Ενα φως μέσα στο σκοτεινό πέλαγος

Ενα φως μέσα στο σκοτεινό πέλαγος

5' 58" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Λίγο πριν από τη μόνιμη εγκατάστασή του σε μικρό απομονωμένο νησί έξω από τις δυτικές ακτές της Αυστραλίας, ο νεαρός φαροφύλακας Τομ Σέμπουρν, βασανισμένος από τις τραυματικές αναμνήσεις του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, γνωρίζει και ερωτεύεται την Ιζαμπέλ. Οταν εκείνη δέχεται να τον ακολουθήσει στο ερημικό Τζάνους Ροκ, τίποτα δεν μοιάζει ικανό να διαταράξει την ευτυχία τους, με εξαίρεση την αδυναμία τους να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί. Ωσπου μια μέρα, μια βάρκα με μοναδικούς επιβάτες ένα νεογέννητο και έναν νεκρό άντρα ξεβράζεται στο νησί. Ξαφνικά, ο Τομ είναι αναγκασμένος να επιλέξει ανάμεσα στην αφοσίωση στο καθήκον του, που του επιβάλει να δηλώσει την απρόσμενη άφιξη στις αρχές, και την αγάπη του για τη γυναίκα του, για την οποία το μωρό είναι ένα θεόσταλτο δώρο.

Ενα σκοτεινό παραμύθι με υποβλητική ατμόσφαιρα και καθηλωτικές εικόνες, το πολυβραβευμένο μπεστ σέλερ της Αυστραλής συγγραφέα M.L. Stedman «Το φως ανάμεσα στους ωκεανούς» (κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη) ήταν θέμα χρόνου να προσελκύσει το ενδιαφέρον κάποιας από τις μεγάλες εταιρείες παραγωγής του Χόλιγουντ. Αλλωστε, οι φάροι και οι μοναχικοί, γεμάτοι αυταπάρνηση φύλακές τους, ουδέποτε έπαψαν να γοητεύουν τη συλλογική φαντασία. Ισως ελάχιστοι θα δέχονταν στ’ αλήθεια να εγκαταλείψουν τα εγκόσμια για χάρη της γεμάτης αντιξοότητες καθημερινότητας του φαροφύλακα, σίγουρα όμως αμέτρητοι ρομαντικοί την έχουν ονειρευτεί και πολλοί λογοτέχνες έχουν επιχειρήσει να την αναδημιουργήσουν με τη φαντασία τους. Η υπόσχεση της ζωής στον φάρο είναι η υπόσχεση μιας ζωής στο έλεος των στοιχείων της Φύσης και υπό το βάρος μιας τεράστιας ευθύνης, αφού η παραμικρή αμέλεια μπορεί να οδηγήσει ένα διερχόμενο πλοίο σε αόρατα βράχια και το πλήρωμά του στον θάνατο. Ταυτόχρονα, είναι η υπόσχεση της διαφυγής από τη φθορά των κοινωνικών συναναστροφών και των ατελείωτων ωρών γαλήνιου στοχασμού.

Οταν σε αυτό το πολλά υποσχόμενο «σκηνικό» εκτυλίσσεται μία ιστορία με έρωτα, δράμα και ένα βρέφος αγνώστου ταυτότητας, η επιτυχία είναι σχεδόν εγγυημένη. Πράγματι, η Dreamworks δεν άργησε να ανακοινώσει ότι αγόρασε τα δικαιώματα για την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου, εξασφαλίζοντας τη συνεργασία του σκηνοθέτη Ντέρεκ Σιανφράνς, δημιουργού των ταινιών «Blue Valentine» και «Στο τέλος του δρόμου», και του βραβευμένου με Οσκαρ συνθέτη Αλεξάντρ Ντεσπλάτ για τη μουσική υπόκρουση. Εξίσου αξιόλογο είναι το καστ της πολυαναμενόμενης παραγωγής, που περιλαμβάνει τους Μάικλ Φασμπέντερ, Ρέιτσελ Βάις και Αλίσια Βικάντερ. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν το 2014 στην πόλη Στάνλεϊ της Τασμανίας, η όψη της οποίας άλλαξε προσωρινά για τις ανάγκες της παραγωγής (σύμφωνα με τον τοπικό Τύπο, για λίγες εβδομάδες οι δρόμοι είχαν καλυφθεί με χαλίκι, τα κτίρια έφεραν ζωγραφισμένες προσόψεις και πολλοί από τους άντρες της μικρής πόλης είχαν σταματήσει να ξυρίζονται), τον επιβλητικό φάρο του Κέιπ Κάμπελ, στο Μάρλμπορο, και σε άλλες περιοχές της Νέας Ζηλανδίας και της Αυστραλίας.

