες ασχολούνταν με το φεουδαρχικό παρελθόν της Ιαπωνίας. Η συγκεκριμένη κωμωδία κυκλοφόρησε μόλις το 1952.
Πολλές από τις μεταπολεμικές ταινίες του ασκούσαν κριτική στον ιαπωνικό μιλιταρισμό. Η πιο επιτυχημένη, τόσο καλλιτεχνικά όσο και εμπορικά, ήταν ο «Μεθυσμένος Αγγελος» (1948), που αφηγούνταν την ιστορία ενός γκάνγκστερ και ενός μεθυσμένου γιατρού στη μεταπολεμική ερημιά στο κέντρου του Τόκιο.
Η ταινία που θα έφερνε στον Κουροσάβα τη διεθνή αναγνώριση ήταν το «Ρασομόν». Προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας το 1951, όπου και τιμήθηκε με το Grand Prix, ενώ κέρδισε και το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Η ταινία «Ο καταδικασμένος», από την άλλη, θεωρείται από πολλούς κριτικούς ως ένα από τα καλύτερα έργα στην ιστορία του κινηματογράφου. Θέμα της η κατάρρευση του οικογενειακού συστήματος και οι υποκριτικές πτυχές της ζωής των αξιωματούχων στη μεταπολεμική ιαπωνική κοινωνία. Η πιο επιτυχημένη εμπορικά ταινία του, όμως, ήταν οι «Επτά Σαμουράι» (1954).
Ο Κουροσάβα έγινε επίσης γνωστός για τις προσαρμογές του ευρωπαϊκών κλασικών λογοτεχνικών έργων σε ταινίες με ιαπωνικό περιβάλλον. Αξιοσημείωτα παράδειγμα είναι το «Χάκουτσι» (1951), που βασίστηκε στον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι, και «Ο θρόνος του αίματος» (1957), που βασίστηκε στον Μάκβεθ του Σαίξπηρ.
Το 1960 ο Κουροσάβα ίδρυσε εταιρία παραγωγής ταινιών, την Kurosawa Productions. Την περίοδο που ακολούθησε, γύρισε μια σειρά από ψυχαγωγικές ταινίες, στις οποίες πρωταγωνιστούσαν οι σαμουράι. Προσπάθησε να συνεργαστεί και με παραγωγούς του Χόλιγουντ, χωρίς όμως τελικά το εγχείρημα να έχει επιτυχία. Το 1970 γύρισε την πρώτη του έγχρωμη ταινία, στο επίκεντρο της οποίας βρίσκονταν οι φτωχοί άνθρωποι που ζούσαν σε παραγκουπόλεις. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970, ο Κουροσάβα γύρισε το «Ντερσού Ουζαλά» στη Σιβηρία, μετά από πρόσκληση της σοβιετικής κυβέρνησης, κερδίζοντας ευρεία αναγνώριση. Το 1980 και το 1985 επέστρεψε με δύο ταινίες σαμουράι («Καγκεμούσα» και «Ραν»), οι οποίες γνώρισαν μεγάλη επιτυχία. Ανάλογη επιτυχία όμως δεν έμελλε να έχουν οι τρεις τελευταίες ταινίες του, στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Ο Κουροσάβα κέρδισε πολυάριθμες διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός Χρυσού Λιονταριού για το σύνολο της καριέρας του στο Φεστιβάλ Βενετίας το 1982, ενός Οσκαρ συνολικής προσφοράς το 1989 και του βραβείου ζωής του Σωματείου Σκηνοθετών της Αμερικής το 1992.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
