Ηταν πριν από εξήντα χρόνια, στις 3 Νοεμβρίου του 1954, όταν ο Γκοτζίλα, το διασημότερο πλέον τέρας του σινεμά (κατά πόδας ακολουθεί ο Κινγκ Κονγκ), έκανε την πρώτη του μεγάλη εμφάνιση στις κινηματογραφικές αίθουσες. Αναδύθηκε από τη θάλασσα και επιτέθηκε στο Τόκιο ισοπεδώνοντας τα πάντα, φέρνοντας στον νου μνήμες από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την καταστροφική ήττα της Ιαπωνίας, μνήμες που ακόμη ήταν νωπές. Το τέρας ιντρίγκαρε τους θεατές και αναβίωσε σε περίπου τριάντα επιπλέον ταινίες, στην παραγωγή των οποίων ήταν η ιαπωνική Toho Co., Ltd. Ο Γκοτζίλα έγινε μια κλασική pulp εικόνα, η προσωποποίηση του κολοσσιαίου, καταστροφικού μένους. Τον βλέπουμε ακόμη μία φορά στις αίθουσες να σπέρνει τον όλεθρο στο πέρασμά του: ένας νέος, εντυπωσιακός, θεόρατος, πιο αληθοφανής από ποτέ και τελείως αμερικανικός Γκοτζίλα.
Το 1954, ο Γκοτζίλα εκλήφθηκε ως μεταφορά της αλόγιστης καταστροφής που φέρνει η χρήση των πυρηνικών όπλων. Τιθασεύεται άραγε η πυρηνική ενέργεια ή παραμένει μια ανεξέλεγκτη απειλή για την ανθρωπότητα και το περιβάλλον; Το τέρας δημιουργήθηκε από ένα πυρηνικό πείραμα που πήγε στραβά. Το όνομά του, στα γιαπωνέζικα Gojira, είναι ο συνδυασμός των ιαπωνικών λέξεων «Gorira», που σημαίνει γορίλας, και «Kujira», που σημαίνει φάλαινα.
Το τέρας ισοπεδώνει τα πάντα στο πέρασμά του. Αφήνει πίσω του καταστροφές, νεκρούς, πόνο. Χωρίς λογική, χωρίς διακρίσεις. Ο Γκοτζίλα είναι εικόνες πολέμου. Είναι η φύση που εκδικείται. Είναι το δημιούργημα των ανθρώπων, μια άλλη πυρηνική απειλή, και είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι που καλούνται να τον εξευμενίσουν. Το 1954, ο πρώτος «Γκοτζίλα», του σκηνοθέτη Ishiro Honda, ήταν ο φόβος, η υπενθύμιση, η έκκληση να μην επιστρέψουν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Στην ιαπωνική κουλτούρα, ο Γκοτζίλα ανήκει στην οικογένεια των Kaiju, των παράξενων πλασμάτων, στα οποία οι Ιάπωνες, της ανατολίτικης μυθολογίας, της μυστικιστικής παράδοσης και της ξέφρενης φαντασίας, μας έχουν συνηθίσει, είτε πρόκειται για γιαπωνέζικο φιλμ φαντασίας ή για manga και anime. Το προσωνύμιο που δόθηκε στον Γκοτζίλα είναι «ο βασιλιάς των τεράτων». Στις πρώτες του εμφανίσεις κάποιος ηθοποιός φορούσε ένα κοστούμι από λάτεξ βαδίζοντας σε ένα σκηνικό σε σμίκρυνση. Τα σκηνοθετικά κόλπα τον έκαναν τεράστιο. Αργότερα ήρθαν κι άλλες τεχνικές: animation, stop motion, για να βρεθούμε στη σημερινή εποχή των ψηφιακών εφέ. Ακόμη και η συμπεριφορά του Γκοτζίλα άλλαζε με κάθε ταινία. Ενώ ο συνηθισμένος του ρόλος ήταν να απειλεί την ανθρωπότητα, σε κάποιες ταινίες έπαιξε τον ρόλο του προστάτη μονομαχώντας με άλλα τέρατα (Kaiju).
Το 1998 ήταν η πρώτη φορά που το Hollywood προσπάθησε να φέρει τον Γκοτζίλα στα μέτρα του. Η πρώτη αμιγώς αμερικανική παραγωγή, σκηνοθέτης της οποίας ήταν ο Ρόλαντ Εμεριχ (των εσχατολογικών «The Day After Tomorrow», «Μέρα Ανεξαρτησίας», «2012» κ.ά.), αφήνει χλιαρό απόηχο. Ομως, ο νέος, τιτάνιος «Γκοτζίλα» είναι συμπαραγωγή των Legendary Pictures και Warner Bros με σκηνοθέτη τον Γκάρεθ Εντουαρντς («Monsters», «In the shadow of the Moon») που θέλει να αναζωογονήσει το αμφίβιο της Toho Co., Ltd.
Αυτή τη φορά ένα άριστα ψηφιακά ανεπτυγμένο τέρας, το ίδιο που είχε ξυπνήσει και πριν από εξήντα χρόνια, αναδύεται από τη θάλασσα και σπέρνει τον πανικό στη Νέα Υόρκη. Και είναι οι άριστα εκπαιδευμένες αμερικανικές δυνάμεις που καλούνται να σώσουν την ανθρωπότητα από αυτή την τιτάνια απειλή και να επαναφέρουν την ειρήνη στον κόσμο.