Εφιάλτες και ενοχές

Στη σκιά του φάρου, ο Τομ και η Ιζαμπέλ βιώνουν πρώτα την ευτυχία, ύστερα την απώλεια και αργότερα ένα σύντομο διάστημα φαινομενικής οικογενειακής γαλήνης, την οποία διακόπτουν εφιάλτες και κρίσεις ενοχών. Ως μοναδικοί κάτοικοι του νησιού τους, πέφτουν στην παγίδα να πιστέψουν πως μπορούν να διαμορφώσουν τους δικούς τους ηθικούς νόμους, ξεχνώντας προς στιγμήν ότι η απομόνωση δεν τους προστατεύει από εξωτερικές παρεμβάσεις και ότι ένα μωρό δεν μπορεί παρά να κρύβει πίσω του μια ολόκληρη, επώδυνη ιστορία. Αρχικά, το ζευγάρι δεν δυσκολεύεται να πείσει τον έξω κόσμο ότι πρόκειται για το δικό τους παιδί. Βρισκόμαστε, εξάλλου, σε μια εποχή πολύ διαφορετική από τη δική μας: Το ταξίδι από το Τζάνους Ροκ διαρκεί μισή μέρα, το καΐκι με την αλληλογραφία και τα απαραίτητα εφόδια έρχεται κάθε τρεις μήνες εφόσον ο καιρός το επιτρέπει, ενώ το Ιντερνετ δεν υπάρχει ούτε ως επιστημονική φαντασία. Πρόκειται ακριβώς για την εποχή που υποσυνείδητα νοσταλγούμε όταν οραματιζόμαστε τη ζωή του φαροφύλακα τυλιγμένη με ένα πέπλο ρομαντισμού. Ωστόσο, ο κατά βάθος ευσυνείδητος και αφοσιωμένος στο καθήκον του φαροφύλακας καταφέρνει να ξεγελάσει τους γύρω του, όχι όμως και τον εαυτό του.

Αποκατάσταση των μνημείων

Στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια γίνονται κάποιες προσπάθειες για τη διάσωση των πέτρινων φάρων, που έχουν χαρακτηριστεί μνημεία της ναυσιπλοΐας και φυσικά γοητεύουν τη φαντασία περισσότερο από τις πιο σύγχρονες κατασκευές. Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας Φάρων του Πολεμικού Ναυτικού, από τους 144 καταγεγραμμένους πέτρινους παραδοσιακούς φάρους και φανούς, οι 86 βρίσκονται σε κακή κατάσταση. Ωστόσο, στο διάστημα 2008 με 2014 αποκαταστάθηκαν 18 φάροι με χρηματοδότηση από δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους, καθώς και 17 μέσω του ΕΣΠΑ.

Καθοριστική έχει υπάρξει η συμβολή του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη, το οποίο έχει ήδη ολοκληρώσει την αποκατάσταση των πέτρινων φάρων του Ταίναρου, του Μαλέα και της Ντάνας Πόρου, ενώ έχει εκδώσει το γεμάτο ενδιαφέρουσες πληροφορίες, φωτογραφίες και προφορικές μαρτυρίες λεύκωμα «Πετρόκτιστοι φάροι. Ταίναρο και Μαλέας».

​​Το επάγγελμα του φαροφύλακα τείνει να εκλείψει σε όλον τον κόσμο

Σήμερα, η λειτουργία των φάρων έχει πλέον αυτοματοποιηθεί, και το επάγγελμα του φαροφύλακα τείνει να εκλείψει σε όλον τον κόσμο. Φωτεινή εξαίρεση αποτελεί ο Καναδάς, που το 2011 ανακοίνωσε ότι θα διατηρήσει τον αριθμό των επανδρωμένων φάρων του σε 50, καταργώντας ένα παλαιότερο σχέδιο για την πλήρη αυτοματοποίησή τους. Η απόφαση λήφθηκε εν μέρει ως αποτέλεσμα της κοινωνικής πίεσης μετά το κλείσιμο περισσότερων από 200 φάρων στις ανατολικές και δυτικές ακτές της χώρας.

Στην Ελλάδα, οι επανδρωμένοι ή επιτηρούμενοι φάροι και φανοί δεν ξεπερνούν τους 60 (από τους 1.533 του ελληνικού φαρικού δικτύου). Στην Ευρώπη, μόνο η Γαλλία και η Ιταλία έχουν διατηρήσει μερικές δεκάδες φαροφύλακες, ενώ ο τελευταίος φύλακας της Αυστραλίας εγκατέλειψε το πόστο του το 1996.

Ο τελευταίος επανδρωμένος αμερικανικός φάρος, στη νήσο Little Brewster του λιμανιού της Βοστώνης, παρέμεινε στελεχωμένος από την αμερικανική ακτοφυλακή έως το 1998. Σήμερα, οι εθελοντές φύλακές του έχουν ως βασικό καθήκον την υποδοχή του κοινού, γιατί, μολονότι δεν έχουν πλέον μόνιμους «κατοίκους» και σε πολλές περιπτώσεις έχουν αφεθεί στη μοίρα τους, οι παραδοσιακοί φάροι σε όλη την υφήλιο βομβαρδίζονται από επισκέπτες. Στις ΗΠΑ, οι περισσότεροι ανοίγουν τις πόρτες τους το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου, καθιερωμένο ως Εθνικό Σαββατοκύριακο Αναγνώρισης Φάρων (National Lighthouse Recognition Weekend). Φέτος, στο πλαίσιο του εορτασμού πραγματοποιήθηκαν και τα εγκαίνια του πρώτου τμήματος του πολυαναμενόμενου Εθνικού Μουσείου Φάρων στο από καιρό εγκαταλειμμένο κτίριο της παλιάς έδρας της αμερικανικής Υπηρεσίας Φάρων, στο νησί Staten της Νέας Υόρκης.

Τα σχέδια για τη δημιουργία του μουσείου ήταν ήδη έτοιμα το 1998, όταν το Staten επιλέχθηκε από το Εθνικό Κέντρο Φάρων ως ιδανική θέση μεταξύ εκατοντάδων προτάσεων. Ωστόσο, η επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου, η οικονομική κρίση, ο τυφώνας Σάντι και διάφορα άλλα προβλήματα είχαν ως αποτέλεσμα την αναβολή των εγκαινίων, που αρχικά επρόκειτο να πραγματοποιηθούν το 2001. Επί του παρόντος, το μουσείο παραμένει σε στάδιο κατασκευής, όμως το εκπαιδευτικό κέντρο του λειτουργεί κανονικά, παρουσιάζοντας μία επιλογή εκθεμάτων, μεταξύ των οποίων χάρτες, ημερολόγια και φωτογραφίες, πλήθος πληροφοριών για τους φάρους, την ιστορία, την αρχιτεκτονική και τους φύλακές τους, όπως επίσης και στοιχεία για το ίδιο το κτίριο της Υπηρεσίας Φάρων, που χτίστηκε το 1862 στη θέση ενός νοσοκομείου-καραντίνας για αρρώστους νεοαφιχθέντες μετανάστες. Στο επίκεντρο βρίσκεται η εγκατάσταση «Wall of Lights», ένα ομοίωμα φάρου αποτελούμενο από αντίγραφα-μινιατούρες περίπου 160 φάρων από όλον τον κόσμο. Στις μελλοντικές δραστηριότητες του μουσείου εντάσσεται η διοργάνωση θαλάσσιων εκδρομών στους φάρους της περιοχής, αρκετοί εκ των οποίων αντιμετωπίζουν ή αντιμετώπισαν προβλήματα συντήρησης.

Η ταινία αναμένεται στις αίθουσες μέχρι το τέλος της χρονιάς ή το αργότερο στις αρχές του 2016. Περισσότερες πληροφορίες για τους ελληνικούς φάρους στην ιστοσελίδα της Υπηρεσίας Φάρων

(www.hellenicnavy.gr/hosted/yf/).

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή