Ενα ξεχωριστό φιλμ από το δυναμικά αναπτυσσόμενο σινεμά του Ισραήλ μάς έρχεται αυτή την εβδομάδα στις ελληνικές αίθουσες. To «Διαζύγιο: Η Δίκη της Βίβιαν Αμσαλέμ» έχει ήδη κερδίσει τον θαυμασμό της κριτικής, καθώς και αρκετά βραβεία και υποψηφιότητες σε διεθνή φεστιβάλ. Η ταινία αποτελεί το κλείσιμο μιας τριλογίας των δημιουργών Ρονίτ και Σλόμι Ελκαμπέτς, η οποία εξερευνά τον αγώνα μιας γυναίκας ώστε να καταφέρει να πάρει διαζύγιο από έναν σύζυγο απρόθυμο να της το δώσει. Το σχετικά απλό αυτό σχήμα επιδιώκει να αναδείξει το σοβαρό ζήτημα της απουσίας πολιτικού διαζυγίου (και γάμου) από την νομοθεσία του Ισραήλ, κάτι το οποίο σημαίνει πως τέτοια ζητήματα αποφασίζονται μόνο από το δικαστήριο των ραβίνων, στο οποίο η γυναίκα αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες αν δεν έχει τη «συγκατάθεση» του συζύγου της.
Δράμα και μαύρο χιούμορ
Στο περιθώριο της προ ολίγου καιρού Εβδομάδας Ισραηλινού Κινηματογράφου, που φιλοξενήθηκε στην Ταινιοθήκη, είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε μια κουβέντα με τον, εκ των πρωταγωνιστών της ταινίας, Μενάσι Νόι. «Είναι μια πραγματικότητα αυτή στο Ισραήλ, κάτι που έχει να κάνει πολύ με την παράδοση και την αρχαία ανάγκη να κρατηθεί η φυλή ενωμένη, όμως προφανώς και δεν ταιριάζει με τη σύγχρονη ζωή. Επιπλέον, το συγκεκριμένο εντάσσεται στο γενικότερο πρόβλημα που απορρέει από τα δύο συστήματα νόμου (θρησκευτικό και κοσμικό) που είναι ταυτόχρονα σε ισχύ». Το ξεχωριστό, φυσικά, του φιλμ έγκειται στην παρουσίαση.
Τοποθετώντας σχεδόν εξ ολοκλήρου τη δράση μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου, το λεπτοδουλεμένο σενάριο υιοθετεί ένα άρτια μελετημένο μείγμα δραματικού στοιχείου και μαύρου χιούμορ, με το τελευταίο να δρα αποκαθαρτικά τόσο για το κοινό όσο και για τους ίδιους τους χαρακτήρες. «Το στοιχείο του χιούμορ, έστω και του μαύρου, κάνει την ιστορία πιο ανθρώπινη. Επίσης, το γεγονός πως οι σκηνοθέτες γνωρίζουν άριστα τη μαροκινή οικογένεια [πρόκειται για Εβραίους Μαροκινούς] όπως και τις ιδιομορφίες του εβραϊκού νόμου ενισχύει την ματιά τους πάνω στο θέμα».
Ο ενδιαφέρων κινηματογράφος του Ισραήλ όπως και άλλων μεσανατολικών χωρών (π.χ. του Ιράν), με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις θεματικές του, τραβά τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο τα βλέμματα των σινεφίλ. Το πολύ ιδιαίτερο θρίλερ «The Big Bad Wolves», που προβλήθηκε πριν από λίγες εβδομάδες και στο οποίο επίσης εμφανίζεται ο Μενάσι Νόι, ήταν ένα ακόμα αντιπροσωπευτικό δείγμα αυτής της ανάπτυξης: «Στο Ισραήλ υπάρχει πάντα το ζήτημα του πώς βλέπουμε τους εαυτούς μας. Από τη μία έχουμε αρκετούς νέους δημιουργούς, όπως εκείνοι του «Wolves» που είναι πιο κοντά στο χολιγουντιανό στυλ, και από την άλλη υπάρχουν ταινίες πιο «καλλιτεχνικές», οι οποίες επικεντρώνουν κυρίως στην κοινωνία και τα προβλήματά της. Προφανώς είναι θέμα οπτικής και γούστου, όμως οι δύο τάσεις προς το παρόν συνυπάρχουν και παράγουν αξιόλογα αποτελέσματα».
Από πού προέρχονται, όμως, τα χρήματα γι’ αυτές τις παραγωγές; «Τα χρήματα έρχονται από συμπαραγωγές μεταξύ Ισραηλινών και Ευρωπαίων, όπως και από τα τηλεοπτικά κανάλια τα οποία δραστηριοποιούνται έντονα και στον κινηματογράφο. Παρ’ όλα αυτά –και ακολουθώντας την παγκόσμια τάση– μεγάλο ενδιαφέρον επικεντρώνεται και στην ίδια την τηλεόραση, η οποία φιλοξενεί πια την υψηλή τέχνη της αφήγησης ιστοριών».