Στον κινηματογράφο το γκραν γκινιόλ χρωστάει πολλά στον Τζορτζ Ρομέρο, που αναδείχθηκε σε μετρ της φρίκης και του τρόμου με τα ζόμπι της ασπρόμαυρης «Νύχτας των ζωντανών νεκρών», αλλά και στον Τζον Κάρπεντερ, επίγονο του Χίτσκοκ, που έδωσε μεγάλη ώθηση στο σινεμά του φανταστικού κατά τις δεκαετίες του ’70 και του ’80. Το πνεύμα τους στοίχειωσε την πρόσφατη ταινία του Τζέιμς ντε Μόνακο «Κάθαρση: έτος εκλογών». Είναι το δεύτερο σίκουελ της σειράς «Κάθαρση», που ξεκίνησε από τον Ντε Μόνακο το 2013 με την ομότιτλη ταινία και συνεχίστηκε με το «Κάθαρση: αναρχία» το 2014.
Το ενδιαφέρον στο σημερινό φιλμ εντοπίζεται στη φόρμα του: το γκροτέσκ, η περιπέτεια και το σπλάτερ συγκλίνουν λόγω της σκηνοθεσίας, που προσδίδει στην ταινία πυκνότητα και αφηγηματική στιβαρότητα. Ως προς το περιεχόμενο, ο Ντε Μόνακο, που είναι και ο σεναριογράφος, επιστρατεύει τα κλισέ του κόμικ για να περιγράψει απλοϊκά και σχηματικά μια μελλοντολογική πολιτική δυστοπία: ένα νέο αμερικανικό «εμφύλιο», θεσμοθετημένο από τη Σύγκλητο των Εθνοπατέρων, που διεξάγεται κάθε χρόνο στην καρδιά της Ουάσιγκτον και άλλων πόλεων στη διάρκεια μιας νύχτας.
Φανταστείτε τη Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου να γίνεται ένα με τη «Νύχτα με τις Μάσκες». Η βιομηχανία των όπλων είναι ο «χορηγός» αυτού του ακραίου «χάπενινγκ», που μόνον ένα άρρωστο μυαλό θα μπορούσε να σκεφτεί.
Αμερικανικός εφιάλτης
Μια φορά τον χρόνο (μήνα Μάρτιο) οι φόνοι είναι ελεύθεροι και νόμιμοι. Οποιος θέλει βγαίνει στους δρόμους, μόνος ή με την παρέα του, όπως στο Χάλοουιν και καθαρίζει όποιον λάχει. Επιτρέπεται επίσης σε μοναχικούς μακελάρηδες ή συμμορίες δολοφόνων να εισβάλουν και στον ιδιωτικό χώρο του άλλου. Οι ηθικοί ενδοιασμοί αποτελούν άγνωστη έννοια, ενώ νομικές συνέπειες δεν υπάρχουν.
Οσο πιο πολλά πτώματα θα σωριαστούν στους δρόμους μέχρι το πρωί, τόσο πιο ρόδινα θα κυλήσουν οι επόμενοι μήνες. Μικρότερος πληθυσμός (πληβείων) σημαίνει λιγότερες ανάγκες και μικρότερη πίεση στην οικονομία. Ετσι σκέφτεται η λευκή ελίτ των Εθνοπατέρων (έτσι αποκαλούνται στην ταινία) που κυβερνά τη χώρα.
Ο φόνος, ως μαζική εκτόνωση, φέρνει την Αποκάλυψη σε σκηνικό σπλάτερ. Η νύχτα της κάθαρσης έχει διαφημιστεί σε ολόκληρο τον κόσμο και έτσι οι ΗΠΑ έχουν γίνει διάσημος τουριστικός προορισμός: πλήθη διψασμένων για αίμα συρρέουν από παντού, όπως οι καρναβαλιστές στο Ρίο, αφήνοντας στη χώρα πολύτιμο συνάλλαγμα.
Η φετινή κάθαρση διαφέρει όμως από τις προηγούμενες. Οι Εθνοπατέρες, που, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις θα χάσουν στις επικείμενες εκλογές, άρουν την ασυλία των πολιτικών, που πλέον γίνονται και αυτοί στόχος δολοφόνων. Θέλουν να εξοντώσουν νόμιμα τη δυναμική αντίπαλό τους, γερουσιαστή Ρόαν, η οποία έχει υποσχεθεί ότι θα καταργήσει τη νύχτα της κάθαρσης. Η Ρόαν, που έχει δημοκρατικές πεποιθήσεις, προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Αν εκλεγεί πρόεδρος, θα βγάλει τη χώρα από τον μεταμεσονύχτιο αμερικανικό εφιάλτη και θα την ξαναφέρει στο φως του αμερικανικού ονείρου.
Η νύχτα έρχεται και μια ομάδα μισθοφόρων, νεοναζί με τη σημαία των Νοτίων στο πέτο, πολιορκούν το γραφείο της Ρόαν. Ο μοναδικός από το επιτελείο της, που δεν έχει συμμετοχή στη συνωμοσία, είναι ο επικεφαλής των σωματοφυλάκων της. Στις δύσκολες ώρες της νύχτας, που η Ρόαν καταδιώκεται στους δρόμους από τους μισθοφόρους, θα σταθούν δίπλα της για να τη φυγαδεύσουν ακόμη τρία άτομα: ένας έγχρωμος, που προσπαθεί να σώσει το μαγαζί του από βάνδαλους, μια έγχρωμη, που ξέφυγε από τον υπόκοσμο και ένας Μεξικανός, που συνεχίζει να πιστεύει στο american dream.
Το Χόλιγουντ, που μας έχει συνηθίσει σε πολιτικές υπεραπλουστεύσεις και υπερβολές, στο πρόσωπο της Ρόαν βλέπει τη Χίλαρι Κλίντον!
Κάθαρση: έτος εκλογών ***
ΘΡΙΛΕΡ, ΤΡΟΜΟΥ
Σκηνοθεσία: Τζέιμς ντε Μόνακο
Ερμηνείες: Φρανκ Γκρίλο, Ελίζαμπεθ Μίστελ, Χοσέ Χουλιάν Σορία, Μαϊκέλτι Ουίλιαμσον, Μπέτι Γκάμπριελ
Ηρωας των 4 δισ. δολαρίων
Κοινότοπο, αλλά θα το επαναλάβουμε, ο Τομ Χανκς είναι σπουδαίος ηθοποιός· είναι η δύναμη του ζωντανού «εκφραστικού εργαλείου», που ενίοτε κυριαρχεί απόλυτα στην ταινία επισκιάζοντας τον δημιουργό της.
Οι χαμηλοί τόνοι και η εσωτερικότητά του, που δίνουν ιδιαίτερη χροιά στο ρεαλιστικό του παίξιμο, τον ξεχώρισαν ανάμεσα στις διασημότητες της γενιάς του. Ο Χανκς, αν και έχει πρωταγωνιστήσει σε ευρεία γκάμα ταινιών, δεν χρειάστηκε ποτέ να λειτουργήσει ως ο κλασικός χολιγουντιανός ήρωας, επιδεικνύοντας την αρρενωπότητά του ή παλεύοντας ως «υπεράνθρωπος» για το καλό. Η ελευθερία των επιλογών, το γούστο και τα αυστηρά κριτήριά του τον κρατούν στην κορυφή της πυραμίδας του Χόλιγουντ: παραμένει πρωταθλητής και στο box office, οι ταινίες του συνολικά έχουν αποφέρει 4 δισ. δολάρια.
Μακρύς ο πρόλογος για τον πρωταγωνιστή της δραματικής κομεντί του Τομ Τίκβερ «Ενα ολόγραμμα για τον βασιλιά» (από το ομότιτλο μυθιστόρημα του Ντέιβ Εγκερς), ο Χανκς όμως κρατάει στους ώμους του ολόκληρο το φιλμ. Ο ρόλος του είναι ένας από τους καλύτερους της καριέρας του. Ενας μεσήλικας (με αποτυχημένο γάμο, αλλά και με τα άγχη της ηλικίας του να προκαλούν μια δίνη, φανερώνοντας το βάθος του εσωτερικού του κενού) προσγειώνεται στη Σαουδική Αραβία, για να πουλήσει στον βασιλιά τεχνολογία αιχμής στον τομέα των επικοινωνιών (ένα σύστημα που μας φέρνει στην εποχή των ολογραμμάτων). Οταν θα έρθει ο έρωτας, η κωμικοτραγική περιπέτειά του θα γίνει εξωτικό παραμύθι.