Ο «άνθρωπος από μάρμαρο» έμεινε ορφανός

Ο «άνθρωπος από μάρμαρο» έμεινε ορφανός

2' 2" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το μεγαλύτερο κεφάλαιο του πολωνικού κινηματογράφου έκλεισε με τον θάνατο του Αντρέι Βάιντα, ο οποίος έφυγε στα 90 του αφήνοντας πάνω από 50 φιλμ – αν υπολογίσουμε σε αυτά τα ντοκιμαντέρ, τις τηλεταινίες και τις μικρού μήκους ταινίες του. Ηταν δραστήριος μέχρι το τέλος: το «Powidoki», γύρω από τον πρωτοποριακό ζωγράφο Βλαντισλάβ Στρεμίνσκι, που υπέφερε τα πάνδεινα από τον σταλινισμό, ολοκληρώθηκε πρόσφατα και αποτελεί την πρόταση της Πολωνίας για το Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.

Ο Βάιντα ανήκε στη γενιά του πολέμου, τον οποίο βίωσε τραγικά. Ο ίδιος συμμετείχε στην Αντίσταση, ενώ ο πατέρας του, που ήταν αξιωματικός του πολωνικού στρατού, εκτελέστηκε στο δάσος του Κατίν από Σοβιετικούς και θάφτηκε σε ομαδικό τάφο. Το «Κατίν» (2007) ήταν και φόρος τιμής σε αυτόν.

Μετά τον πόλεμο σπούδασε ζωγραφική στην Κρακοβία και κινηματογράφο στην περιβόητη σχολή του Λοτζ. Μαζί με τον Αντρέι Μουνκ, τον Γέρζι Καβαλέροβιτς και τον Βόιτσεκ Χας εδραίωσαν τη λεγόμενη Μεγάλη Πολωνική Σχολή.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ’50, οπότε άρχισε να σκηνοθετεί, μέχρι σήμερα, το σινεμά του ήταν σαν ένα μάθημα πατριδογνωσίας, με στόχο την αφύπνιση ή τη διατήρηση της εθνικής συνείδησης των Πολωνών. Οι (αντι)ήρωές του συνήθως αναζητούσαν την ταυτότητά τους σε μια Πολωνία άλλοτε κατακερματισμένη (στον παρελθόν την είχαν μοιραστεί Αυστριακοί, Πρώσσοι και Ρώσοι) και άλλοτε πνιγμένη στη σταλινική ομίχλη.

Από τον πόλεμο στον Βαλέσα

Το «Κανάλ» (1957), από τα συγκλονιστικότερα πολεμικά δράματα που έχουν γυριστεί, ήταν ένα αντιηρωικό, μελαγχολικό βλέμμα στον πόλεμο και στην Αντίσταση. Ηταν όμως και ταινία κλειστοφοβικού τρόμου γύρω από τον αποδεκατισμό χιλιάδων εξεγερμένων Πολωνών από τους ναζί, που αποχωρούσαν από τη Βαρσοβία. Για ανεξήγητο λόγο, οι Σοβιετικοί, που προέλαυναν, είχαν κάνει μια ανάπαυλα σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή για την «τροτσκιστική» και «εθνικιστική» πολωνική Αντίσταση, που χρησιμοποιούσε το δίκτυο των υπονόμων της πόλης ως καταφύγιο.

Στο «Στάχτες και διαμάντια» (1958), ένας νεαρός αντιστασιακός έζησε ένα υπαρξιακό θρίλερ· είχε πάρει εντολή να εκτελέσει έναν «αιρετικό» σύντροφό του, στέλεχος της Αντίστασης, δεν άντεξε όμως τόσο δυσβάσταχτο φορτίο.

Αφήνοντας τη θεματική του πολέμου και τους τόνους του ασπρόμαυρου φιλμ, ο Βάιντα στράφηκε σε δράματα εποχής και στη συνέχεια έκανε ζουμ στο τραύμα του υπαρκτού σοσιαλισμού. Ο «Ανθρωπος από μάρμαρο» (1977) και το «Χωρίς αναισθητικό» (1978) κυλούν σαν επεισόδια σταλινικού εφιάλτη. Στον «Ανθρωπο από σίδερο» (1981), γύρω από την εξέγερση στα ναυπηγεία του Γκντανσκ, εμφανίζεται και ο Λεχ Βαλέσα. Πριν από τρία χρόνια γύρισε και τη βιογραφία του.

Το 2000 ο Αντρέι Βάιντα τιμήθηκε με ειδικό Οσκαρ για το σύνολο της προσφοράς του.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή