Το «Birdman» του Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου, που συγκεντρώνει 9 υποψηφιότητες για Οσκαρ, είναι συναρπαστικό φιλμ. Ευφάνταστο και πληθωρικό, γύρω από τη σχέση του ηθοποιού με το σινεμά και το θέατρο και κυρίως γύρω από την αγωνία του για την αποδοχή του. Ο Ρίγκαν Τόμσον, ο οποίος, ερμηνεύοντας τον άνθρωπο-πουλί σε μια ταινία κόμικς, οδήγησε κάποτε το Χόλιγουντ στο μέλλον, ξαναρχίζει από το μηδέν στο σανίδι του Μπρόντγουεϊ. Ξεπεσμένος πια, κυνηγά την επιτυχία αναζητώντας παράλληλα τον αληθινό του εαυτό. Το εγώ του, όμως, τον δυσκολεύει. Παραδόξως, παρά το ψυχολογικό βάρος που έχει μέσα του, ο Ρίγκαν θα αναληφθεί στον ουρανό σαν μπαλόνι.
Ο υπαρξισμός του Ινιαρίτου είναι ανάλαφρος, όπως του Φελίνι στο αριστουργηματικό «8½». Εγκλωβίζει τον Μάικλ Κίτον (τον πρώτο Μπάτμαν του σύγχρονου Χόλιγουντ) σε έναν κλειστοφοβικό λαβύρινθο στα παρασκήνια του θεάτρου. Παράλληλα, οδηγεί το «Birdman» σε σουρεαλιστικό τέλος: σε μια πτήση χωρίς φτερά στον ουρανό πάνω από το Μπρόντγουεϊ.
Το στοιχειό του blockbuster
Πριν από είκοσι χρόνια, ο Ρίγκαν έφτασε στ’ άστρα του Χόλιγουντ με το φτερωτό του κοστούμι. Σήμερα, χωρίς φτερά, ετοιμάζεται για το ντεμπούτο του στο θέατρο. Το παρελθόν του, όμως, δεν τον αφήνει σε ησυχία, ο Birdman τον έχει στοιχειώσει. «Tι γυρεύεις σε αυτή τη σκ…τρυπα των 700 θέσεων. Ησουν ένας σταρ, ξιπασμένος και πλούσιος», η φωνή του αρπακτικού, της βαριάς και αλλοτριωμένης συνείδησης του Ρίγκαν, ακούγεται άλλοτε σαν πειρασμός και άλλοτε σαν σε παραίσθηση.
Στην αρχή της ταινίας βλέπουμε τον Ρίγκαν στο καμαρίνι του, με το εσώρουχο σε στάση γιόγκα, να… αιωρείται λίγο πάνω από το δάπεδο. Το στοιχειό του blockbuster τον προίκισε με υπερφυσικές δυνάμεις. Προς το τέλος, πριν από την αυλαία της επίσημης πρεμιέρας, θα τον δούμε να πέφτει στο σανίδι, τραγικά ταυτισμένος με τον ήρωά του, λες και η ζωή συνάντησε την τέχνη. Στην κοιλιά του «Birdman» χωνεύει και το «All that Jazz» του Μπομπ Φόσι.
Την επομένη της πρεμιέρας, ο Ρίγκαν ξυπνάει στο κρεβάτι του νοσοκομείου με έναν επίδεσμο, σαν λευκή αυτοσχέδια μάσκα πουλιού, στο πρόσωπο. Η φαντασία μπλέχτηκε με την πραγματικότητα και ο Ινιαρίτου μάς θέτει ένα γρίφο. Ποιος έσπασε τα μούτρα του στο σανίδι; Ο ενοχλητικός Birdman; Ή ο υπερφίαλος Ρίγκαν, που θέλησε να εξαγνιστεί στο Μπρόντγουεϊ μεταφέροντας μια ιστορία του Ρέιμοντ Κάρβερ;
Η χαρτοπετσέτα
Μια χαρτοπετσέτα με την υπογραφή του Κάρβερ είναι ο θησαυρός της παιδικής του ηλικίας. Την έχει σαν ευαγγέλιο ο Ρίγκαν στην τσέπη της καμπαρντίνας του. Ο συγγραφέας τον είχε δει να παίζει σε σχολική παράσταση και του ευχήθηκε συγκινημένος να γίνει ηθοποιός. Ισως και να ’ταν μεθυσμένος ο Κάρβερ εκείνο το βράδυ. Σήμερα, στο νέο ξεκίνημά του, ο Ρίγκαν ποντάρει τα πάντα στο ανέβασμα μιας παράστασης με τίτλο «Για τι μιλάμε, όταν λέμε για αγάπη». Η ανασφάλεια αλλά και ο ναρκισσισμός του τον έχουν φέρει σε κατάσταση σύγχυσης. Εχει μπερδέψει τον θαυμασμό και τη λατρεία του κοινού για τα είδωλα του Χόλιγουντ με την αγάπη. Η καριέρα του, αλλά και η προσωπική του ζωή, φαντάζουν σαν κουβάρι τυλιγμένο γύρω από αυτή την παρεξήγηση.
Στην πιο κομβική σκηνή του «Birdman» ξαναβλέπουμε τον Ρίγκαν με το εσώρουχο, αυτή τη φορά να εκτίθεται σε κοινή θέα στη λεωφόρο του Μπρόντγουεϊ. Ο ήρωάς του όπου να ’ναι βγαίνει στη σκηνή για την τελευταία πράξη, αξιολύπητος θα πιάσει στα πράσα τη γυναίκα του στο κρεβάτι με τον εραστή της. Ο Ρίγκαν, όμως, που βγήκε για λίγο έξω από το θέατρο για τσιγάρο, θα βρεθεί ημίγυμνος στον δρόμο όταν κατά λάθος θα κλείσει η πόρτα πίσω του, σαν σε εφιάλτη, όπως αυτούς που βλέπουμε στον ύπνο μας, βυθισμένος στο άγχος. Στην επόμενη σκηνή, ο Ρίγκαν θα σηκωθεί στον ουρανό, όπως ο Μαστρογιάνι στον αξεπέραστο πρόλογο του «8½».
To «Birdman» είναι ένας εκρηκτικός αυτοσχεδιασμός του Ινιαρίτου με ραχοκοκαλιά τον ρυθμό ενός τζαζ αυτοσχεδιασμού από τον Αντόνιο Σάντσεζ, που παίζει ντραμς στα παρασκήνια του θεάτρου όπως οι μουσικοί του δρόμου στις υπόγειες σκάλες του μετρό. Η ενέργεια και η ένταση διοχετεύονται σαν χείμαρρος μέσα από μονοπλάνα στους στενούς διαδρόμους πίσω από τη σκηνή.
Δείτε
«Birdman ή (η απρόσμενη αρετή της αφέλειας)» / Birdman, 2014
Ενας εγωκεντρικός ηθοποιός, ο οποίος στο παρελθόν ταυτίστηκε με τον υπερήρωα ενός κινηματογραφικού κόμικς, επιχειρεί μια νέα αρχή στο Μπρόντγουεϊ. Ο Μάικλ Κίτον, ο οποίος τον ενσαρκώνει, κέρδισε Χρυσή Σφαίρα Α΄ ανδρικού ρόλου και είναι υποψήφιος και για Οσκαρ. Η ταινία συγκεντρώνει 9 υποψηφιότητες. Παίζουν, επίσης, Εντουαρντ Νόρτον, Εμα Στόουν, Ναόμι Γουότς, Ζακ Γαλιφιανάκης, Αντρέα Ράιζμποροου. (Προβάλλεται στις αίθουσες)
«8½» / Otto e mezzo, 1963
Το ασπρόμαυρο «Οκτώμισι» (φωτ.) είναι το αριστούργημα του Φεντερίκο Φελίνι. Το alter ego του, ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, υποδύεται ένα σκηνοθέτη οποίος χάνει την έμπνευσή του και στη συνέχεια βυθίζεται σε υπαρξιακή κρίση. (Σε dvd)
«Η παράσταση αρχίζει» / All That Jazz, 1979
Μοντέρνο μιούζικαλ του Μπομπ Φόσι. Eνας ετοιμοθάνατος σκηνοθέτης και χορογράφος (Ρόι Σάιντερ) αναπολεί στιγμές από την ερωτική του ζωή και την καριέρα του. (Σε dvd)